Etkileşimli Emzirme Teorisi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 85 - 92, 30.08.2022

Fatmazehra Akpınar , Hafize Öztürk Can , Nazan Oran

https://doi.org/10.5152/JMHS.2022.1023898

Öz

Emzirme, yaşamın ilk yılları için en uygun beslenme yöntemi olarak kabul edilir. Emzirme oranları
tüm dünyada halen istenen düzeyde değildir. Bilimsel literatürde kadınların emzirme tercihini
etkileyen deneyimler ve koşullar hakkında çalışmalar vardır. Ancak emzirme, emzirebilen veya
emziremeyen kadınların deneyimlerini ve koşullarını tanımlamaktan daha karmaşıktır. Bu nedenle,
emzirme bir bebeği anne sütü ile beslemekten daha fazlasıdır. Emzirme biyolojik, psikolojik, kültürel, sosyal, ekonomik ve politik etkilere maruz kalabilecek karmaşık bir fenomendir. “Etkileşimli
Emzirme Teorisi,” emzirme sürecini temsil eden ve 11 kavramdan oluşan açık, birbiriyle ilişkili
ve yinelenen bir sistemin temsilidir. Bu derlemenin amacı, etkileşimli emzirme teorisi ışığında,
emzirme sürecini interaktif ve sistemik olarak tanımlamak ve açıklamaktır. Ebelik ve hemşirelik
gibi profesyonel disiplinlerde, mesleki uygulamalara öncülük eden bilimsel bilgi yükü genellikle
kavram ve kuramlarla açıklanmaktadır. Kuramlar, teoriye dayanan bilimsel verilerle, mevcut bilgi
birikiminin sentezlenmesi sonucu gelişir. Teorilerin amacı, fenomenler arasındaki koşulları veya
ilişkileri tanımlamak, açıklamak, tahmin etmektir. Ebelik- hemşirelik bakımında, teoriler gerçekliklerin sembolik temsiliyle, sistematik bir şekilde bu bakıma hizmet eder. Etkileşimli emzirme
teorisi, ebelerin ve hemşirelerin, emzirmenin güvenli, etkili bir şekilde korunması, geliştirilmesi
ve desteklenmesi çalışmalarında bilgi, uygulama ve eleştirel düşünme becerisi kazanmalarına
yardımcı olmak amacıyla, doğum öncesi, doğum, doğum sonrası dönemde kullanabilecekleri
faydalı bir araç olabilir.

Anahtar Kelimeler

Ebelik, emzirme, emzirme teorisi, hemşirelik

Interactive Theory of Breastfeeding

Öz

Breastfeeding is considered the most suitable feeding method for the first years of life.
Breastfeeding rates are still not at the desired level all over the world. There are studies in the
scientific literature about experiences and conditions that affect women’s breastfeeding preference. But breastfeeding is more complex than describing the experiences and circumstances
of women who may or may not breastfeed. Therefore, breastfeeding is more than just feeding a
child with breast milk. Breastfeeding is a complex phenomenon that may be subject to biological,
psychological, cultural, social, economic, and political influences. Interactive breastfeeding theory
is a representation of an open, interrelated, and iterative system of 11 concepts representing the
breastfeeding process. The aim of this review is to describe and explain the breastfeeding process
interactively and systemically, in the light of interactive breastfeeding theory. In professional disciplines such as midwifery and nursing, the scientific knowledge load leading to professional practice is usually explained with concepts and theories. Theories develop as a result of synthesizing
scientific data based on a theory with existing knowledge. Theories are created in order to explain
the relationships between phenomena. In midwifery–nursing care, theories serve this care in a
systematic way, with symbolic representations of realities. Interactive breastfeeding theory can
be a useful tool that midwives and nurses can use in the prenatal, natal, and postnatal periods to
help them gain knowledge, practice, and critical thinking skills in the safe, effective protection,
development, and support of breastfeeding.

