BREASTFEEDING SELF-EFFICACY IN PREGNANT WOMEN AND EVALUATION OF AFFECTING FACTORS

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 12 - 22, 29.04.2021

Tuğba Konukoğlu Türkan Pasinlioğlu

Öz

Aim: To determine breastfeeding self-efficacy and factors affecting pregnant women.
Method: This is a descriptive and cross-sectional study. The research was carried out on pregnant women who applied to the Gynecology and Obstetrics Polyclinics of SANKO University Sani Konukoğlu Application and Research Hospital in Gaziantep. The data of the research were collected between October 2019 - March 2020. The sample of the study consisted of 330 pregnant women who applied to the mentioned polyclinics. "Personal Information Form" and "Prenatal Breastfeeding Self-Efficacy Scale" were used to collect data. In the evaluation of the data, number and percentage values, arithmetic mean, standard deviation, t-test and one-way ANOVA test were used.
Results: In the study, it was observed that approximately 70% of the pregnant women were under the age of 30, and 82.7% of them had a secondary education and above. It was determined that the total mean score of the pregnant women from the scale was 68.08 ± 14.48. As a result of the comparison of the average scores of PAPs according to some characteristics of pregnant women; It was determined that the difference between the mean scores of pregnant women according to their age, educational status, number of pregnancies and family type was statistically significant. It was found that breastfeeding self-efficacy of pregnant women who received university or higher education, were in the 30-34 age group, had a second pregnancy.
Conclusion: It was found that the breastfeeding self-efficacy perceptions of pregnant women were above the middle level. It was determined that the education level, age, number of pregnancies and monthly income of the pregnant women affected breastfeeding self-efficacy. It is recommended that all pregnant women, especially those with low levels of education and income, should be given training on increasing breastfeeding self-efficacy.

Anahtar Kelimeler

Breastfeeding, breast milk, breastfeeding self-efficacy, pregnant, self-efficacy

GEBELERDE EMZİRME ÖZ-YETERLİLİĞİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Öz

Amaç: Gebelerde emzirme öz-yeterliliği ve etkileyen faktörlerin belirlenmesidir.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türde bir araştırmadır. Araştırma Gaziantep’te bulunan SANKO Üniversitesi Sani Konukoğlu Uygulama ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniklerine başvuran gebeler üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın verileri Ekim 2019 - Mart 2020 tarihleri arasında toplanmıştır. Çalışmanın örneklemini belirtilen polikliniklere başvuran 330 gebe oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında “Kişisel Bilgi Formu” ve “Prenatal Emzirme Öz-Yeterlilik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı ve yüzde değerleri ile, aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi ve tek yönlü ANOVA testi kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmada gebelerin yaklaşık %70’inin 30 yaşın altında olduğu, %82.7’sinin orta öğretim ve üzerinde bir eğitiminin olduğu görülmüştür. Gebelerin ölçekten aldığı toplam puan ortalamasının 68.08±14.48 olduğu belirlenmiştir. Gebelerin bazı özelliklerine göre Prenatal Emzirme Öz Yeterlilik Ölçeği puan ortalamalarının karşılaştırılması sonucunda; gebelerin yaşına, eğitim durumuna, gebelik sayısına ve aile tipine göre puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel açıdan önemli olduğu saptanmıştır. Üniversite ve üzeri eğitim alan, 30-34 yaş grubunda ve 2. gebeliği olan, gebelerin emzirme öz-yeterliliklerinin diğerlerinden yüksek olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Gebelerin emzirme öz-yeterlilik algılarının orta düzeyin üzerinde olduğu saptanmıştır. Gebelerin eğitim düzeyinin, yaşlarının, gebelik sayısının ve aylık gelir durumunun emzirme öz-yeterliliğini etkilediği belirlenmiştir. Genç yaştaki gebeler ile eğitim ve gelir düzeyi düşük olan gebeler öncelikli olmak üzere, tüm gebelere emzirme öz-yeterliliklerinin arttırılması konusunda eğitim verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

