Gebelikte Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 142 - 149, 26.10.2023

Ayşenur Kahraman , Melek Şen Aytekin , Eylem Mete Sandalcı , Özgür Alparslan

https://doi.org/10.5152/JMHS.2023.23114

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu araştırma gebelerin akılcı ilaç kullanım durumları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi
amacı ile tanımlayıcı tipte yürütülmüştür.
Yöntemler Araştırmanın evrenini bir üniversite hastanesine başvuran gebeler oluşturmaktadır.
Örneklem 252 gebe olarak hesaplanmıştır. Ancak 297 gebe ile tamamlanmıştır. Veriler
01 Şubat-01 Eylül 2021 tarihleri arasında kadın doğum polikliniklerinden, doğumhaneden, kadın
hastalıkları servisinden toplanmıştır. Araştırma verileri kişisel bilgi formu ve akılcı ilaç kullanımına
yönelik soru formu ile toplanmıştır.
Bulgular: Gebelerin yaş ortalamaları 28,22 ± 5,72 yıl olup %59,9’u multipardır ve %81,8’i üçüncü
trimesterdedir. Gebelerin primipar ve multipar olma durumları ile eczaneden reçetesiz ilaç alma,
ilacın aç/tok kullanım önerisine uyma, başkalarına ilaç tavsiye etme, başkalarına ilaç verme, başkalarının
tavsiye ettiği ilacı kullanma, yakınlarına sürekli kullanılan ilaçlar hakkında bilgi verime, ilaç
prospektüsünü okuma durumu ve evde bulunması için ilaç yazdırma durumu arasında anlamlı
fark bulunmuştur. Doktorun önerdiği zamanda ilacı kullanma, ilacı önerilen sıklıkta kullanma, ilacın
son kullanma tarihini kontrol etme, kendini iyi hissettiğinde ilaç kullanmayı bırakma ve ilaç alerjisi
yaşama durumu arasında anlamlı fark bulunmuştur. Trimesterler ile ilaç prospektüsünü okuma
durumu arasında anlamlı fark bulunmuştur.
Sonuç: Gebelikte akılcı ilaç kullanımına yönelik tutum ve davranışların primipar ve multipar olma
durumundan ve gebeliğin trimesterlerinden etkilendiği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilgi, ebelik, akılcı ilaç, gebelik

Rational Use of Drugs During Pregnancy and Determination of Affecting Factors

Öz

Objective: This study was conducted in a descriptive type with the aim of determining the rational
drug use status of pregnant women and the affecting factors.
Methods: The population of the study consists of pregnant women who applied to a university
hospital. The sample was calculated as 252 pregnant women. However, it was completed with
297 pregnant women. Data were collected from gynecology outpatient clinics, delivery room, and
gynecology service between February 01 and September 01, 2021. Research data were collected
with a personal information form and a questionnaire for rational drug use.
Results: The mean age of the pregnant women was 28.22 ± 5.72 years, 59.9% of them were multiparous
and 81.8% of them were in the third trimester. Primiparous and multiparous status of
pregnant women, taking non-prescription drugs from the pharmacy, following the drug’s fast/
full use, recommending drugs to others, giving drugs to others, using the drug recommended by
others, informing their relatives about the drugs that are constantly used, reading the drug prospectus
and being at home. There was a significant difference between using the drug at the time
recommended by the doctor, using the drug as often as recommended, checking the expiration
date of the drug, stopping using the drug when feeling good, and experiencing drug allergy. There
was a significant difference between trimesters and reading the drug prospectus.
Conclusion: It has been found that attitudes and behaviors toward rational drug use during pregnancy
are affected by primiparous and multiparous status and trimesters of pregnancy.

