Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2020, , 515 - 540, 20.09.2020

Gülistan Kızıleniş , Asiye Aykıt

https://doi.org/10.37697/eskiyeni.752741
Cited By: 1

Öz

Ikhwān al-Ṣafā’ is a philosophical community that emerged in Basra in the 4th (H)/10th century. This community conducts its activities in the form of secret meet-ings and conversations. Rasā’il Ikhwān al-Ṣafā’, which consists of 52 treatises whose author or authors have been kept secret, belong to them. It is thought that Risālat al-jāmi‘a which is the essence and summary of these treatises belongs to them. Although this community is Shiite, its treatises have become the handbooks of Shiite Ismaili groups. Rasā’il Ikhwān al-Ṣafā’ have an encyclopedic content. There is information on many branches of science from mathematics to metaphysics, from geography to astrology in the Rasā’il. It is said that by some researchers the primary theme in Rasā’il is morality. Ikhwān al-Ṣafā’ expresses the mission of Rasā’il as a purification in the religious and moral field and they believe that the way to do this is philosophy. There are also various speculations that the Rasā’il have some kind of political propaganda. However, in the aspect of our study, Rasā’il are scientific works with a rich content in the field of moral philosophy. It is clear that the theory of temperament (mizaj) has an important place in the moral philosophy of Ikhwān al-Ṣafā’. The subject of this study is the possibility of change of natures within the framework of temperament theory in Rasā’il Ikhwān al-Ṣafā’.
In the dictionary, temperament (mizaj) means mixture, and as a concept, it expresses the mixing ratio of akhlāṭ arba‘a that constitutes the physical structure of human beings. Body fluids (blood, sputum, black bile and yellow bile), which are the basic building blocks of the human body, are called akhlāṭ arba‘a. According to Ikhwān al-Ṣafā’, each of these body fluids should be present in the body in equal amounts. The difference or imbalance between the amounts of these fluids affects the physical health status. Temperament is a medical theory in terms of its effects on physical health. It has a central place in the medical understanding of Hippocrates, Galen, and Avicenna. Galen was the first to evaluate temperament as a moral theory. Galen said that the temperament of the body also affects the morality and nature of the human being. He explained this relationship between the physical structure of human and his spiritual structure through his nafs (soul) and quwwāt al-nafs (faculties of soul).
The theory of temperament expresses the connection between the physical and metaphysical aspects of human beings. Because of this connection, the relationship of temperament with its nafs and quwwāt al-nafs is important. According to Ikhwān al-Ṣafā’, vegetative and animal quwwāt (forces) have a direct relationship with the mood of the temperament body. There is an indirect relationship between the nâtık (reasonable) quwan and the temperament of the body. This relationship between the temperament of the body and quwwāt al-nafs is reciprocal and continuous. In this respect, a change in the temperament balance of the body also affects the actions of the quwwāt al-nafs. The acts of the nafs constitute the morality and nature of the human being. Balance of nafs in its actions is called virtue; opposite of this called vice. Since the virtue of human actions depends on the moderation of quwwāt al-nafs, the moderation of the temperament in relation to the nafs is also important at this point. The relationship between temperament and quwwāt al-nafs is an important issue addressed in this study.

Anahtar Kelimeler

Moral Philosophy Ikhwān al-Ṣafā’ Theory of Temperament Tabdīl al-Akhlaq Nafs Quwwāt al-Nafs

