Kur’ân ve Sosyal Bilimlerin İnsan Yaklaşımları

Yıl 2013, Sayı: 26, 7 - 32, 15.05.2013

Muhammet Özdemir

Öz

Bu çalışmada Kur’an’ın ve
modern sosyal bilimlerin insan tanımları mukayese ve tahlil edilmektedir. Böyle
bir soruşturmaya girişilmesinin gerekçesi, modern Müslümanların sosyal
bilimlere duydukları ihtiyaçtır. Öncelikle aktüel insanın tanımı yapılmaktadır.
Sonra Kur’an ve sosyal bilimlerin insan tanımları verilmekte ve bu ikisi aktüel
insan tanımıyla mukayese edilmektedir. Modern Müslümanların sosyal bilimlere
ihtiyacına değinilmesinin ardından sosyal bilimlerle hakikat arasındaki ilişki
ele alınmaktadır. Çalışmanın temel savı, İslam’daki insan anlayışıyla sosyal
bilimlerdeki insan anlayışının uyuşmadığıdır. Fakat İslam’a inananların modern
tüketim kalıplarına uyumlu hale gelmeleri, onları modern karşılaşmalara mecbur
etmektedir. Bu karşılaşmaların yarattığı sorunları çözümlemenin yolu ise yine sosyal
bilimlerdir. Ne var ki burada temel gaye, sosyal bilimlerin İslamîleştirilmesi değil,
modern Müslümanların sorunlarını çözmek olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Müslüman, sosyal bilimler, insan, ihtiyaç

The Holy Koran’s and the Social Sciences’ Approaches to Human Being

Öz

In this study, two definitions about man are compared
and analyzed: Koran’s definition and the definition of modern social sciences. Such
an enquiry is based on the idea that Muslims need to social sciences. Firstly
it is tried to define what is the actual human being. Secondly, two definitions
which are belong to Koran and social sciences are given and actual human
definition is compared with them. After explaining the need of modern Muslims to
social sciences, it is investigated the relationship between social sciences
and the truth. The main idea of this study is that Koran’s understanding of
human being is not compatible with the social sciences. However, those who
believed in Islam have adapted themselves to the modern consumption patterns.
For this reason Muslim individuals are forced to encounter with modernity.
These encounters are understood and analyzed merely in terms of the modern
social sciences. However, the main goal here is that the focus point should be
to solve the problems in modern Muslim’s life, not the Islamization of the
social sciences. 

Anahtar Kelimeler

The Holy Koran, Muslim, Social Sciences, Human, Necessity

Kaynakça

• Adorno, Theodor W. & Horkheimer, Max, Aydınlanmanın Diyalektiği; çevirenler: Nihat Ülner, Elif Öztarhan Karadoğan, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2010
• Ahmed, Ekber S., İslâm ve Antropoloji; çeviren: Bedri Gencer, İstanbul: İnsan Yayınları, 1995
• Arendt, Hannah, İnsanlık Durumu; çeviren: Bahadır Sina Şener, İstanbul: İletişim Yayınları, 2. Baskı, 2003
• Arslan, Abdurraman, Modern Dünyada Müslümanlar, İstanbul: İletişim Yayınları, 6. Baskı, 2012
• Arslan, Ahmet, Başlıksız Sunum, Türkiye’de/Türkçede Felsefe Üzerine Konuşmalar; yayına hazırlayan: M. Cüneyt Kaya, İstanbul: Küre Yayınları, 2. Baskı, 2010
• Asad, Talal, Sekülerliğin Biçimleri; çeviren: Ferit Burak Aydar, İstanbul: Metis Yayınları, 2007
• Basalla, George, Teknolojinin Evrimi; çeviren: Cem Soydemir, Ankara: Tübikat Yayınları, 2000
• Baudrillard, Jean, Simülakrlar ve Simülasyon; çeviren: Oğuz Adanır, Ankara: DoğuBatı Yayınları, 5. Basım, 2010
• Baudrillard, Jean, Tüketim Toplumu; çevirenler: Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2. Basım, 2004
• Bauman, Zygmunt, Sosyolojik Düşünmek; çeviren: Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 7. Basım, 2010
• Beat, Patrick, Sosyal Bilimler Felsefesi; çeviren: Ümit Tatlıcan, İstanbul: Küre Yayınları, 2010
• Calhoun, Craig, ‘Kimin Klasikleri? Hangi Okumalar? Sosyolojik Teorinin Şekillenmesinde Yorum ve Kültürel Farklılık’, Sosyal Teori ve Sosyoloji; çeviren: Ümit tatlıcan, İstanbul: Küre Yayınları, 2008
• Delacampagne, Christian, 20. Yüzyıl Felsefe Tarihi; çeviren: Devrim Çetinkasap, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Basım, 2010
• Derrida, Jacques, Gramatoloji; çeviren: İsmet Birkan, Ankara: Bilgesu Yayınları, 2011
• Descartes, René, A Discourse on Method; çeviren: John Veitch, London: The Temple Press, 1949
• Dirlik, Arif, Postkolonyal Aura; çeviren: Galip Doğduaslan, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayıne-vi, 2. Basım, 2010
• Döndüren, Hamdi, Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali, İstanbul: Erkam Yayınları, 1993
• Durand, Jean-Pierre, Marx’ın Sosyolojisi; çeviren: Ali Aktaş, İstanbul: Birikim Yayınları, 2. Baskı, 2002
• el-Câbirî, Muhammed Âbid, Arap-İslâm Aklının Oluşumu; çeviren: İbrahim Akbaba, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 3. Baskı, 2001
• Ellul, Jacques, Sözün Düşüşü; çeviren: Hüsamettin Arslan, İstanbul: Paradigma Yayınları, 2. Baskı, 2004
• Feyerabend,Paul, Yönteme Karşı; çeviren: Ertuğrul Başer, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1999
• Foucault, Michel, ‘Aydınlanma Nedir?’, Özne ve İktidar içinde; çevirenler: Işık Ergüden, Akınhay, Osman, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 3. Basım, 2011
• Foucault, Michel, Bilginin Arkeolojisi; çeviren: Veli Urhan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011
• Freud, Sigmund, Totem ve Tabu; çeviren: K. Sahir Sel, İstanbul: Sosyal Yayınları, 1996
• Gazzâlî, el-Münkizü mine’d-Dalâl; tahkik: Mektebetü’n-Neşri’l-Arabi, Dımaşk: Mektebetü’ş-Şarki’l-Arabî, h. 1358/m. 1939
• Görgün, Tahsin, Anlam ve Yorum, İstanbul: Gelenek Yayınları, 20