Anahtar Kelimeler

Breastfeeding, breastfeeding theory, midwifery, nursing

Kaynakça

• Akgün, P., & Taştekin, A. (2020). The effect of information–motivation–behavioral skills on breastfeeding success: A hypothetical model. Journal of Transcultural Nursing , 31(4), 378–386.
• Barbosa, D. M., Caliman, M. Z., Alvarenga, S. C., Lima, E. F. A., Leite, F. M. C., & Caniçali Primo, C. (2018). Assessment of factors associated to nipple trauma. Revista de Pesquisa Cuidado é Fundamental Online, 10(4), 1063–1069.
• Biggs, D., ve ark. (2020). Are the doctors of the future ready to support breastfeeding? A cross-sectional study in the UK. International Breastfeeding Journal, 15(46), 2–8.
• Bilgin, Z., & Alpar Ecevit, Ş. (2018). Kadınların maternal bağlanma algısı ve anneliğe ilişkin görüşleri. HSP, 5(1), 6–15.
• Bond, A. E., Eshah, N. F., Bani-Khaled, M., Hamad, A. O., Habashneh, S., Kataua’, H., al-Jarrah, I., Abu Kamal, A., Hamdan, F. R., & Maabreh, R. (2011). Who uses nursing theory? A univariate descriptive analysis of five years’ research articles. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 25(2), 404–409.
• Boran, P. (2020). Emzirme sorunlarına kanıta dayalı yaklaşım. Osmangazi Tıp Dergisi (Sosyal Pediatri Özel Sayısı). 35–40.
• Camargo, J. F., Modenesi, T. S. S., Brandão, M. A. G., Cabral, I. E., Pontes, M. B., & Primo, C. C. (2018). Breastfeeding experience of women after mammoplasty. Revista da Escola de Enfermagem da U S P, 52, e03350.
• Carter, J. D. (2005). Infants in a neonatal intensive care unit: Parental response. Archives of Disease in Childhood - Fetal and Neonatal Edition, 90(2), F109–F113.
• Çevik, A., & Alan, S. (2020). Doğum sonu dönemde yapılan geleneksel uygulamalar. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 10(1), 14–22.
• Dennis, C. L., & Faux, S. (1999). Development and psychometric testing of the Breastfeeding Self-Efficacy Scale. Research in Nursing and Health, 22(5), 399–409.
• Ding, L., ve ark. (2018). Effect of kangaroo mother care on breastfeeding and behavior of full-term newborn. Chinese Journal of Practical Nursing, 34(24), 1877–1882.
• Elbİr, N. (2020). Türk iş hukukunda doğum veya evlat edinme sonrası kısmi süreli çalışma ve yarım çalışma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 135–147.
• Gaynes, B. N., Gavin, N., Meltzer-Brody, S., Lohr, K. N., Swinson, T., Gartlehner, G., Brody, S., & Miller, W. C. (2005). Perinatal depression: Prevalence, screening accuracy, and screening outcomes. Evidence Report/Technology Assessment, 119(119), 1–8.
• Gökçay, G., & Baslo, G. (2002). Anne sütü ile beslenmede kanıta dayalı uygulamalar: Yetersiz anne sütü, çalışan anne, ilaçlar ve hastalıklar. Çocuk Dergisi, 2, 139–143.
• Gökdemirel, S., Bozkurt, G., Gökçay, G., & Bulut, A. (2008). Çalışan annelerin emzirme sürecinde yaşadıkları: Niteliksel bir çalışma. Çocuk Dergisi, 8(4), 221–234.
• Güleşen, A., & Yıldız, D. (2013). Erken postpartum dönemde anne bebek bağlanmasının kanıta dayalı uygulamalar ile incelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(2), 177–182. [CrossRef]
• Gümüşsoy, S., Çelik, N. A., Güner, Ö, Kıratlı, D., Atan, ŞÜ, & Kavlak, O. (2020). Investigation of the relationship between maternal attachment and breastfeeding self-efficacy and affecting factors in Turkish sample. Journal of Pediatric Nursing, 54, e53–e60.
• Güney, E., & Uçar, T. (2018). Gebelikteki beden imajının emzirme tutumu ve doğum sonu emzirme sürecine etkisi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 49(1), 49–53.
• Karaçam, Z., & Sağlık, M. (2018). Breastfeeding problems and interventions performed on problems: Systematic review based on studies made in Turkey. Turk Pediatri Arsivi, 53(3), 134–148.
• Karimi, F. Z., Heidarian Miri, H., Salehian, M., Khadivzadeh, T., & Bakhshi, M. (2019). The effect of mother-infant skin to skin contact after birth on third stage of labor: A systematic review and meta-analysis. Iranian Journal of Public Health, 48(4), 612–620.
• Kaya Odabaş, R., Sökmen, Y., Taşpınar, A. (2022). Türkiye’de emzirme sürecinde uygulanan nonfarmakolojik yöntemler ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. DEUHFED, 15(1), 56–67.
• Khaliq, A., Qamar, M., Hussaini, S. A., Azam, K., Zehra, N., Hussain, M., & Jaliawala, H. A. (2017). Assessment of knowledge and practices about breastfeeding and weaning among working and non-working mothers. JPMA. The Journal of the Pakistan Medical Association, 67(3), 332–338.
• King, I. M. (1981). Toward a Theory for Nursing: Systems, Concepts, Process. Delmar Publishers, p. 181.
• Koçakoğlu, Ş., & Çadırcı, D. (2020). Emzirme destek merkezi başvurularının değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, 1, 105–115.
• Küçükoğlu, Ş., Aytekin, A., & Ateşeyan, S. (2015). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde bebeği yatan annelerin bebeklerine anne sütü verme eğilimleri ile emzirme öz yeterliliklerinin karşılaştırılması. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 71–78.
• Lok, K. Y. W., Bai, D. L., & Tarrant, M. (2017). Family members infant feeding preferences, maternal breastfeeding exposures, and exclusive breastfeeding intentions. Midwifery, 53, 49–54.
