GELENEKSEL MAHALLENİN GEÇİRDİĞİ DÖNÜŞÜM SÜRECİNİN TELEVİZYON DİZİLERİNE YANSIMASI

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 19 - 36, 27.04.2023

Ahmet Avcı

https://doi.org/10.53662/esamdergisi.1250173

Öz

1980’li yıllardan itibaren uygulanan neoliberal politikaların en önemli etkilerinden biri de geleneksel mahallelerde görülmektedir. Geleneksel mahallenin komşuluk ilişkilerine dayalı güvenli yapısının yerini günümüzde güvenlikli siteler almıştır. Kişilerin ailesi dışında ilk sosyalleştiği yer olan mahalle iken bugün yüksek duvarlarla çevrili güvenlikli sitelerde yaşayan kişiler birbirleriyle sosyal ilişki kurmadan, evi ve mahalleyi sadece barınma ihtiyacını gideren yerler olarak görmektedir. Bu çalışmamızda komşuluk, yardımlaşma, dayanışma, samimiyet, güvenlik kavramlarının karşılığı olan geleneksel mahalleden, insani ilişkilerin asgari hatta sıfır olduğu, ruhsuz, soğuk mahallelere dönüşümü, sebepleriyle birlikte ortaya koyarak bu durumun sosyolojik bir veri kaynağı olarak toplumsal yapıda yaşanan değişimi yansıttığında şüphe olmayan televizyon dizilerine yansımalarını inceleyeceğiz. İncelenen diziler derinlemesine bir analize tabi tutulmamış, yayınlandıkları dönem itibariyle yansıttıkları geleneksel mahalle yaşamı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mahalle, Kentsel Dönüşüm, Televizyon Dizileri

REFLECTION OF THE TRANSFORMATION PROCESS OF THE TRADITIONAL NEIGHBORHOOD ON TELEVISION SERIES

Öz

One of the most important effects of neoliberal policies implemented since the 1980s is seen in traditional neighborhoods. Nowadays, the secure structure of the traditional neighborhood based on neighborhood relations has been replaced by gated community. While the neighborhood was the first place where people socialized outside of their families, today people living in high- walled gated communities see the house and the neighborhood as places that only meet their need for shelter, without establishing social relations with each other. In this study, by revealing the transformation from the traditional neighbourhood, which corresponds to the concepts of neighbourliness, solidarity, solidarity, sincerity and security, to dull and cold neighbourhoods where human relations are minimal or even zero, together with their reasons we examine the reflections of this situation on television series that mirror the change in social structure as a sociological data source. The series that we examined in this study were not subjected to an in-depth analysis, but an attempt was made to reveal the traditional neighborhood life they reflect during the period they were broadcasted.