Kaynakça

  • Aksu, İbrahim. İbn Sînâ Felsefesinde Mizâc Kavramı ve Nefs ile Olan İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
  • Aktaş, Gülistan. İhvân-ı Safâ Felsefesinde Ahlâkî Açıdan ‘Mizâç’ Kavramı. Sivas: Sivas Cumhu-riyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Aristoteles. Ruh Üzerine. çev. Zeki Özcan. İstanbul: Alfa Yayınları, 2001.
  • Aykıt, Asiye. “İhvân-ı Safâ’nın Görüşleri Çerçevesinde Mehdîlik Düşüncesinin Felsefî Arka Planı”. Uluslararası Mehdîlik Sempozyumu Bildirileri. ed. Mehmet Tıraşçı vd., Si-vas: Cumhuriyet Üniversitesi Matbaası, 2018.
  • Çetinkaya, Yalçın. “İhvân-ı Safâ’da Müzik Düşüncesi”. Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serü-veni. ed. İsmail Çalışkan. 6/353-390. İstanbul: İnsan Yayınları, 2017.
  • Fârâbî. Kitâbu Ârâu ehli Medîneti’l-Fâzıla. Beyrut: Dârü’l-Meşrik, 1985.
  • Fârâbî. es-Siyâsetü’l-Medeniyye. nşr. Ali Bu Mülhim. Beyrut: Dâr ve Mektebet’il-Hilâl, 1994.
  • Galen. On The Passions and Errors of the Soul. çev. P.W. Harkins. Ohio:Ohio State University Press, 1963. https://doi.org/10.1097/00000441-196409000-00040
  • Galen. Kuva’n-Nefsi Tevâbiu’li Mizâci’l-beden. nşr. Abdurrahman Bedevî. Beyrut: Dirâsâti ve Nusûs fi’l- felsefeti ve ulûmi inde’l-Arab, el-Müessesetü’l-Arabiyye li’d-Dirasat ve’n- Neşr, 1981.
  • İbn Miskeveyh. Tehzîbu’l-ahlâk ve Tathîru’l-a’râk. haz. Abdulalim Salih. Mısır: Matbaatü’t-terakkî, 1317/1899.
  • İbn Sînâ. el- Kânûn fi’t-tıb. çev. Esin Kâhya. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2017.
  • İbn Sînâ. Ahvâlu’n-Nefs. çev. İsmail Hanoğlu. Ankara: Elis Yayınları, 2019.
  • İhvân-ı Safâ. “Pratik Sanatlar ve Amaçları Üzerine”. çev. Enver Uysal. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 1/187-201. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Ahlâkın Anlamı, Farklı Oluşunun Nedenleri ve Ahlâkî Hastalıkların Çeşit-leri. Peygamberlerin Ahlâkına Dair Bazı Nükteler ve Filozofların Ahlâkının Özü Üzerine”. çev. İsmail Çalışkan-Enver Uysal. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 1/201-269. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Bilimsel Sanatlar ve Amaçları Üzerine”. çev. Enver Uysal. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. I/173-187. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Astronomi-Astroloji”. çev. Elmin Aliyev. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdul-lah Kahraman. I/81-111. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Musiki”. çev. Ahmet Hakkı Turabi. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 1/ 129-161. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Filozofların ‘İnsan Küçük Bir Âlemdir.’ Görüşüne Dair”. çev. Abdullah Kahraman. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 2/317-335. İstanbul: Ay-rıntı Yayınları, 2013.
  • İhvân-ı Safâ. “Spermin Düştüğü Yere Dair”. çev. İsmail Çalışkan. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 2/289-317. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013.
  • İhvân-ı Safâ. “Aşkın Mahiyetine Dair”. çev. Halil İbrahim Şimşek. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 3/217-233. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • İhvân-ı Safâ. “Lezzetlerin Nitelikleri, Hayatın ve Ölümün Hikmeti ile Bunların Mahi-yetlerine Dair”. çev. Murat Demirkol & Kamuran Göktaş. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 3/55-81. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • İhvân-ı Safâ. “Mezheplere ve Dinlere Dair”. çev. Metin Özdemir. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 3/327-428. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • İhvân-ı Safâ. “Pisagorculara Göre Varlıkların/Mevcutların Aklî İlkeleri Hakkında”. çev. Murat Demirkol. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 3/145-161. İstan-bul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • İhvân-ı Safâ. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 5/85-181. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
  • İhvân-ı Safâ. Resâil-u İhvân es-Safâ ve Hullân el-Vefâ. thk. Arif Tamir. 5 Cilt. Beyrut-Paris: Menşûrat-ı Avîdât, 1995.
  • İlhan Kutluer. İslam Felsefesi Tarihinde Ahlâk İlminin Teşekkülü. İstanbul: Marmara Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1989.
  • Nasîruddin Tusî. Ahlâk-ı Nâsırî. çev. Anar Gafarov-Zaur Şükürov. İstanbul: Litera Ya-yıncılık, 2013.
  • Nevşe, Duygu. “Eyüp’te Medfun Bir Hekimbaşının Müzikle Tedavi Risalesi”. Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu IX Tebliğler. İstanbul: Eyüp Sultan Bele-diyesi Kültür Yayınları, 2005.
  • Platon. Timaios. çev. Erol Güney-Lütfi Ay. İstanbul: 2001.
  • Platon. Devlet. çev. Sabahattin Eyüboğlu-M. Ali Cimcoz. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2016.
  • Seyyid Şerif Cürcânî. Kitâbu’t-Ta’rîfât. Lübnan: Mektebeti Lübnân, 1985.
  • Tehânevî. Keşşâfü ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-‘ulûm. 3. Beyrut: Daru Sadır, ts.
  • Üngör, Ethem Ruhi. “Fârâbî’nin Mûsiki Yönü”. Uluslararası İbn Türk, Hârezmî, Fârâbî, Beyrûnî ve İbn Sînâ Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yük-sek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 1990.

