Ahlâkın Fıkıh Kuralları Arasında Buharlaşması

Yıl 2017, Sayı: 35, 51 - 94, 27.11.2017

Ali Bardakoğlu

Öz

Günümüz Türkiye’sinde din gündemde kalmaya devam
etmekte, buna karşılık dini konularda kronik hale gelmiş sorunlar bulunmaktadır.
Çünkü dini anlamada ve yaşama hususunda Müslümanlar ciddi sorunlarla karşı karşıya
bulunaktadırlar. Ve dini ve ahlaki öğretilerin
bu sorunların çözümü konusunda önemli bir katkısının bulunmadığı göz-
lemlenmektedir. Bu makalede bu çok yönlü ve karmaşık sorunlara karşı çok yönlü
ve girift çözümlere değinilmektedir. Çalışmada önce teorik yönleriyle din ve ahlak ilişkisi ele alınmıştır. Daha sonra da fıkıh
kuralları arasında ahlakın arkaplanda kaldığı yönündeki izlenimler paylaşılmaktadır.
Makalede İslâm tarihinde dinî bilgi ve algılarda ahlâkın belli ölçüde geri
planda kalmasına yol açan gelişmelere değinilmekte, ardından da geleneksel fıkıh
düşünce ve uygulamasının bazı örnekleri bu açıdan ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, fıkıh, ahlak, hukuk, Türkiye

The Disappearing Morality and the Islamic Jurisprudential Principles

Öz

Today religion is an actual issue in Turkey. However
there are chronic
problems in religious issues since Muslims have serious problems in
understanding and practising religion. One observes
that there is no a serious reference to religious and moral doctrines to solve these problems. This study examines
some mullti-faceted solutions for these sop- histicated and heavy problems. This
article discusses firstly the relationship between reli- gion and morality in theoretical perspectives. Then it examines
some cases in which mora- lity fell behind the İslamic jurisprudential regulations. The study
elaborates and evaluates some cases of the traditional
jurisprudential thoughts and practices after examining the reality in which
morality fell behind the law in religious knowledge and perceptions.

Anahtar Kelimeler

Religion, Islamic jurisprudence, morality, law

Kaynakça

• Âlûsî, Mahmûd Şükrî. Bulûğu’l-ErebBeyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye tz. 1-3 Aynî, Bedruddîn, el-Binâye, Beyrut 1420/2000.
• Barkan, Ömer Lütfi. “Türkiyede Din ve Devlet İlişkilerinin Tarihsel Gelişimi”. Cumhuriyetin 50. Yılı Semineri, Ankara 1975, 49-97.
• Boynukalın, Ertuğrul. “Makâsıd’u-şerîa”. DİA, 37, 423-427.
• Çağıl, Orhan Münir. Hukuka ve Hukuk İlmine Giriş. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1966. I-II
• Çağrıcı, Mustafa. Anahatlarıyla İslâm Ahlâkı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2009. Çağrıcı, Mustafa. Gazzali’ye Göre İslâm Ahlâkı, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2013. Dönmez, İ. Kafi. “Maslahat”, DİA, 27, 79-94.
• Ebû Hanife. İmam-ı A’zam’ın Beş Eseri, çev. Mustafa Öz, İstanbul: M.Ü.İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1992.
• Gazzâli. İhyâu Ulûmi’d-dîn. I-IV, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut t Çağrıcı, Mustafa. el-Mustasfâ. I-II, Beyrut 1413/1993.
• Güler, İlhami. Sabit Din Dinamik Şeriat. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2012 Heimsoeth Heinz. Ahlâk Denen Bilmece. çev. Nermi Uygur, İstanbul 1957.
• İbn Habîb. el-Muhabber. Beyrut tz.
• İbn Kayyım. İ’lâmu’l-muvakkıîn. Beyrut 1411/1991.
• İbn Teymiyye. el-Fetave’l-Kübrâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut tz. İbnu’l-Arabî, Ebubekr. Ahkâmu’l-Kurân. Kahire 1974. I-IV
• Kâsânî, Alâuddîn. Bedâi’u’s-sanâi’. Dâru’l-kütübi’l-İlmiyye, 1405/1986, 1-7
• Kılıç, Recep, “Ahlâkın Din ve Hukuk ile İlişkisi”, Felsefe Dünyası, 27 (1998), 38-53.
• Muhammed b. İbrahim, el-Hiyelü’l-fıkhiyye fi’l-muamelati’l-maliyye, y.y., Dârü’l-Arabiyye li’l-Kitâb, 1983.
• Saîd b. Mansûr, Sünen, I-II, Hindistan 1403/1982.
• Serahsî, el-Mebsût, I-XXX, Beyrut 1414/1993.
• Scheherazade Rehman and Hossein Askari, How Islamic are Islamic Countries?, Global Economy Journal, Vol. 10 [2010], Is 2, Art. 2, 1-30.
• Schopenhauer, Arthur, Hukuk, Ahlâk ve Siyaset Üzerine, çev. Ahmet Aydoğan, 3. b, İstanbul: Say Yayınları, 2013.
• Uludağ, Süleyman, “Takvâ”, DİA, 39/484-486.
• Wulff, Christian, “Özgürlük, Din, Devlet – Entegrasyona Dair Düşünceler”, İslâm ve Avrupa XII, Almanya Federal Cumhuriyeti Büyükelçiliği, Ankara 2015, 14-20.
• Yaman, Ahmet, ‘‘Fıkıh - Ahlâk İlişkisi: İslâm Amelî Ahlâkının İlke ve Uygulamaları Çerçevesinde Bir Giriş’’, Usûl: İslâm Araştırmaları, , 9 (2008), 87-118.
• Zeyla’î, Tebyînu’l-hakâik, II, 259, Bulak 1313.