Anahtar Kelimeler

Neighborhood, Urban Transformation, TV Series

Kaynakça

• Akşam (2023). 2022 Yılının En Çok İzlenen Türk Dizileri. 28 Ocak 2023 tarihinde, https://www.aksam.com.tr/sinema/2022-yilinin-en-cok-izlenen-turk-dizileri/haber-1332476 adresinden erişildi.
• Akyol Altun, D. (2010). Kapalı Konut Siteleri ve ‘Mahalle’ Kavramı. İdealkent Dergisi, 1(2), 216-244. https://dergipark.org.tr/tr/pub/idealkent/issue/36625/417025
• ATV (2023). Canım Ailem. 28 Ocak 2023 tarihinde, https://www.atv.com.tr/canim-ailem/hakkinda adresinden erişildi.
• Beyazperde (2023). Halil İbrahim Sofrası. 1 Şubat 2023 tarihinde, https://www.beyazperde.com/diziler/dizi-9752/ adresinden erişildi.
• Beyazperde (2023). Yeditepe İstanbul. 28 Ocak 2023 tarihinde, https://www.beyazperde.com/diziler/dizi-10151/ adresinden erişildi.
• Dönmez, S. C. (2019). Semt Bizim Ev Kira: 2000 Sonrası Türk Sinemasında Mahalle, Futbol ve Kentsel Dönüşüm. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(1), 370-397. https://doi.org/10.19145/e-gifder.389367
• Gültekin Akçay, Z. (2011). Türkiye’de Bir Dramedi Türü: Mahalle Dizileri. S. C. Yağcı (Ed.), Beyaz Camın Yerlileri (1. Baskı) içinde (ss. 53-83). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• GZT (2023). Entrikalarıyla Seyirciye Yok Artık Dedirtmeyi Başarmış 8 Dizi. 27 Ocak 2023 tarihinde, https://www.gzt.com/jurnalist/brezilya-dizileri-yanlarinda-romantik-komedi-entrikalariyla-yok-artik-dedirten-dizi-2798069 adresinden erişildi.
• İçel, B. (2011). Hayatımızı Değiştiren Unutulmaz Diziler (1. Baskı). İstanbul: Başlık Yayın Grubu.
• Karalezli, G. (2021). Mahalle ve Köyün Birleştirilmesi ile Oluşan Yeni Bir Birim: Kırsal Mahalleler. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 3(1), 50-61. https://doi.org/10.48118/yykentcevre.935754
• Kavut, S. ve Sümer Çakır, G. (2021). Kentleşme Sürecinin Bingöl’de Mahalle Üzerindeki Etkileri: Yeşilyurt ve Şehit Mustafa Gündoğdu Mahalleleri Üzerine İnceleme, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(12), 49-76. https://dergipark.org.tr/tr/pub/vanyyuiibfd/issue/65929/1005084
• Küçük, Ü. (2022). Yerel İdari Vesayet İlişkisinin Yeni Bir Uygulaması Olarak Oksimoronik Bir Kavram: Kırsal Mahalle. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 30(4), 2163-2199. https://doi.org/10.15337/suhfd.1127426
• Kuyucu, M. (2019). Gençlerin Türkiye’de Üretilen Televizyon Dizilerine Yönelik Tutumları ve Dizi Tüketim Faktörlerinin Analizi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 5(2), 558-599.
• Oğuz, G. Y. (2005). TV Dizileri ve Kültürel İletilerin Yayılma Süreci Türk Televizyon Tarihinde Bir Fenomen: Bizimkiler Dizisi. Kurgu Dergisi, 21(1), 169-182.
• Pekman, Y. (2012). Türk Tiyatrosunda Bir ‘Başrol’ Olarak Mahalle. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, 10, 28-61.
• Sipahi, E. B. (2016). Geleneksel Mahalleden Yeni Mahalleye Neoliberal Dönüşümün Risk Algısına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), 851-864.
• Sinefil (2023). Bizim Mahalle. 27 Ocak 2023 tarihinde, Erişim adresi https://www.sinefil.com/title/wk2mwn8 adresinden erişildi.
• Sinematürk (2023). Şaşıfelek Çıkmazı. 27 Ocak 2023 tarihinde, https://www.sinematurk.com/film/7405-sasifelek-cikmazi adresinden erişildi.
• Sönmez, S. ve Balcı, D. (2018). Seni Saraylarda Yaşatacağım: Türk Sinemasında Mahalle ve Kentin Dönüşümü (1960-1990). Sanat ve Tasarım Dergisi, 8(1), 186-206. https://doi.org/10.20488/sanattasarim.510546
• Şahin, Y. ve Asarkaya, S. (2019). Mahalle Muhtarlığı Kurumunun Tarihi Gelişimi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 23-32.
• Taş, M. A. ve Sargın, S. (2019). Üsküdar’da Kapalı Sitelerin Dağılışı Gelişimi ve Mahalle Yapısına Etkileri. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 40, 208-229. https://doi.org/10.32003/iggei.519536
• TDK (2023). Türk Dil Kurumu. 21 Ocak 2023 tarihinde, https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• TDV (2023). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 13 Ocak 2023 tarihinde, https://islamansiklopedisi.org.tr/mahalle adresinden erişildi.
• TRT (2023). Gönül Dağı. 29 Ocak 2023 tarihinde, https://www.trt1.com.tr/diziler/gonul-dagi adresinden erişildi.
• TRT (2023). Hangimiz Sevmedik. 29 Ocak 2023 tarihinde, https://www.trt1.com.tr/arsiv/hangimiz-sevmedik adresinden erişildi.
• TRT (2023). Seksenler. 29 Ocak 2023 tarihinde, https://www.trt1.com.tr/arsiv/seksenler adresinden erişildi.
• Yılmaz, V. ve Mecek, M. (2019). Türkiye’de Mahalle Yönetimlerinin Tarihsel Gelişimi ve Hukuki Statüsü. İdeal Kent Dergisi, 10(27) 769-799. https://doi.org/10.31198/idealkent.585490