İhvân-ı Safâ’da Mizâç Teorisi Çerçevesinde Huyların Değişiminin İmkânı

Yıl 2020, , 515 - 540, 20.09.2020

Gülistan Kızıleniş , Asiye Aykıt

https://doi.org/10.37697/eskiyeni.752741
Cited By: 1

Öz

İhvân-ı Safâ 4/10. yüzyılda Basra’da ortaya çıkmış bir felsefe cemiyetidir. Bu cemiyet faaliyetlerini gizli toplantı ve sohbetler şeklinde yürütmektedir. Yazar veya yazarları gizli tutulmuş olan 52 adet risâleden oluşan Resâil-u İhvân es-Safâ onlara aittir. Bu risâle-lerin öz ve özeti niteliğinde olan Risâletü’l-câmia isimli eserin de onlara ait olduğu düşünülmektedir. Bu cemiyet Şiî olmakla birlikte risâleleri Şiî İsmâilî grupların el kitabı haline gelmiştir. İhvân-ı Safâ Risâleler’i ansiklopedik bir muhtevaya sahiptir. Risâle-ler’de matematikten metafiziğe, coğrafyadan astrolojiye kadar birçok ilim dalına dair bilgiler bulunmaktadır. Bazı araştırmacılar tarafından Risâleler’de hâkim temanın ahlâk olduğu söylenmektedir. İhvân-ı Safâ, Risâleler’inin misyonunu dini ve ahlâkî alanda bir arınma şeklinde ifade etmekte olup, bunun yolunun felsefe olduğuna inan-maktadırlar. Risâleler’in siyasi propaganda amaçlı olduğuna dair çeşitli spekülasyonlar da bulunmaktadır. Ancak çalışmamızı ilgilendiren yönüyle Risâleler, ahlâk felsefesi alanında zengin bir içeriğe sahip ilmi eserlerdir. İhvân-ı Safâ’nın ahlâk felsefesinde mizâç teorisinin de önemli bir yeri olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın konusu İhvân-ı Safâ Risâleleri’nde mizâç teorisi çerçevesinde huyların değişim imkânıdır. 
Mizâç sözlükte karışım manasına gelmekte olup, kavram olarak insanın fiziksel yapı-sını oluşturan ahlât-ı erbaanın karışım oranını ifade etmektedir. İnsan bedeninin temel yapı taşları olan beden sıvılarına (kan, balgam, kara safra ve sarı safra) ahlât-ı erbaa denmektedir. İhvân-ı Safâ’ya göre bu beden sıvılarının her biri vücutta eşit miktarda bulunmalıdır. Bu sıvıların miktarları arasındaki farklılık veya dengesizlik ise fiziksel sağlık durumunu etkilemektedir. Mizâç, fiziksel sağlığa etkisi yönüyle bir tıp teorisidir. Hipokrat, Galen ve İbn Sînâ’nın tıp anlayışında merkezi bir yere sahiptir. Mizâcı bir ahlâk teorisi olarak değerlendiren ilk isim ise Galen’dir. Galen, bedenin mizâcının insanın ahlâk ve tabiatına da tesir ettiğini söylemiştir. İnsanın fiziksel yapısı ile ruhsal yapısı arasındaki bu ilişkiyi ise nefis ve kuvveleri üzerinden açıklamıştır. 
Mizâç teorisi, insanın fizik ve metafizik yönleri arasındaki irtibatı ifade etmektedir. Bu irtibat yönüyle mizâcın nefis ve kuvveleri ile ilişkisi önemlidir. İhvân-ı Safâ’ya göre bitkisel ve hayvanî kuvvenin bedenin mizâcı ile doğrudan ilişkisi vardır. Nâtık kuvve ile bedenin mizâcı arasında ise dolaylı bir ilişki mevcuttur. Bedenin mizâcı ve nefsin kuvveleri arasındaki bu ilişki karşılıklı ve süreklidir. Bu bakımdan bedenin mizâç den-gesindeki bir değişim nefsin kuvvelerinin fiillerini de etkilemektedir. Nefsin fiilleri ise insanın ahlâk ve tabiatını oluşturmaktadır. Nefsin, fiillerinde dengeli olması erdem; bunun aksi ise erdemsizlik olarak isimlendirilmektedir. İnsanın fiillerinin erdemli olması nefsin kuvvelerinin itidaline bağlı olduğu için nefis ile ilişki içerisinde olan mizâcın itidali de bu noktada önem arz etmektedir. Mizâç ile nefis ve kuvveleri arasın-daki ilişki bu çalışmada ele alınan önemli bir konudur.

