ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN SINIF-DIŞI ORTAMLARDA ÖĞRETİME BAKIŞ AÇILARI

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 12 - 26, 20.07.2018

Hakan Türkmen

Öz

Fen
terimi bir merak ve dürtü ışığında gelişen hayatımızdaki sorunları çözmek ve doğayı
anlamak için bir çabadır. Çocuklarımıza öğrettiğimiz bilgilerin çoğunun
kaynağında doğa olduğundan, öğretmenlerimizin sadece bilgiyi sınıfta öğretmeye
çalışması anlaşılamaz. Modern ülkelerde, öğretmenler, öğrencilerin bilim
adamları gibi davranmaları ve üst düzey düşünme becerilerini kazanmalarını
sağlamak için sınıf dışı ortamları kullanarak öğrenmelerine katkıda bulunur. Bu
açıdan sınıf dışı ortamlarda işlenen dersler öğrenciler için önemlidir çünkü
okul ve doğal çevre arasında köprü oluşturarak öğrencilerin potansiyelini en
iyi şekilde kullanmasına katkıda bulunur. Bu çalışmanın amacı dört farklı
alandaki ortaokul öğretmenlerinin bilimsel kavramların öğretiminde sınıf-dışı
ortamların etkisi hakkındaki düşüncelerini araştırmaktır. Bu çalışmada
öğretmenlere yarı yapılandırılmış sorular sorularak görüşmeler yapılmıştır.
Görüşme yapılacak öğretmenler, uygunluk örneklemine göre seçilmiştir. Yapılan
çalışma sonucunda öğretmenlerin sınıf-dışı ortamlarda bilimsel kavramların
öğretiminin öğrencilerin öğrenmelerini kalıcı kıldığını düşündüğü çünkü teorik
bilgileri çocuklar aldıktan sonra bu bilgilerin gerçek yaşam bağlantısını görmeleri
gerektiğini savunmuşlardır. Temelde ekonomik ve bürokratik nedenler yüzünden bu
tür gezilerin yapılamadığı düşünmektedirler. Gerçekleştirilen gezilerin ise
sorgulama temelli olmayıp genel itibariyle okulda bilimsel bilginin verilmesi
ve sonrasında sınıf dışı ortamların kullanıldığı görülmüştür. Öğrencilerin
bilim insanı gibi davranışlarını gösterme fırsatları çok kısıtlıdır. Öğretmenlerin
farklı branşlardan olmalarına rağmen problemlerinin ortak olduğunu lakin fen
bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin, matematik, din kültürü ve ahlak
bilgisi öğretmenlerinden daha çok sınıf-dışı ortamları kullandıkları ve kullanmak
istedikleri saptanmıştır. Ayrıca fen bilgisi öğretmenlerinin sınıf-dışı
ortamlarda öğrenci merkezli bilimsel bilgilerin nasıl öğretileceği konudaki
bilgi düzeyleri diğer branş öğretmenler daha üst düzeydedir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf-dışı ortamlar, Fen öğretimi, Öğretmen Görüşü

