Staplee Assessment For Urban Flood Risk Management Strategies: Edirne, Turkey

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 73 - 86, 16.03.2023

Murat Berk Evren

Öz

In Turkey, floods are among the most common disaster types after earthquakes. Floods in Turkey are mostly explained by the characteristics of settlements that are incompatible with the hazards causing disasters, rather than the climatic conditions. Reducing the flood risk, which interrupts social and economic life, is of great importance in terms of eliminating the damage and losses caused by disasters. The study aims to create an effective disaster risk management framework against floods by discussing the scope of physical and social strategies to reduce disaster risk in city of Edirne, Turkiye, which is periodically exposed to flooding. In this context, the content of the study is to determine the components that will enable the creation of a comprehensive disaster risk management plan in order to prevent the disaster risk against flood hazard. Strategies to prevent flooding and reduce damage in the built environment mostly involve planning and construction decisions. In research scope, physical and social effects of the strategies developed to reduce the flooding risk around the city of Edirne, based on the STAPLEE criteria, are examined. As a result, it is important to take structural measures for disaster resistance of structures located in the floodplain and to increase community resilience through strengthening critical facilities against disasters. To this end, a legal framework to address property expropriation issues and an economic framework to cover restructuring costs should be developed in the local context.

Anahtar Kelimeler

Disaster Risk management, Risk reduction, STAPLEE, Urban Flood.

Taşkın Risk Yönetim Stratejilerinin SEÇTİK Modeli ile Değerlendirilmesi: Edirne

Öz

Türkiye’de sel ve taşkınlar, depremlerden sonra en sık rastlanan afet türleri arasında bulunmaktadır. Ülkemizde gerçekleşen sel ve taşkınlar iklim koşullarından ziyade, çoğunlukla kentsel altyapı ve yerleşim özelliklerinin afete direnç göstermeyen gelişimiyle açıklanmaktadır. Toplumsal ve ekonomik yaşamı kesintiye uğratan sel ve taşkın riskinin azaltılması, afetin yol açtığı hasar ve kayıpların ortadan kaldırılması bakımından büyük önem kazanmaktadır. Çalışma, periyodik olarak sel ve taşkınlara maruz kalan Edirne kentinde, afet riskinin azaltılmasında ve afete dirençli bir yapılı çevrenin oluşturulmasında fiziksel ve sosyal nitelik gösteren stratejilerin kapsamını tartışmaya açarak, sel ve taşkınlara karşı etkin bir afet risk yönetim modeli için kapsam geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda,geliştirilen stratejilerin içeriğini (i) 100 yıllık taşkın sınırının belirlenmesi, (ii) afete maruz kalması beklenen yapılar için kamulaştırma, (iii) yapıların zemin kot üzerinde yükseltilmesi, (iv) transit tahliye kanalının açılması ve (v) erken uyarı sisteminin kurulması oluşturmaktadır. Bu stratejilerin fiziksel ve sosyal etkileri SEÇTİK (STAPLEE) kriterleri üzerinden değerlendirilmektedir. Çalışma sonucunda, taşkın sınırı içinde bulunan kritik tesislere ve konutlara yönelik (i) mülkiyet sorunlarının giderilmesi ve (ii) yeniden yapılanma maliyetlerinin karşılanması sonucunda toplumsal dirençliliğin artırılması hedeflenmektedir. Bu amaçla, yerel düzlemde hukuki ve ekonomik bir çerçeve geliştirilmesi önem kazanırken, il afet risk azaltma planlarına eklemlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet risk yönetimi, Risk azaltma, STAPLEE, SEÇTİK, Sel, Taşkın.