Anahtar Kelimeler

Ahlâk Felsefesi İhvân-ı Safâ Mizâç Teorisi Tebdil-i Ahlâk Nefis Nefsin Kuvveleri

Kaynakça

  • Aksu, İbrahim. İbn Sînâ Felsefesinde Mizâc Kavramı ve Nefs ile Olan İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
  • Aktaş, Gülistan. İhvân-ı Safâ Felsefesinde Ahlâkî Açıdan ‘Mizâç’ Kavramı. Sivas: Sivas Cumhu-riyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Aristoteles. Ruh Üzerine. çev. Zeki Özcan. İstanbul: Alfa Yayınları, 2001.
  • Aykıt, Asiye. “İhvân-ı Safâ’nın Görüşleri Çerçevesinde Mehdîlik Düşüncesinin Felsefî Arka Planı”. Uluslararası Mehdîlik Sempozyumu Bildirileri. ed. Mehmet Tıraşçı vd., Si-vas: Cumhuriyet Üniversitesi Matbaası, 2018.
  • Çetinkaya, Yalçın. “İhvân-ı Safâ’da Müzik Düşüncesi”. Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serü-veni. ed. İsmail Çalışkan. 6/353-390. İstanbul: İnsan Yayınları, 2017.
  • Fârâbî. Kitâbu Ârâu ehli Medîneti’l-Fâzıla. Beyrut: Dârü’l-Meşrik, 1985.
  • Fârâbî. es-Siyâsetü’l-Medeniyye. nşr. Ali Bu Mülhim. Beyrut: Dâr ve Mektebet’il-Hilâl, 1994.
  • Galen. On The Passions and Errors of the Soul. çev. P.W. Harkins. Ohio:Ohio State University Press, 1963. https://doi.org/10.1097/00000441-196409000-00040
  • Galen. Kuva’n-Nefsi Tevâbiu’li Mizâci’l-beden. nşr. Abdurrahman Bedevî. Beyrut: Dirâsâti ve Nusûs fi’l- felsefeti ve ulûmi inde’l-Arab, el-Müessesetü’l-Arabiyye li’d-Dirasat ve’n- Neşr, 1981.
  • İbn Miskeveyh. Tehzîbu’l-ahlâk ve Tathîru’l-a’râk. haz. Abdulalim Salih. Mısır: Matbaatü’t-terakkî, 1317/1899.
  • İbn Sînâ. el- Kânûn fi’t-tıb. çev. Esin Kâhya. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2017.
  • İbn Sînâ. Ahvâlu’n-Nefs. çev. İsmail Hanoğlu. Ankara: Elis Yayınları, 2019.
  • İhvân-ı Safâ. “Pratik Sanatlar ve Amaçları Üzerine”. çev. Enver Uysal. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 1/187-201. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Ahlâkın Anlamı, Farklı Oluşunun Nedenleri ve Ahlâkî Hastalıkların Çeşit-leri. Peygamberlerin Ahlâkına Dair Bazı Nükteler ve Filozofların Ahlâkının Özü Üzerine”. çev. İsmail Çalışkan-Enver Uysal. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 1/201-269. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Bilimsel Sanatlar ve Amaçları Üzerine”. çev. Enver Uysal. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. I/173-187. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Astronomi-Astroloji”. çev. Elmin Aliyev. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdul-lah Kahraman. I/81-111. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Musiki”. çev. Ahmet Hakkı Turabi. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 1/ 129-161. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
  • İhvân-ı Safâ. “Filozofların ‘İnsan Küçük Bir Âlemdir.’ Görüşüne Dair”. çev. Abdullah Kahraman. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 2/317-335. İstanbul: Ay-rıntı Yayınları, 2013.