gebe, anne sütü, emzirme, öz-yeterlilik, emzirme öz-yeterliliği

Kaynakça

• Aluş Tokat M, Okumuş H. Emzirme Öz Yeterlilik Algısını Güçlendirmeye Temelli Antenatal Bakımın Emzirme Öz-Yeterlilik Algısına ve Emzirme Başarısına Etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2013;10(1):21-9.
• Ata Yüzügüllü ve ark. Annelerin İlk Altı Ay Sadece Anne Sütü Verme Durumlarına Etki Eden Etmenlerin İncelenmesi. Turk Pediatri Arşivi 2018;53:96-104.
• Aydın A, Pasinlioğlu T. Reliability and Validity of a Turkish version of the Prenatal Breastfeeding Self-Efficacy Scale, Midwifery 2018;64:11-6.
• Bandura A. Human Agency in Social Cognitive Theory. American Psychlogist 1989;44(9):1175–84.
• Bandura A. Human Agency in Social Cognitive Theory. Asian Journal Of Social Psycology 1999;2:21-41.
• Bartle N.C, Harvey K. Explaining Infant Feeding: The Role of Previous Personal and Vicarious Experience on Attitudes, Subjective Norms, Self-Efficacy, and Breastfeeding Outcomes. Br. J. Health Psychol 2017;22(4):763-85.
• Baysal Yalçınöz H. ve ark. Sağlıklı ve Hasta Bebeği Olan Annelerin Emzirme Öz-Yeterlilik Algılarının Karşılaştırılması. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2014;4:31-6.
• Bertini G et al. Maternal Education and The Incidence and Duration of Breastfeeding: A Prospective Study. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2003;37:447-52.
• Blyth J et al. Effect of Maternal Confidence on Breastfeeding Duration: An Application of Breastfeeding Self-Efficacy Theory. Birth, 2002; 29(4):278-84.
• Dennis C.L. Theoretical Underpinings of Breastfeeding Confidence: A Self- Efficacy Framework. Journal of Human Lactation 1999;15(3):195-201.
• Dennis C.L, Faux S. Development and Psychometric Testing of Breastfeeding Self-Efficacy Scale. Research in Nursing and Health 1999;22(5):399-409.
• Dennis C.L. Breastfeeding Initiation and Duration: A 1990-2000 Literature Review. JOGNN 2002;31(1):12-32.
• Dennis C.L. Identifying Predictors of Breastfeeding Self-Efficacy in The İmmediate Postpartum Period. Research in Nursing & Health 2006;29:256-68.
• Demirtas B et al. Breastfeeding Experiences of Turkish Women. Journal of Clinical Nursing 2011;21:1109-18.
• Dyson L et al. Interventions for promoting the initiation of breastfeeding. Sao Paulo Medical Journal 2014;132:68-9.
• Gerçek E ve ark. The Relationship between Breastfeeding Self-Efficacy and LATCH Scores and Affecting Factors. J Clin Nurs 2016;26(7-8): 994-1004.
• Gijsbers B et al. Factors Associeted with The Duratıon of Exclusive Breast-Feeding in Astmatic Families. Health Education Research 2008;23(1):158-69.
• Goulet L et al. Type and Timing of Services Following Postnatal Discharge: Do They Make A Difference? Women and Health 2007;45:19-39.
• Gökçeoğlu E, Küçükoğlu S. Annelerin Emzirme Öz-Yeterlilikleri ile Sütün Yeterlilik Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Global Health Promotion 2014; 1-9.
• Işık Koç A, Tezcan P. Gebelerin Emzirmeye İlişkin Tutumları ve Emzirme Tutumunu Etkileyen Bazı Faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2005;12(2):1-13.
• İnce T ve ark. Annelerin Emzirme Özyeterlilikleri ve Emzirme Başarılarını Etkileyen Özelliklerin Değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2017;7(3):183-90