Kaynakça

• Birkland T.A. Burby R.J. Conrad D. Cortner H. & Michener W.K. (2003). River ecology and flood hazard mitigation. Natural Hazards Review, 4(1) ss.46–54.
• Brilly M. & Polic M. (2005). Public Perception of Flood Risks, Flood Forecasting and Mitigation. Natural Hazards and Earth System Sciences. 5(3) 345-355.
• Coppola D. (2015). Introduction to International Disaster Management, Elsevier. UK, 3rd edition.
• Dölek İ. (2016). Türkiye’de Doğal Afetler. İçinde: Türkiye`nin Fiziki Coğrafyası (pp.311-364) DOI:10.14527/9786053180647.12
• Ekmekçioglu Ö. Koç K. & Özger M. (2021). Stakeholder perceptions in flood risk assessment: A hybrid fuzzy AHP-TOPSIS approach for Istanbul, Turkey. International Journal of Disaster Risk Reduction. 60 (2021) 102327. doi: 10.1016/j.ijdrr.2021.102327
• Eleftheriadou E. Giannopoulou I. & Yannopoulos S. (2015). The European Flood Directive: Current implementation and technical issues in transboundary catchments, Evros / Maritsa example. IX. World Congress on Water Management in a Changing World: Challenges and Opportunities, EWRA, Istanbul, Turkey.
• Federal Emergency Management Agency. (2000). FEMA Multi-Hazard Mitigation Planning Guidance – Disaster Mitigation Act. FEMA.
• Federal Emergency Management Agency. (2003). Ulusal ve Yerel Zarar Azaltma Planlaması Kılavuzu: Zarar Azaltma Planı Geliştirme - Zarar Azaltma Eylemlerinin ve Uygulama Stratejilerinin Belirlenmesi. FEMA.
• Highfield W.E. Norman S.A. & Brody S.D. (2013). Examining the 100-Year Floodplain as a Metric of Risk, Loss, and Household Adjustment. Risk Analysis, 33. ss.186-191. https://doi.org/10.1111/j.1539-6924.2012.01840.x
• İTÜ (2001). Zarar Azaltma İlkeleri El Kitabı. Seval S. Okay N. Sezginer Ünal Y. (ed.). İTÜ. Afet Yönetim Merkezi Yayınları. No. 6, İTÜ Press.
• Kadıoğlu M. (2008). Sel, Heyelan ve Çığ İçin Risk Yönetimi, JICA Türkiye Ofisi Yayınları, (2) ss. 251-276.
• Kadıoğlu M. (2019). Kent Selleri Yönetim ve Kontrol Rehberi. Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
• Kazancıgil R. (1995). Edirne şehir tarihi kronolojisi (1300-1994). Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi.
• Mileti D.S. (1999). Disasters by Design: A Reassessment of Natural Hazards in the United States. Joseph Henry Press. Washington DC
• Mohit M.A. & Sellu G.M. (2013). Mitigation of Climate Change Effects Through Non-structural Flood Disaster Management in Pekan Town, Malaysia. Procedia Social and Behavioral Sciences. (85) 564–573.
• Şen N. (2015). İstanbul Ayamama Deresi Taşkın Yatağı Yönetim Planı. Yüksek Lisans Tezi. İTÜ FBE. İstanbul
• Türoğlu H. & Uludağ M. (2012). From Past to Present: Flooding in Edirne and Its Vicinity (Turkey). 2nd International Balkan Congress 10-13 October. (2) pp.137-148. Tirana, Albania.
• United Nations ISDR. (2009). Terminology on Disaster Risk Reduction. Geneva: UNISDR [çevrimiçi] Erişim yeri: http://bit.ly/1vfDjYg Erişim tarihi: 10 Kasım 2022
• Url-1: https://en-us.topographic-map.com/map-b4l1h/Edirne/ Erişim tarihi:10.10.2022
• Url-2: https://www.fmglobal.com/research-and-resources/nathaz-toolkit/flood-map# Erişim tarihi: 12.12.2022
• Yaman F. (2021). Dünyada ve Ülkemizde Afet & Acil Durum Yönetimi ve Güncel Yaklaşımlar. Gece Kitaplığı.