The Past, Present and Future of the Imam Hatip Schools in Secular Turkey

Yıl 2017, Sayı: 35, 33 - 50, 27.11.2017

İhsan Toker , Celal Özcan

Öz

Laicite in Turkey has been a controversial issue.
Religion is an important part of that controversy.
In Turkey, there always has
been a mass interest towards religion even though members
of the secular culture thought
and assumed religion
as a hindering factor to the development and modernization of Turkey. Since new Turkey was found on
the laicite principle Imam Hatib
schools have been a focal
point in the political and social
life. This study examines the evolvement of these schools in the process. In
addition to that it aims to examine the effects of some political and social
events on the Imam Hatib schools in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Laicite, secularity, education, religious education, Imam Hatib high schools

Laiklik ve Sekülerleşme Bağlamında İmam Hatip Liselerinin Dünü, Bugünü, Yarını

Öz

Laiklik Türkiye’de erken dönemlere kadar uzanan bir
tartışma alanıdır. Bu tartışma- ların
bir tarafında din hep yer almıştır. Dinin
gelişme ve modernleşmenin önünde engel teşkil ettiğini savunan seküler kesime
karşılık, dine bağlı bir kitle her zaman varlığını korumuştur. Türkiye’de Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte
yeni devletin kodları laik sistem üzerine kurulmuş olup din konusunda
sürekli bir gerilim
söz konusu olmuştur. Bu gerili-
min odağında sürekli olarak din eğitimi ve İmam Hatip liseleri yer almıştır.
Bu çalışmada, İmam Hatip
liselerinin; laiklik ve sekülerlik tartışmalarından etkilenme süreci ele alın- maktadır. Cumhuriyet’in ilanıyla başlayan
yeni süreçte yaşanan sosyal ve siyasal olayların İHL’ler üzerindeki etkisinin
vurgulanması bu makalenin
amaçları arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Laiklik, sekülerlik, eğitim, din eğitimi, İmam Hatip okulları