• Melnyk, B. M., Feinstein, N. F., Alpert-Gillis, L., Fairbanks, E., Crean, H. F., Sinkin, R. A., Stone, P. W., Small, L., Tu, X., & Gross, S. J. (2006). Reducing premature infants’ length of stay and improving parents’ mental health outcomes with the Creating Opportunities for Parent Empowerment (COPE) neonatal intensive care unit program: A randomized, controlled trial. Pediatrics, 118(5), e1414–27.
• Mercer, R. (1986). Predictors of maternal role attaintment at one year post birth. Western Journal of Nursing Research, 8(1), 2–9.
• Metin, A., & Altınkaynak, S. (2020). Babaların sosyodemografik özelliklerinin eş desteği ve emzirme başarısına etkisi. Jaren, 6(1), 109–116.
• Nease, E. K., Narumanchi, J., Nield, O. E., & Nield, L. Sve ark. (2018). Breastfeeding concerns and their management: One-year experience in a physician-run lactation clinic. Global Pediatric Health, 5, 2333794X18775890.
• Olsson, A., Lundqvist, M., Faxelid, E., & Nissen, E. (2005). Women’s thoughts about sexual life after childbirth: Focus group discussions with women after childbirth. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 19(4), 381–387.
• Özsoy, S. (2014). Adölesan annelerin emzirmeye yönelik düşünce ve uygulamaları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 22(2), 84–93.
• Primo, C. C., Mocelin, H. J. S., Zavarize, T. B., Lima, E. F. A., Lima, R. O., & Brandão, M. A. G. (2019). Women’s Perception About Space for breastfeeding: Support in Interactıve Breastfeedıng Theory. Rev. Min Enferm., 23, e-1161:1-8.
• Primo, C. C., Henrique, L. R., Bertazo, Q. S., Resende, F. Z., Leite, F. M. C., & Brandão, M. A. G. (2020). Validation of the “interactive breastfeeding Scale”: Theoretical and empirical analysis. Escola Anna Nery, 24(1), 1–9.
• Primo, C. C., & Brandão, M. A. G. (2017). Interactive theory of breastfeeding: Creation and application of a middle-range theory. Revista Brasileira de Enfermagem, 70(6), 1191–1198.
• Sağlam, Y. H., Özerdoğan, N., & Gürsoy, E. (2020). Breastfeeding in women working: Factors affecting the initiation and continuation of breastfeeding, breastfeeding policies. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 5(2), 338–344.
• Schiff, M., ve ark. (2014). The impact of cosmetic breast implants on breastfeeding: A systematic review and meta-analysis. International Breastfeeding Journal, 9(17), 1–8.
• Şenol Kaya, D., & Pekyiğit, A. (2021). Doğum sonu stresin emzirme öz-yeterliliğine etkisi. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 18(4), 1062–1069.
• Souza, C. O. Nd, Ruchdeschel, T., Resende, F. Z., Leite, F. M. C., Brandão, M. A. G., & Primo, C. C. (2018). Interactive breastfeeding scale: Proposition based on the middle-range theory of nursing. Escola Anna Nery, 22(3).
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı. (2021). Retrieved from https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-bp-liste/anne-s%C3%BCt%C3%BCn%C3%BCn-te%C5%9Fviki-ve-bebek-dostu-sa%C4%9Fl%C4%B1k-kurulu%C5%9Flar%C4%B1-program%C4%B1.html (Erişim tarihi 11.03.2022).
• Thussanasupap, B., Lapvongwatana, P., Kalampakorn, S., & Spatz, D. L. (2016). Effects of the community-based breastfeeding promotion program for working mothers: A quasi-experimental study. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 20(3), 196–209.
• Tran, P. L., Houdjati, H., Barau, G., & Boukerrou, M. (2014). Breastfeeding after breast surgery: Patient information. Gynecologie, Obstetriqueet Fertilite, 42(4), 205–209.
• Tüğdür, M., Öğüt, S., Karaman, A. D., & Günay, N. (2020). Yeni doğum yapmış annelerin anne sütü ile ilgili uygulama ve görüşleri: Aydın’da bebek dostu hastane örneği. Acu. Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4), 617–624.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). (2018). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara, Türkiye. Retrieved from http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNS A2018_ana_Rapor.pdf (Erişim tarihi 10.11.2021).
• UNICEF. (2019). Infant and young child feding. Retrieved from http://data.unicef.org/topic/nutrition/infant-and-young-child-feeding (Erişim tarihi 10.11.2021).
• Widström, A., Lilja, G., Aaltomaa-Michalias, P., Dahllöf, A., Lintula, M., & Nissen, E. (2011). Newborn behavior to locate the breast when skin to skin: A possible method for enabling early self-regulation. Acta Paediatrica, 100(1), 79–85.
• WHO. (2018a). Counselling of women to improve breastfeeding practices. Retrieved from https://www.who.int/nutrition/publications/guidelines/counselling-womenimprove-bf-practices/en/ (Erişim tarihi 10.11.2021).
• WHO. (2018b). Exclusive breastfeeding for optimal growth, development and health of infants Geneva. Retrieved from http://www.who.int/elena/titles/exclusive_breastfeeding/en/ (Erişim tarihi 10.11.2021).
• Wyatt, S. N. (2002). Challenges of the working breast feeding mother. Journal of Midwifery and Women’s Health, 45, 216–226.
• Yenal, K., ve ark. (2013). Annelerin emzirme öz-yeterlilik algıları ile emzirme başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 10(2), 14–19.