Uygur Sihir Masallarındaki İslamî Unsurlar

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 43 - 54, 31.01.2019

Fatoş Yalçınkaya

Öz

Doğu
Türkistan, tarih boyunca Maniheizm, Nasturilik, 
Budizm ve İslamiyet
gibi çeşitli dinlerin ve
kültürlerin buluştuğu bir merkez olmuştur. Bu dinler Uygurların
kültür hayatını oldukça etkilemiştir. Bu kültürel çeşitlilik, Uygur halkbilgisi
ürünlerine yansımıştır. Uygur sihir masallarında da bu etkileri görmek
mümkündür.

10.
yüzyıldan itibaren Müslüman olan Uygurların masallarına İslamiyete ait birçok
unsur yerleşmiştir. Bu unsurlar arasında peygamberler peygamberlere ait
olağanüstü nesneler ve hayvanlar, İslami dualar, namaz, abdest alma gibi
uygulama ve adlandırmaları görmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Uygur, İslamiyet, Düldül, Zülfikar, Namaz

Kaynakça

• Almas, Turgun (2010). Uygurlar. (Akt. Batur, Ahsen). İstanbul: Selenge Yayınları.Boğa Yavrulamış, Uygur Halk Masalları (2006). Yayına Hazırlayanlar: Abdurahim Ebey; Eḫmet Emin. Urumçi. Şincan Halk Neşriyatı.Bulbulgoya, Uygur Halk Masalları (2006). Yayına Hazırlayanlar: Abdurahim Ebey; Eḫmet Emin. Urumçi. Şincan Halk Neşriyatı.Ejderha Yiğit, Uygur Halk Masalları (2006). Yayına Hazırlayanlar: Abdurahim Ebey; Eḫmet Emin. Urumçi. Şincan Halk Neşriyatı.Erdem, Mustafa (1998). “Geleneksel Türk Dini ve İslam”. Dinî Araştırmalar. C. 1, S. 2, ss. 79-91.Golden, B. Peter (2013). Türk Halkları Tarihine Giriş, Ortaçağ ve Erken Yeniçağ’da Avrasya ve Ortadoğu’da Etnik Yapı ve devlet Oluşumu. 4. Basım. Çev. Karatay, Osman. İstanbul: Ötüken Neşriyat.Günay, Ünver; Harun Güngör (1997). Başlangıçtan Günümüze Türklerin Dinî Tarihi. Ankara: Ocak Yayınları.Güngör, Harun (2018). Eski Türklerde Din ve Düşünce. https://www.altayli.net/wp-content/uploads/2016/08/ESK%C4%B0-T%C3%9CRKLERDE-D%C4%B0N-VE-D%C3%9C%C5%9E%C3%9CNCE.pdf. (03.08.2018 /18.49).Hunkan, Ömer Soner (2008). “X-XIII. Yüzyıllarda Orta Asya’da Türkler ve İslam (Nümizmatik Veriler ve İslam Kaynaklarına Göre)”. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara, 28-30 Mayıs. Hunkan, Ömer Soner (2007). Türk Hakanlığı (Karahanlılar) Kuruluş-Gelişme-Çöküş (766-1212). II. Baskı. İstanbul: IQ Yayıncılık.Hüvey Batur. Uygur Halk Masalları (2006). Yayına Hazırlayanlar: Abdurahim Ebey; Eḫmet Emin. Urumçi. Şincan Halk Neşriyatı.İnayet, Alimcan (2010). “Bir Medeniyet Havzası Olarak Doğu Türkistan” Hür Doğu Türkistan Sempozyumu. İHH Yardım Vakfı, ss. 13-26.Kılıç Batur, Uygur Halk Masalları (2006). Yayına Hazırlayanlar: Abdurahim Ebey; Eḫmet Emin. Urumçi. Şincan Halk Neşriyatı.Kitapçı, Zekeriya (2014). Doğu Türkistan ve Uygur Türkleri arasında İslamiyet. Konya: Yedi Kubbe Yayınları.Ligeti, Louis (1986). Bilinmeyen İç Asya. Çev. Karatay, Sadrettin. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.Öger, Adem (2008). “Uygur Efsaneleri Üzerinde Bir Araştırma (İnceleme ve Metinler). (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, SBE.Saray, Mehmet (1997). Doğu Türkistan Türkleri Tarihi (I) (Başlangıcından 1878’e Kadar). İstanbul.Sevgi Maskes, Uygur Halk Masalları (2006). Yayına Hazırlayanlar: Abdurahim Ebey; Eḫmet Emin. Urumçi. Şincan Halk Neşriyatı.Taşağıl, Ahmet (2015). Kök Tengri’nin Çocukları (Avrasya Bozkırlarında İslam Öncesi Türk Tarihi). 5. Basım. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.Uygur Halk Masalları 2 (1999). Yayına Hazırlayan: Ablimit Sadiḳ. Şincan Halk Neşriyatı.Uygur Halk Masalları 5 (1999). Yayına Hazırlayanlar: Nurmuhemmet Zaman; Turġan Şavdur. Şincan Halk Neşriyatı.Uygur Halk Masalları 6 (1999). Yayına Hazırlayanlar: Mir Kamal Yaḳup; Hesen Éli. Şincan Halk Neşriyatı.Uygur Halk Masalları 8 (1988). Şincan Halk Neşriyatı.Uygur Halk Masalları 19 (2000). Yayına Hazırlayanlar: Abduḳiyum Turdi Turpan; Abduréşit İbrahim. Şincan Halk Neşriyatı.Yarıl Taşım Yarıl, Uygur Halk Masalları (2006). Yayına Hazırlayanlar: Abdurahim Ebey; Eḫmet Emin. Urumçi. Şincan Halk Neşriyatı.Yiğit, İsmail (2008). “Ribât”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul, C. 35, s. 78.