• İMEAH (2016). Anne Sütü ve Emzirme Eğitim Rehberi. https://dosyahastane.saglik.gov.tr/Eklenti/136,anne-sutu-ve-emzirme-egitim-rehberipdf.pdf? Erişim Tarihi: 01.03.2020.
• Karaçam Z. Factors Affecting Exclusive Breastfeeding Of Healthy Babies Aged Zero To Four Months: A Community-Based Study Of Turkish Women. Journal of Clinical Nursing 2006;17(3):341‒9.
• Kingston D et al. Exploring Breast-Feeding Self-Efficacy. J. Perinatal. Neonatal Nurs 2007;21(3):207–15.
• Kondolot M ve ark. Sadece Anne Sütü Alım Durumuna Etki Eden Faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009;52:122-7.
• Mızrak Şahin B, Özerdoğan N. Başarılı Emzirme İçin Sosyal Bilişsel ve Emzirme Öz-Yeterlilik Kuramlarına Dayalı Hemşirelik Bakımı, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2014;11(3):11-15.
• Nanishi K et al. Determining a Cutoff Point for Scores of The Breastfeeding Self-efficacy Scale-Short Form: Secondary Data Analysis of An Intervention Study in Japan. PLOSONE, 2015;1-12.
• O'Campo P et al. Prenatal factors associated with Breastfeeding Duration: Recommendations for Prenatal Interventions. Birth 1992;19:195-201.
• Öztürk R, Sevil Ü. Yenidoğan Beslenmesi. Sevil Ü, Ertem G. (Ed.). Perinatoloji Hemşireliği. Ankara: Ankara Nobel Tıp Kitapevi 2016; p.527-92.
• Perrine CG et al. Baby-friendly Hospital Practices and Meeting Exclusive Breastfeeding Intention. Pediatrics 2012;130: 54-60.
• Rodrigues A.P et al. Influence of Sociodemographic and Behavioral Conditions on Self-efficacy in Breastfeeding: A Cross-Sectional Study. Online Brazilian J. Nurs 2015;14(3):1-7.
• TC. Sağlık Bakanlığı Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-bp-liste/anne-s%C3%BCt%C3%BCn%C3%BCn-te%C5%9Fviki-ve-bebek-dostu-sa%C4%9Fl%C4%B1k-kurulu%C5%9Flar%C4%B1-program%C4%B1.html 2017; Erişim Tarihi: 07.06.2020
• Tetik B. Anne Sütü ve Emzirme Danışmanlığında Güncel Bilgiler. Ankara Medical Journal 2016. p. 16.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf 2018; Erişim Tarihi: 17.06.2019
• United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF) Breastfeeding: https://www.unicef.org/nutrition/index_24824.html 2015; Erişim Tarihi: 08.06.2019
• United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF) Turkey: Aile dostu politikaların anne sütüyle besleme oranlarını tüm dünyada artırma açısından önemi: https://www.unicef.org/turkey/bas%C4%B1n-b%C3%BCltenleri/unicef-aile-dostu-politikalar%C4%B1n-anne-s%C3%BCt%C3%BCyle-besleme-oranlar%C4%B1n%C4%B1-t%C3%BCm-d%C3%BCnyada . 2019; Erişim Tarihi:06.09.2019
• Wells K.J et al. Development and Psychometric Testing of The Prenatal Breast-Feeding Self-Efficacy Scale. Am J Health Behav 2006;30(2):177-87.
• World Health Organization (WHO) https://www.who.int/nutrition/topics/exclusive breastfeeding/en/ 2015; Erişim Tarihi: 18.06.2019
• World Health Organization (WHO) Guıdelıne: Counsellıng of Women to Improve Breastfeedıng Practıces: https://www.who.int/nutrition/publications/guidelines/counselling-women-improve-bf-practices/en/ 2018; Erişim Tarihi: 05.04.2019
• Wutke K, Dennis C. The Reliability and Validity of The Polish Version of The Breastfeeding Self-Efficacy Scale-Short Form: Translation and Psychometric Assessment. International Journal of Nursing Studies, 2007; 44: 1439-46.
• Yeşilçiçek Çalık K ve ark. Annelerin Emzirme Konusunda Uygulamaları ve Etkileyen Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2017; 6(3): 80-91.