Kaynakça

• Anderson, D., Kisiel, J. & Storksdieck, M. (2006). Understanding Teachers’ Perspectives on Field Trips: Discovering Common Ground in Three Countries. Curator , 365-386.
• Anderson, D., Lucas, K. B. & Ginns. I. S. (2003). Theoretical perspectives on learning in an informal setting. Journal of Research in Science Teaching, 40 (2), 177-199.
• Anderson, D., Lucas, K., Ian Ginns S. & Dierking, L. D. (2000). Development of knowledge about electricity and magnetism during a visit to a science museum and related post-visit activities. Science Education, 84, 658–679.
• Ash, D. (2003). Dialogic inquiry in life science conversations of family groups in a museum. Journal of Research in Science Teaching, 40(2), 138–162.
• Aytaç, A (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Eğitimlerinde Gezi-Gözlem Metodunun Yeri Ve Önemi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 55-69.
• Baker, B. (2002). Using science centers as a resource. Australian Primary & Junior Science Journal, 18(1), 20-23.
• Balkan Kıyıcı, F. & Atabek Yiğit, E. (2010). Sınıf Duvarlarının Ötesinde Fen Eğitimi: Rüzgar Santraline Teknik Gezi. International Online Journal of Educational Sciences, 2010, 2 (1), 225-243.
• Bozdoğan, A.E. (2007). Bilim ve Teknoloji Müzelerinin Fen Öğretimindeki Yeri ve Önemi. Yayınlanmamış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bozdoğan, A. E. (2008). İnformal Eğitim Çevrelerine Yapılan Gezilerin Planlanması ve Değerlendirme Çalışmaları: Enerji Parkı Örneği, Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 4(2): 282-290.
• Bozdoğan, A.E. & Yalçın, N. (2006). Bilim Merkezlerinin İlköğretim Öğrencilerinin Fene Karşı İlgi Düzeylerinin Değişmesine ve Akademik Başarılarına Etkisi: Enerji Parkı. Ege Eğitim Dergisi, 7(2), 95-114.
• Bozdoğan, A.E., & Ustaoğlu, F., (2016). Planetaryumların Öğretim Potansiyeli Hakkında Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Part B: Türk Fen Eğitimi Dergisi, 13(1), 38-49.
• Colley, H., Hodkinson, P., & Malcolm, J. (2002). Non-formal learning: mapping the conceptual terrain. A consultation report. Informal Education within a Formal Setting. Leeds.
• Çetin, T., Kuş, Z. & Karatekin, K. (2010). Sınıf ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Gezi-Gözlem Yöntemine İlişkin Görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 2, 158-180.
• Demir, M. K. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının gözlem gezisi yöntemine bakış açılarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 83-98.
• DeWitt, J. & Storksdieck, M. (2008). A short review of school field trips: Key findings from the past and implications for the future. Visitor Studies, 11(2), 181-197.
• Eraut, M. (2004) Informal learning in the workplace, Studies in Continuing Education, 26, 2, 247–273
• Ertaş, H., Şen, A.İ., & Parmasızoğlu, A. (2011). Okul Dışı Bilimsel Etkinliklerin 9. Sınıf Öğrencilerinin Enerji Konusunu Günlük Hayatla İlişkilendirme Düzeyine Etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 178-198.
• Garipoğlu, N. (2001). Gezi -Gözlem Metodunun Coğrafya Eğitimi ve Öğretimindeki Yeri, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 3, Cilt: 2, 13-30.
• Gerber, B.L., Cavallo, A.M.L. & Marek, E.A. (2001). Relationships among informal learning environments, teaching procedures and scientific reasoning ability. International Journal of Science Education, 23(5), 535- 549.
• Griffin, J. (2004). Research on Students and Museums: Looking More Closely at the Students in School Groups. Science Education, 88 (1), 59– S70.
• Griffin, J. & Symington D. (1997). Moving from task-oriented to learning oriented strategies on school excursions to museums. Science Education, 81,763–779.
• Guisasola, J., Morentin, M. & Zuza, K. (2005). School Visits to Science Museums and Learning Sciences: A complex relationship. Physics Education, 40 (6), 544-549
• Güleç, S. & Alkış, S, (2003). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Müze Gezilerinin İletişimsel Boyutu. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1)
• Güler, A. (2011). Planlı bir müze gezisinin ilköğretim öğrencilerinin tutumuna etkisi. İlköğretim Online, 10(1), 169-179
• Hannu, S. (1993). Science Centre Education. Motivation And Learning in Informal Education. Unpublished Doctoral Dissertation, Helsinki University Department of Teacher Education, Helsinki: Finland.
• Houser, C., Brannstrom, C., Quiring, S. M., & Lemmons, K. K. (2011). Study abroad field trip improves test performance through engagement and new social Networks. Journal of Geography in Higher Education, 35(4), 513-528.
• Jeffs, T. & Smith, M. K. (1996, 2005). Informal Education. Conversation, democracy and learning. Ticknall: Education Now.
• Krahenbuhl, K. (2014). Collaborative field trips: An opportunity to connect practice with pedagogy. The Geography Teacher, 11(1), 17-24.
• Krakowka, A. R. (2012). Field trips as valuable learning experiences in Geography courses. Journal of Geography, 111(6), 236-244.
• Malcolm, J., Hodkinson, P., & Colley, H. (2003). The interrelationships between informal and formal learning. Journal of Workplace Learning, 15(7/8), 313-318.
• McGivney, V. (1999). Informal learning in the community: trigger for change, Leicester: National Institute for Adult Continuing Education
• National Science Teachers Association(1999). Position Statement on Informal Science Education Report , July 1999 . http://www.nsta.org/about/positions/informal.aspx adresinden 10 Mayıs 2008‟de alınmıştır.
• Orion, N., & Hofstein, A. (1994). Factors that influence learning during a scientific field trip in a natural environment. Journal of Research in Science Teaching, 29, 1097–1119.
• Öner, Z., Güneş, T. (2017). Canlılar dünyasını gezelim ve tanıyalım ünitesi çerçevesinde yapılan informal uygulamalar ile ilgili öğretmen görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(2), 583-594.
• Özgen, N. (2011). Fiziki Coğrafya dersi öğretim metoduna farklı bir yaklaşım: Gezi- gözlem destekli öğretim. Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 373-388.
• Storksdieck, M. (2001). Differences in teachers‟ and students‟ museum field-trip experiences. Visitor Studies Today 4 (1): 8–12.
• Tatar, N. & Bağrıyanık, K.E. (2012). Fen ve Teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online. 11(4), 883-896.
• Tekkumru-Kısa, M. (2008). Development and implementatıon of a “science center learning kit” designed to improve student outcomes from an informal sciencesetting. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Türkmen, H. (2015). İlkokul Öğretmenlerin Sınıf Dışı Ortamlardaki Fen Öğretimine Bakış Açıları. Journal of European Education, 5(2) 47-55.
• Wellington, J. (1990). Formal and informal learning in science: the role of the interactive science centres. Physics Education , 247-252.