Uluslararası Ceza Yargılamalarında İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım Suçu

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 66 - 88, 31.03.2023

Rabia Beyza İnan

Öz

Dünya siyasi tarihi şiddetin tarihi olarak da değerlendirilebilir. Şiddetin ise siyasi saiklerle gerçekleştirildiği ve ortaya çıkan büyük insan hakkı ihlallerinin sorumlularının da devletler değil insanlar olması gerektiği söylenebilir. Bu anlayıştan yola çıkarak özellikle 1. ve 2. Dünya Savaşları sırasında yaşanan büyük trajediye tekrar tanık olmamak, dolayısıyla uluslararası toplumda barış ve güvenliğin tesisini teminat altına almak amacıyla çeşitli uluslararası ceza mahkemeleri kurulmuştur. Bu mahkemeler, insanlığa karşı suç, soykırım gibi suç tanımlamaları getirerek bireysel cezai sorumluluk ilkesi gereğince söz konusu suçlara yönelik yargılamalar yapmışlardır. Böylece daha önce uluslararası hukukta aktör olarak görülmeyen bireyler uluslararası hukukun bir parçası haline gelmiştir. Çalışmada insanlığa karşı suçlar öncelikle tarihsel arka planı, hukuk metinlerine konu olması ve unsurları ile ele alınmış, daha sonra ise soykırım kavramı ve suçunun ortaya çıkışı incelenerek suçun kapsamı yer yer uluslararası mahkeme içtihatlarıyla ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İnsanlığa karşı suç, Soykırım, Uluslararası Ceza Mahkemesi, Roma Statüsü, Uluslararası hukuk

Crimes Against Humanity and Genocide in International Law

Öz

World political history can also be evaluated as the history of violence. It can be said that the violence is carried out with political motives and that the people responsible for the major human rights violations should be the people, not the states. Based on this understanding, various international criminal courts were established in order not to witness the great atrocities experienced during the First and Second World Wars, and therefore to ensure the establishment of peace and security in the international community as much as possible. These courts brought criminal definitions such as crimes against humanity and genocide, and made judgments for these crimes in accordance with the principle of personal responsibility. Thus, individuals who were not seen as actors in international law before have become a part of international law. In this study, crimes against humanity were first discussed together with its historical background, being the subject of legal texts and its elements, then the concept of genocide and the emergence of the crime were examined and the scope of the crime was revealed with the jurisprudence of international courts.

Anahtar Kelimeler

Crimes against humanity, Genocide, International Criminal Court, Rome Statute, International law