  • İhvân-ı Safâ. “Spermin Düştüğü Yere Dair”. çev. İsmail Çalışkan. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 2/289-317. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013.
  • İhvân-ı Safâ. “Aşkın Mahiyetine Dair”. çev. Halil İbrahim Şimşek. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 3/217-233. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • İhvân-ı Safâ. “Lezzetlerin Nitelikleri, Hayatın ve Ölümün Hikmeti ile Bunların Mahi-yetlerine Dair”. çev. Murat Demirkol & Kamuran Göktaş. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 3/55-81. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • İhvân-ı Safâ. “Mezheplere ve Dinlere Dair”. çev. Metin Özdemir. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 3/327-428. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • İhvân-ı Safâ. “Pisagorculara Göre Varlıkların/Mevcutların Aklî İlkeleri Hakkında”. çev. Murat Demirkol. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 3/145-161. İstan-bul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • İhvân-ı Safâ. İhvân-ı Safâ Risâleleri. ed. Abdullah Kahraman. 5/85-181. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
  • İhvân-ı Safâ. Resâil-u İhvân es-Safâ ve Hullân el-Vefâ. thk. Arif Tamir. 5 Cilt. Beyrut-Paris: Menşûrat-ı Avîdât, 1995.
  • İlhan Kutluer. İslam Felsefesi Tarihinde Ahlâk İlminin Teşekkülü. İstanbul: Marmara Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1989.
  • Nasîruddin Tusî. Ahlâk-ı Nâsırî. çev. Anar Gafarov-Zaur Şükürov. İstanbul: Litera Ya-yıncılık, 2013.
  • Nevşe, Duygu. “Eyüp’te Medfun Bir Hekimbaşının Müzikle Tedavi Risalesi”. Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu IX Tebliğler. İstanbul: Eyüp Sultan Bele-diyesi Kültür Yayınları, 2005.
  • Platon. Timaios. çev. Erol Güney-Lütfi Ay. İstanbul: 2001.
  • Platon. Devlet. çev. Sabahattin Eyüboğlu-M. Ali Cimcoz. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2016.
  • Seyyid Şerif Cürcânî. Kitâbu’t-Ta’rîfât. Lübnan: Mektebeti Lübnân, 1985.
  • Tehânevî. Keşşâfü ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-‘ulûm. 3. Beyrut: Daru Sadır, ts.
  • Üngör, Ethem Ruhi. “Fârâbî’nin Mûsiki Yönü”. Uluslararası İbn Türk, Hârezmî, Fârâbî, Beyrûnî ve İbn Sînâ Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yük-sek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 1990.
Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Araştırma
Yazarlar

Gülistan Kızıleniş 0000-0003-1566-4179

Asiye Aykıt 0000-0001-9142-9184

Yayımlanma Tarihi 20 Eylül 2020
Gönderilme Tarihi 14 Haziran 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020

Kaynak Göster

ISNAD Kızıleniş, Gülistan - Aykıt, Asiye. “İhvân-ı Safâ’da Mizâç Teorisi Çerçevesinde Huyların Değişiminin İmkânı”. Eskiyeni 41 (Eylül 2020), 515-540. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.752741.

Cited By

Câhız’ın Ahlâk Teorisine Göre Mizacın Değişmesi ve Pratik Değeri
Kader
https://doi.org/10.18317/kaderdergi.1080776
Eskiyeni  Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır. | Sherpa Romeo