The Perspectives of Men Who Describe Themselves as ‘Religious’ to the Women in Working Life

Yıl 2019, Sayı: 39, 323 - 346, 20.09.2019

Zekiye Demir

https://doi.org/10.5281/zenodo.3406410

Öz

Men and women, as constituent parts of society, work
together since the ancient times in producing all kinds of goods and services
for the continuance of life. In the aftermath of the industrial society working
for pay has been seen as something for men, women’s working life being defined
primarily in a home-centered framework. A general view has arisen that women
should work outside only when it is extremely necessary.

When we say ‘working women’ today
we mean those of women who can turn their labor into monetary income and mostly
work outside of home. Even an ordinary observation can show that the number of
working women has been increasing regularly. Yet there still is some negative
view of women’s working and disputes continue on the topic.

This study attempts to discover the viewpoint of men, especially of whom
they consider themselves as religious, with regard to women’s working for pay
and its incidence on her family relations. For this purpose, the data has been
collected through a survey over the internet including 770 men. We have not
seen in the literature a study that investigated only the attitude of men on
the issue.

Based on the survey results, we can
summarize men’s view of the working women and its implications on family life:

Men’s View on Women’s
Working Outside:

a) “Working woman” is
understood by almost all men, be it religious or not, as “a woman working at a
business firm or institution for payment.” This understanding is more visible
in religious men.

b) Parallel to their
participation in education, the women participate more and more every day in
business life. When we say, “the women should participate more in the
business/working life,” more than half (%51,1) of the religious men do not
agree. One in every five non-religious men also shares the same view.

c) More than half of
the religious men do not agree with the preposition “Working women are happier
than the non-working women.” But the non-religious men seem doubtful on this
issue: 30% of them both agree and not agree with the same point. According to
the religious men working women are less happy than non-working women.

d) For the religious
men, “there should be a discrimination in the working life between men’s work
vs. women’s work” (%60,7), whereas the non-religious men think otherwise
(%52,5).

e) Both religious and
non-religious men mostly think that “religiosity of a woman does not weaken
after participating in working life.” However, this view is more visible in
non-religious men.

f) There might be two
special cases where women’s working is accepted: firstly, when the woman does
not have a little child who needs childcare, and secondly, when there is no man
who would take care of the family. A greater part of men objects the first
clause of the view that “in only these two special cases can woman work,” implying their support that woman can work even
if she has a child. But the rate of support for the second case (absence of a
man to take care of the family) is much greater. This might also be a
reflection of a traditional structure. Besides, more than half the religious
men agree that a woman can work when there is not a man to make a living. This
might come out of the Islamic precept that the burden of making a living is on
men’s shoulders.

Men’s View on the Relationship
Between Women’s Working and Family Life:

a) Women might sometimes have to
give priority to either family or working life. Religious men very highly support
the view that “Women should give priority to home, working life should come
later.” Four out of every five religious men think this way. Moreover, greater
part of them seem to be very determined on this and say “certainly agree.”
Among the non-religious men, greater part of them do not agree with this view.

b) According to more
than half the religious men, women’s work outside negatively affects her
relations with both her husband and children. Relations with her children, they
think, is much more negatively affected (%66,3) than her relations with the
husband (%54,9). This negative effect is much lower for non-religious men.
However, non-religious men also think that relations with children are more
negatively affected (%47,5) than that of the husband (%37,5). In other words,
both religious and non-religious men agree that relations with her husband is
affected more negatively.

c) The view that a
woman’s working negatively affects her relations with her husband seems highly
accepted. This might arise from women’s expectations from their husbands to
help them or participate in doing the housework. Because traditionally the
women are expected to do the housework, be it they work outside or not.
Altogether men agree more with the view that “husbands of the working women
should be equally responsible for doing the housework.” However, the rate of
support is much higher in the non-religious group (%67,5) than the religious
group (%36).

d) This study shows
that non-religious men have a more positive perception on women’s working than
religious men.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Women’s Work, Men’s Perception of Women, Religious People, Religious Women’s Work

