KONTRASEPTİF NİYET ÖLÇEĞİ’NİN GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 101 - 110, 31.12.2021

Nurlaila Ramadhan Suıd Türkan Pasinlioğlu

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, kadınların doğurganlık dönemindeki kontraseptif niyetini belirleyen, Kontraseptif Niyet Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışmasını yaparak Türk toplumuna uygunluğunu değerlendirmektir.
Yöntem: Metodolojik türde yapılan bu araştırma, Sağlık Bakanlığı’na bağlı Erzurum Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi’ne Aralık 2015-Haziran 2016 tarihleri arasında bir aile planlaması yöntemi kullanmak / değiştirmek için başvuran kadınlar üzerinde yapılmıştır. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş, araştırmaya alınma kriterlerini sağlayan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 202 kadın araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Verilerin toplamasında “Kişisel Bilgi Formu” ve “Kontraseptif Niyet Ölçeği’nin Tükçe Formu” kullanılmıştır. Geçerlilik-güvenilirlik analizinde dil, kapsam, yapı geçerliği ve güvenilirlik analizleri yapılmıştır.
Bulgular: Kontraseptif Niyet Ölçeği’nin çeviri-geri çevirisi yapılarak dil geçerliliği sağlanmış, daha sonra uzman önerileri doğrultusunda gerekli düzeltmeler yapılarak kapsam geçerliliği sağlanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini belirlemek için yapılan açıklayıcı faktör analizi sonucunda tek bir yapıda ve faktör yüklerinin uygun aralıkta olduğu (0.33-0.72) belirlenmiştir. Ölçeğin iç tutarlık analizinde; Cronbach alfa katsayısının 0.82, madde-toplam puan korelasyonlarının 0.25-0.62 arasında olduğu belirlenmiş ve ölçekten herhangi bir madde çıkarılmamıştır.
Sonuç: Kontraseptif Niyet Ölçeği’nin Tükçe versiyonunun geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Geçerlilik ve güvenilirlik, kontraseptif niyet, ölçek

RELIABILITY AND VALIDITY STUDY OF CONTRACEPTIVE INTENT QUESTIONNAIRE

Öz

Aim: This study aims to determine reliability and validity study of Turkish Version of “Contraceptive Intent Questionnaire”, which assesses women’s intention of using contraceptive in reproductive period.
Methods: This methodological research was conducted between December 2015 and June 2016 in Center of Women’s Child Health and Family Planning, Erzurum. Study included 202 women who met the inclusion criteria and agree to participate without any sample selection. Data were collected by using “Personal Information Form” and “Contraceptive Intent Questionnaire”. Validity and reliability were analyzed by using language and content validity, explanatory factor analysis, Cronbach’s Alpha coefficient and item-total score correlation methods.
Results: Linguistic validity was verified by the translation-back-translation of Contraceptive Intent Questionnaire. Content validity was ensured by doing required corrections according to the recommendation of expert assessments. Construct validity was determined by performing explanatory factor analysis. It found that questioner fit one factor model which component matrix of each items in appropriate range (0.33-0.72). Internal consistency analysis determined that Cronbach’s Alpha value is 0.82, item-total score correlations were between 0.25-0.62 and no item was removed from the scale.
Conclusion: Turkish version of Contraceptive Intent Questionnaire was found to be a valid and reliable assessment tool.

Anahtar Kelimeler

Contraceptive intent, tool, validity and reliability

Kaynakça

• Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri SPSS Uygulamaları, 3. Baskı. Ankara: Emek Ofset, 2005:440-55.
• Bennett TRR, Rocca CH. Development of A Brief Questionnaire to Assess Contraceptive Intent. Education and Counseling, 2015;98:1425-30. Bostancı MS. Doğu Anadolu Bölgesindeki Bir İlçede Kadınların Kullandıkları Kontraseptif Yöntemleri için Bilgi Kaynakları ve İstenmeyen Gebeliklerle İlişkisi. Dicle Tıp Dergisi 2011;38:202-7.
• Büyüköztürk Ş. Veri Analizi El Kitabı, 8. Baskı. Ankara, Pegem Ak Yayıncılık, 2007:167-82.
• Can A. SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde. Nicel Veri Analizi, 1. Baskı. Ankara: Pegem Akademi, 2013:267-84.
• Çapık C ve ark. Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: Güncellenmiş rehber. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2018;26(3):199-210.
• Çokluk Ö ve ark. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve Lisrel Uygulamaları, 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi, 2012:177-400.
• Coşkun AM. Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği El Kitabı, 1. Baskı. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2012:350-4.
• Erdoğan S ve ark. Hemşirelikte Araştırma, 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri, 2014: 216-30.
• Erefe İ. Veri Toplama Araçlarının Niteliği. İçinde: Erefe İ (editör). Hemşirelikte Araştırma İlke, Süreç ve Yöntemleri, 1. Baskı. İstanbul: Odak Ofset, 2012:169-87.
• Göz F ve ark. Evlilik Öncesi Dönemdeki Genç Kızların Aile Planlaması ile İlgili Bilgi ve Düşünceleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2005;8:47-55.
• Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II. Psikometrik Özellikler ve Kültürlerarası Karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2003; 5:3-14.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. T.C Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf. 15 Ağustos 2016.
• Kitapçıoğlu G, Yanıkkerem E. Manisa Doğumevinde Doğum Yapan Kadınların Doğurganlık Öyküleri, Aile Planlaması Davranışı ve Doğum Sonrası Aile Planlaması Danışmanlığı. Ege Tıp Dergisi 2008;47:87-92.
• Memmel L, Gilliam M. Kontrasepsiyon. İçinde: Danforth’s Obstetrik ve Jinekoloji. Ayhan A.Taşkıran Ç. Dursun P (Çeviri editörleri). Danforth’s Obstetrics and Gynecology. Gibbs RS. Karlan BY. Haney AF. Nygaard I, 10. Baskı. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri, 2010:67-85.
• Öner N. Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler, Bir Başvuru Kaynağı. 2. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Maatbası, 2009:520-5.
• Örsal Ö, Kubilay G. Aile Planlaması Tutum Ölçeği Geliştirilmesi. İstanbul Üniversitesi Florence Ninhtingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007;15:155-64.
• Yasir ASM. Cross cultural adaptation & psychometric validation of instruments: Step-wise description. International Journal of Psychiatry 2016;1(1):1-4.
• Polit DF, Beck CT. The Content Validity Index: Are You Sure You Know What’s Being Reported? Critique and Recommendations. Research in Nursing & Health, 2006;29:489-97.
• Seçer İ. SPSS ve LISREL ile Praktik Veri Analizi, Genişletilmiş 2. Baskı. Ankara, Anı Yayıncılık, 2015: 211-24
• Şeker H, Gençdoğan B. Psikolojide ve Eğitimde Ölçek Aracı Geliştirme, 2. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmalık, 2014:23-9.
• Şimşek ÖF. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları, 1. Baskı. Ankara: Ekinoks, 2007:4-55.
• Sipahi B, Yurtkoru ES, Çinko M. Sosyal Bilimlere SPSS’le Veri Analizi, 2. Baskı. İstanbul: Beta, 2008:89-100.
• Esin M. N. Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. İçinde: Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN (Ed.), Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2014:169-92.
• World Health Organization. Family Planning/Contraception. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs351/en/. 10 Kasım 2015.