Hocazade’de Haşrın Mahiyeti

Yıl 2017, Sayı: 35, 7 - 19, 27.11.2017

Luay Hatem Yaqoob

Öz

Haşrın mahiyeti konusu felsefi
düşüncede önemli bir tartışma konusudur. Meâd ve içeriğine ait tartışmalarının
felsefe ve kelam boyutlarıyla İslam düşüncesinde karşılaşılan en zor konulardan
biri olduğunu söylersek çok da abartmış sayılmayız. Konuya ilişkin görüşlerin
çok açık bir biçimde farklılık göstermesi, tezlerin ve anti-tezlerin gölgesinde
hakikati bulmayı oldukça zorlaştırmaktadır. Meselenin içerik hakkikatine dair
beş görüş bulunmaktadır. İlk görüş sadece cisimle dirilişi savunur. İkinci görüş,
cismani ve ruhani dirilişin reddini içerir. Üçüncü görüş konuya ilişkin fikir
beyan etmekten uzak durmayı anlatır. Dördüncü ve beşinci görüşler ise diğer
görüşlere göre daha yaygındır ve daha çok
üne sahiptir. Dördüncü görüş, sadece ruhların diriltilmesi fikrini içerir. Beşinci
görüş ise ruh ve ceset birlikteliği ile dirilişin gerçekleşeceğini savunur. Her
grubun kendine göre argümanları bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İlim, haşır, mead, diriliş, İslam, felsefe

The Nature of Resurrection According to Hocazade

Öz

The nature of resurrection is
an important discussion topic in philosophical thinking. It goes without saying that mead and its
content is one of the most difficult issues encountered in Islamic thought with
its philosophical and wisdom dimensions. The
fact that the views on the topic
differ so clearly
make it very difficult to find the truth
in the shadow of theses and anti-theses. There are five views regarding the
resurrection. The first view argues the resurrection only with the body. The second view involves the
rejection of body and spiritual resurrection. The third
view is to stay away from declaring an opinion concerning the
topic. The fourth and fifth views are more common and have more reputation than others. The fourth view involves the idea of reviving only souls. The fifth view argues that a combination
of soul and corpse will lead to a resurrection. Each categories has its own arguments.

Anahtar Kelimeler

Science, doomsday, mead, resurrection, Islam

Kaynakça

• Akkâd, Abbas Mehmuud, eş-Şeihu’r-Reyis İbin Sina, Dar’ul Marif, Mısır, b.3, Trhz.
• Aydın, Ali Arslan, el-Ba’s ve’l-Hulud beyne el-Mütekellimin ve’l-Felasife, Seha Yayınevi, İstanbul, b.1, 1998.
• Deniz, Gürbüz, Kelam- Felsefe Tartışmaları, Fecr yayınları, Ankara, 2015.
• Deniz, Gürbüz, İbn Sinâ’da Ruhsal Diriliş ve Bazı İtirazlar, Eskiyeni, Anadolu İlahiyat Akademisi Araştırma Dergisi, 29-Güz, 2014.
• Gazzâlî, Ebu Hamid bin Muhammed bin Ahmed, Tehâfütü-l Felâsife, (Dirase ve Ta’lik: Adil Abdul- munim Ebu Abbas), Dar’ut Telaih, Kahire, 2011.
• Hatıp, Abdülkerim, Allah ve’l İnsan, Dar’ul Marife, Beyrut, b.3, 1975.
• İbn Rüşd, Abu el-Velid Muhammed bin Ahmed el-Endülüsi, Tehâfütü-t Tehâfüt, Mektebet İbn Sinâ, Kahire, 2011.
• İbn Sinâ Abu Huseyin Ali Abdullah, el-Adhaviyye fi’l-Meâd, thk: Hasen Asi, Şems Tebrizi Yayınevi, İran, b.1, 1963.
• İbn Sinâ, en-Necat, takdim: Macid Fahri, Dar’ul Afak el-Cedide, Beyrut, ty.
• İbn Sinâ, Kitâbu’ş-Şifâ, çev. Muhittin Macit, Ekrem Demirli, Ömer Türken, Litera yayıncılık, İs- tanbul, 2013.
• İCI, Adudüddin Abdurrahman, el-Mevakıf, thk: Abdurrahman Umeyra, Dar’ul Ciil, Beyrut, b.1, 1997.
• Râzi, Muhemmed bin Ebibekir Abdulkadir, el-Mebahis el-Meşrıkıyye Fi’l İlahiyât ve’t Tebiyât, İnti- şarat Beydar, İran, b.1, 1951.
• Seâdet, Riza, Müşkilet es-Sirâ Beyne el-Felsefe ve’d-Din, Dar’ul Fikir, Beyrut, b.1, 1990. Tûsî, Alâeddin Ali, Tehafütü’l-Felasife, çev: Recep Duran, Kültür Bakanlığı, Ankara, 1990.
• Türker, Mübahat, Üç Tehafüt Bakımından Felsefe Ve Din Münasebeti, Türk Tarih Yayınları, Ankara, 1956.
• Yaqoob, Luay Hatem, Hocazâde’nin Kitabü’t-Tehafüt Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili, Yayımlanma- mış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü) Ankara, 2017.
• Vural, Mehmet, Gazzâlî Felsefesinde Bilgi ve Yöntem, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2004.