Kaynakça

• Acar, Abdurrahman, “Selçuklu Medreseleri ve İslam Kültürü ve Medeniyetine Kazandırdıkları”, Uluslararası Türk Dünyasının İslamiyet’e Katkıları Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayını, Isparta, 2007.
• Alefendioğlu, Yılmaz, Laiklik ve Laik Devlet, Laiklik ve Demokrasi, derleyen: İ. Ö. Kaboğlu, İmge Yayınları, Ankara, 2001.
• Altunbaş, Arif (10.06.2011). http://www.haber7.com/yazarlar/arif-altunbas/752490-neden-chp- ye-oy-vermiyorum, Erişim Tarihi: 02.09.2017.
• Ayhan, Halis, Tükiye’de Din Eğitimi, DEM Yayınları, İstanbul, 2004. Banguoğlu, Tahsin, Kendimize Geleceğiz, Derya Yayınları, İstanbul, 1984.
• Baykan, Fehmi, “Demokrasi, Laiklik ve Teokrasi Üzerine Bir Derkenar”, Türkiye Günlüğü, 46 (1997)
• Berger, Peter L. Kutsal Şemsiye. Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları, çev. Ali Coşkun, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2000.
• Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Doğu Batı Yayınları, İstanbul, 1978.
• Bodur, Hüsnü Ezber, “Sekülerleşme Teorileri Çerçevesinde Din ve Sosyal Değişme, TÜDTAD, İAHR Tarafından Düzenlenen ‘Sekülerleşme ve Dini Canlanma’ Konulu Uluslararası Konferansı, Ankara, (2009), s. 34-46.
• Çakır, Ruşen, Ne Şeriat Ne Demokrasi: Refah Partisini Anlamak, Metis Yayınları, İstanbul, 1994.
• Çakmak, Diren, “Pro-Islamic Public Education in Turkey: The Imam-Hatip Schools”. Middle Eastern Studies. 45:5 (2009), pp. 825-846 .
• Dağı, İhsan, “Turkey’s AKP in Power”, Journal of Democracy, 19:3 (2008), s. 25-28.
• Dinçer, Nahid, 1913’ten Bugüne İmam-Hatip Okulları Mes’elesi, Yağmur Yayınları, İstanbul, 1974. Gökaçtı, M. Ali, Türkiye’de Din Eğitimi ve İmam Hatipler, İletişim Yayınları, İstanbul, 2005.
• Hadden, Jeffrey K. and Shupe, Anson, “Desacralizing Secularization Theory”, Secularization And Fundamentalism Reconsidered, Religion and the Political Order Volume III, Edited by Jeffrey K. Hadden and Anson Shupe, Paragon Hause, New York, First edition, (1989), ss. 3-27.
• Hamilton, Malcolm, Sociology of Religion: Theoretical and Comparative Perspectives, London, Rout- ledge, 2001.
• Hill, Michael, A Sociology of Religion. London: Heineman Educational Books Ltd. 1973.
• Hocaoğlu, Durmuş, “Sekülarizm, Laisizm ve Türk Laisizmi”, Türkiye Günlüğü, 29, (Temmuz- Ağustos 1994), s. 35-77.
• Jaschke, Gotthard, Yeni Türkiye’de İslamlık, çev.Hayrullah Örs, Bilgi Yayınları, Ankara, 1972. Kafesoğlu, İbrahim, Türk-İslam Sentezi, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1985.
• Kahraman, Mehmet, “Avrupa Birliği Ülkelerinde ve Türkiye’de Laiklik”, Mustafa Kemal Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5: 9(2008).
• Kala, Hasan, Üniversiteli Gençlerin Demokratik Değer Algısı -Kırıkkale Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Örneği-, Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kı- rıkkale, 2015.
• Kirman, Mehmet Ali, Din ve Sekülerleşme –Üniversite Gençliği Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Karahan Kitabevi, Adana, 2005.
• Kirman, Mehmet Ali, Sekülerleşme Perspektifinden İnsan-Din İlişkisinin Dünü Bugünü ve Geleceği, Sekülerleşme ve Dini Canlanma Sempozyumu, 22-23 Ekim, Ankara, 2008.
• Küçükcan, Talip, “Modernleşme ve Sekülerleşme Kuramları Bağlamında Din, Toplumsal Değişme ve İslam Dünyası”, İslam Araştırmaları Dergisi, 13 (2005), 109-128.
• Mardin, Şerif, Din ve İdeoloji, 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 1986.
• Marshall, Gordon Marshall, Sosyoloji Sözlüğü, çev. Osman Akınhay; Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yay., Ankara, 1999.
• Öcal, Mustafa, Türk Hukuk Mevzuatında Din Eğitim ve Öğretiminin Yeri ve Uygulama Biçimi, Av- rupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2007.
• Önal, Mehmet, “Yahudilik, Hıristiyanlık ve Müslümanlıkta Laikliğin Kökleri ve Türkiye’de Laiklik”, Türkiye Günlügü, 85 (2006), s. 98-113.
• Özgür, İren, İmam Hatip Okulları: İnanç, Siyaset ve Eğitim, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2015.
• Özüdoğru, Şükrü, Kuruluşundan Bugüne Türkiye’de İmam-Hatip Liseleri ve Konya İmam Hatip Li- sesi, Arı Yayınları, Konya, 1991.
• Reçber, Mehmet Sait, “Realizm, Din ve Dünyevileşme”, İslamiyat, 4:4, (Temmuz - Eylül, 2001), ss. 19-35.
• Swatos, William H. And Christiano, K.J., “Secularization Theory: The Course of a Concept”, Spe- cial Issue of Sociology of Religion, 60: 3 (Fall 1999).
• Tarhan, Mehmet, Religious Edication in Turkey: A Socio-Historical Study of the İmam Hatip Schools, PhD Thesis, Temple University, 1996.
• Toker, İhsan, Teolojik Bir İnşa Olarak Laiklik, Eskiyeni Yayınları, Ankara, 2009.
• Ültekin, Deniz, Kaynak Boş Sıralara, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/egitim/689471/Kay- nak_bos_siralara.html, Erişim Tarihi: 15.05.2017.
• Ünsür, Ahmet, İmam Hatip Liseleri –Kuruluşundan Günümüze-, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2005.
• Winter, “The Modernization of Education in Modern Turkey”, Atatürk and the Modernization of Turkey, ed. Jacob M. Landau (Boulder: Westview Pres, (1984), s. 183-194.
• Yayla, Atilla, Siyaset Teorisine Giriş, 4. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2004.
• Yılmaz, Hakan, Beceriler, Yeterlilikler ve Mesleki Eğitim: Finansman Yapısı ve Politika Önerileri, TÜRKONFED, İstanbul, 2007.