Kaynakça

• Akün VN, ‘Uluslararası Hukukta ve Türk Hukukunda Soykırım Suçu’ (2004) 24 (1-2) Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 53-70.
• Aksar Y, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II (2 B, Seçkin Yayıncılık 2013)
• Alpyavuz T, ‘Soykırım Suçu’ (2009) 5(1) Journal of Naval Science and Engineering 49-61.
• Arendt H, İnsanlık Durumu (4 B, İletişim Yayıncılık 2009)
• Arendt H, Kötülüğün Sıradanlığı (2 B, Metis Yayıncılık 2012)
• Azarkan E, Nuremberg’ten La Haye’ye Uluslararası Ceza Mahkemeleri (Beta Yayıncılık 2003)
• Azarkan E, ‘Uluslararası Hukukta İnsanlığa Karşı Suçlar’ (2003) 52 (3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 275-297
• Bauer Y, Soykırımı Yeniden Düşünmek (Phoenix Yayınevi 2002)
• Bauman Z, Modernite ve Holocaust (Versus Kitap 2007)
• Beşiri A, ‘Soykırım ve Soykırıma İlişkin Uluslararası Mekanizmalar’ (2013) 108 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 179-210
• Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, <https://www.un.org/en/genocideprevention/documents/atrocity-crimes/Doc.28_Principles%20of%20international%20cooperation%20in%20detection.pdf >Erişim Tarihi 27 Aralık 2022
• Çakar AS, ‘İnsanlığa Karşı Suçlar’ (2012)103 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 169-198
• Çakmak C, Uluslararası Hukuk (Ekin Yayınevi 2014)
• Dadrian VN, Ulusal ve Uluslararası Hukuk Sorunu Olarak Jenosid (Belge Yayınları 1995)
• Duran B, Soykırım ‘Suçunun Uluslararası Hukukta ve Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Düzenlenişi’ (2007) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Erdal S, Uluslararası Ceza Mahkemesinin Devlet Egemenliğine Etkisi (Seçkin Yayıncılık 2010)
• Geras N, Crimes Against Humanity: Birth of A Concept (Manchester University Press 2011)
• Geyik H, ‘Devletlerin İnsancıl Hukuk Kurallarının İhlali Nedeniyle Sorumluluğu’ (2016) 24 (2) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 57-91
• Günal H, ‘İnsanlığa Karşı Suçlarda “İnsanlık” Ne Manaya Gelmektedir: Felsefi Bir Analiz’ (2014) 72 (1) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 555-570
• Haklar ve Araştırmalar Derneği, <https://haklarvearastirmalar.org/wp-content/uploads/2021/09/ekokirim-sucu-tekli-sayfa-hali.pdf> Erişim Tarihi 27 Aralık 2022
• Hamzayeva F, ‘İnsanlığa Karşı Suçlar Bağlamında Soykırım Örneği’ (2013) Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Human Rights Watch, ‘Genocide, War Crimes and Crimes Against Humanity’ (2006) A Topical Digest of the Case Law of the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia <https://www.hrw.org/sites/default/files/reports/ictr0110webwcover.pdf > Erişim Tarihi 11 Aralık 2022. International Committee of The Red Cross, <https://www.icrc.org/en/doc/resources/documents/article/other/57jnhy.htm> Erişim Tarihi 27 Aralık 2022
• International Criminal Tribunal for Rwanda, “The Prosecutor v. Jean Paul Akayesu”, Case No: ICTR-96-4-T, Trial Judgement 02.09.1998 <https://ucr.irmct.org/LegalRef/CMSDocStore/Public/English/Judgement/NotIndexable/ICTR-96-04/MSC15217R0000619817.PDF>Erişim Tarihi 28 Aralık 2022
• International Military Tribunal <https://crimeofaggression.info/documents/6/1946_Nuremberg_Judgement.pdf> Erişim Tarihi 28 Aralık 2022.
• Kocaoğlu S, ‘Suçların Suçu: Soykırım’ (2010) 3 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139 -163
• Lansing R, ‘Notes on World Sovereignity’ (1921) 15 (1), American Journal of International Law 13-27
• Lemkin R, Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation, Analysis of Goverment, Proposals for Redress (The Lawbook Exchance Ltd. 2005)
• Öztürk EÇ, ‘Uluslararası Hukukta Soykırım Suçu ve Suça Zemin Hazırlayan Toplumsal Yapılar: Ruanda Örneği’ (2008) 5 (17) Uluslararası İlişkiler 47-72.
• Marty MD, Fouchard I, Fronza E, Neyret L, İnsanlığa Karşı Suç (İletişim Yayınları 2012)
• Nersessian DL, Genocide and Political Groups (Oxford University Press 2010)
• Pazarcı H, Uluslararası Hukuk (7 B, Turhan Kitabevi 2008)
• Rome Statute of the International Criminal Court <https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/RS-Eng.pdf> Erişim Tarihi 27 Aralık 2022
• Stop Ecocide Foundation, <https://static1.squarespace.com/static/5ca2608ab914493c64ef1f6d/t/60d7479cf8e7e5461534dd07/1624721314430/SE+Foundation+Commentary+and+core+text+revised+%281%29.pdf> Erişim Tarihi 27 Aralık 2022
• Şen ST, Uluslararası Hukukta Soykırım, Etnik Temizlik ve Saldırı (On İki Levha Yayıncılık 2010)
• The Prosecutor v. Jean Paul Akayesu, Case No: ICTR-96-4-T, <https://ucr.irmct.org/LegalRef/CMSDocStore/Public/English/Judgement/NotIndexable/ICTR-96-04/MSC15217R0000619817.PDF>Erişim Tarihi 28 Aralık 2022
• The Prosecutor v. Erdemovic Case No. IT–96–22–T, Appeals Chamber Judgement 07.10.1997, <https://www.icty.org/x/cases/erdemovic/acjug/en/erd-asojmcd971007e.pdf> Erişim Tarihi 27 Aralık 2022
• The Prosecutor v. Jelis Case No. IT-95-10-T, Trial Chamber Judgement 14.12.1999, <https://www.icty.org/x/cases/jelisic/tjug/en/jel-tj991214e.pdf> Erişim Tarihi 27 Aralık 2022.
• The Prosecutor v. Kunarac Case No. IT-96-23& IT-96-23/1-A, Appeals Chamber Judgement 12.06.2002, https://www.icty.org/x/cases/kunarac/acjug/en/kun-aj020612e.pdf Erişim Tarihi 27 Aralık 2022
• The Prosecutor v. Tadic Case No. IT-94-1-A, Appeals Chamber Judgement 15.07.1999 <https://www.icty.org/x/cases/tadic/acjug/en/tad-aj990715e.pdf Erişim Tarihi 27 Aralık 2022.
• Turinay F, ‘Soykırım Suçunun Mağduru Olarak Azınlıklar’ (2014) 9(24) Ceza Hukuku Dergisi 271-287.
• Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü <http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/459_1.pdf> Erişim Tarihi 27 Aralık 2022.
• Yearbook of the Intemational Law Commission, 1950, Vol. II, pp. 374-378.
• Yovel J, ‘How Can a Crime Be Against Humanity: Philosophical Doubts Concerning a Useful Concept’ (2006) 11(1) UCLA Journal of International Law and Foreign Affairs 39-58
• Yürükel SM, Batının İnsanlık Suçları I Soykırımlar Tarihi (Near East Publishing 2005)