Anahtar Kelimeler

Knowledge, midwifery, pregnancy, rational medicine

Kaynakça

• Abasiubong, F., Bassey, E. A., Udobang, J. A., Akinbami, O. S., Udoh, S. B., & Idung, A. U. (2012). Self- Medication: Potential risks and hazards among pregnant women in Uyo, Nigeria. Pan African Medical Journal, 13(1), 15
• Abduelkarem, A. R., & Mustafa, H. (2017). Use of over-the-counter medication among pregnant women in Sharjah, United Arab Emirates. Journal of Pregnancy, 2017, 1–3. [CrossRef]
• Adhikari, A., Biswas, S., Chattopadhyay, J. C., & Gupta, R. K. (2011). Drug use behaviour of pregnant women in rural India. JPMA. the Journal of the Pakistan Medical Association, 61(4), 381–383.
• Alptekin, P. Ç., & Koruk, F. (2020). Şanlıurfa’da gebe kadınların ilaç kullanım alışkanlıkları ve etkileyen faktörler. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(1), 28–32.
• Bayram Değer, V.,Çİfçİ, S., Utlİ, H., & Acar, D. (2020). Examination of pregnant women’s knowledge level and attitudes towards rational drug use applying to healthcare facility in Mardin. International Journal of Health Services Research and Policy, 5(3), 315–329. [CrossRef]
• Chaturvedi, V. P., Mathur, A. G., & Anand, A. C. (2012). Rational drug use–As common as common sense? Medical Journal, Armed Forces India, 68(3), 206–208. [CrossRef]
• Chauhan, I., Yasir, M., Kumari, M., & Verma, M. (2018). The pursuit of rational drug use: Understanding factors and interventions. Pharmaspire, 10(2), 48–44.
• Demir, R., & Taşpınar, A. (2019). Gebelikte akılcı ilaç kullanımı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 28(3), 193–200.
• Ekenler, Ş., & Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3), 44–55.
• Eser, N., & Çelik, N. (2022). Association between rational drug use and health literacy among pregnant women: A cross-sectional study. Women and Health, 62(7), 612–620. [CrossRef]
• Kamuhabwa, A., & Jalal, R. (2011). Drug use in pregnancy: Knowledge of drug dispensers and pregnant women in Dar es Salaam, Tanzania. Indian Journal of Pharmacology, 43(3), 345–349. [CrossRef]
• Lupattelli, A., Spigset, O., Twigg, M. J., Zagorodnikova, K., Mårdby, A. C., Moretti, M. E., Drozd, M., Panchaud, A., Hämeen-Anttila, K., Rieutord, A., Gjergja Juraski, R., Odalovic, M., Kennedy, D., Rudolf, G., Juch, H., Passier, A., Björnsdóttir, I., & Nordeng, H. (2014). Medication use in pregnancy: A cross-sectional, multinational web-based study. BMJ Open, 4(2), e004365. [CrossRef]
• Miral, M., & BEJİ, N. K. (2017). Gebelikte ilaç kullanımı ve danışmanlık. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 4(2), 142–148.
• Mishore, K. M., Bekele, N. A., Yirba, T. Y., & Abone, T. F. (2020). Evaluation of drug use pattern in emergency department of Dilchora Referral Hospital, Dire Dawa, Ethiopia. Emergency Medicine International, 2020, 4173586. [CrossRef]
• Ofori-Asenso, R., & Agyeman, A. A. (2016). Irrational use of medicines a summary of key concepts. Pharmacy, 4(4), 35. [CrossRef] Sisay, M., Mengistu, G., Molla, B., Amare, F., & Gabriel, T. (2017). Evaluation of rational drug use based on World Health Organization core drug use indicators in selected public hospitals of eastern Ethiopia: A cross sectional study. BMC Health Services Research, 17(1), 161. [CrossRef]
• Tamirci, M. (2018). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde gebelerin kullandığı ilaçların analizi ve bu doğrultuda gebelikte akılcı ilaç kullanımının yaygınlaştırılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara üniversitesi/ sağlık bilimleri Enstitüsü.
• World Health Organization (2002). Promoting rational use of medicines: Core components (No. WHO/EDM/2002.3). World Health Organization.
• Yurdakul, M., Güner, T., Koşum, Z., & Kabalcıoğlu, F. (2008). Use of Drug ın the Pregnancy. XXI European Congress of Perinatal Medicine. Istanbul, Turkey. September, 10-13.