Kendini ‘Dindar’ Olarak Tanımlayan Erkeklerin Kadının Çalışmasına Bakışı

Öz

Cinsiyetler arası geleneksel
iş bölümündeki kadının ev içi işlerden, erkeğin de ev dışı ve evi geçindirmeyi
sağlayacak işlerden sorumlu olduğu anlayışı günümüzde kısmen geçerliliğini
yitirmiştir. Zira kadınlar da artık hem maddi hem de manevi diyebileceğimiz
kendini geliştirme, hayata katma değer katma gibi birçok sebeple ev dışı ve
kazanç sağlayıcı işlerde çalışabilmektedir. Hatta çevremizde birçok bekâr erkek
farklı saiklerle eş olarak çalışan kadın istemektedir. Bu geleneksel aile
yapısındaki değişmeyi de gösterir. Geleneksel aile yapısı değişmiştir ancak
geleneksel aileye, kadına bakış pek de değişmemiştir. Ayrıca bu bakışın dindar
erkeklerde daha baskın olduğu görülmektedir. Bunu kadının çalışmasına ve ev içi
sorumluluklarına bakışta görmek mümkündür. Bu çalışmadan çıkan sonuçlar da bunu
teyit eder biçimdedir. Çalışmamız kapsamında erkeklerin kadının çalışmasına ve
aile hayatı ile ilişkisine bakışı aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

Erkeklerin
Kadının Çalışmasına Bakışı

1.
İster dindar olsun ister olmasın erkeklerin çoğunluğu ‘çalışan kadın’
ifadesinden ‘bir işyerinde ücret karşılığı çalışan kadını’ anlamaktadır. Bu
anlayış dindar erkeklerde dindar olmayanlara oranla daha çoktur.

2.
Eğitimle doğru orantılı olarak kadınların çalışma hayatına girişi gün geçtikçe
artmaktadır. Bu artışın devamı ‘Kadınlar çalışma hayatı içinde daha çok yer
almalıdır’ şeklinde bir temenniye dönüştüğünde dindar erkeklerin yarısı, dindar
olmayan erkeklerin 1/5’i bu temenniye katılmamaktadır.

3.
‘Çalışan kadınlar çalışmayan kadınlardan daha mutlu’ olduğu görüşüne dindar
erkeklerin yarısından fazlası katılmamaktadır. Yani onlara göre çalışan kadın
çalışmayan kadından daha mutsuzdur. Dindar olmayan erkekler çalışan kadının mı,
çalışmayan kadının mı daha mutlu olduğu konusunda net değildir. Çünkü ‘çalışan
kadınların çalışmayan kadınlardan daha mutlu’ olduğu görüşüne katılanların ve
katılmayanların oranları aynıdır.

4.
Hem dindar erkeklerde hem de dindar olmayan erkeklerde ‘çalışma hayatında kadın
işi, erkek işi diye bir ayrım’ olması gerektiği kanaatinde olanların oranı
olmayanlardan daha yüksektir. Ancak dindar erkelerde bu oran dindar olmayan
erkeklere göre daha yüksektir. 

5.
İster dindar olsun ister olmasın bütün erkeklerde ‘çalışma hayatına giren bir
kadının dindarlığının zayıflamadığı’ kanaatine sahip olanların oranı olmayanlardan
daha yüksektir. Ancak bu kanaat dindar olmayan erkeklerde daha yüksektir.

6.
Kadınların çalışması toplumun bir kesimince uygun bulunmamakta, ancak bazı özel
durumlarda çalışmasının uygun olacağı söylenmektedir. Bu özel durumlar kadının
bakıma muhtaç çocuğunun olmaması ve evi geçindirecek bir erkeğin
bulunmamasıdır. Ancak bu iki özel durumda kadın çalışabilir görüşünün birinci
kısmına yani çocuğun olmaması durumunda çalışabilirliğine erkeklerin çoğunluğu
karşı çıkmaktadır. Yani çocuk olsa da kadın çalışabilir demektedirler. Ancak
evi geçindirecek erkeğin bulunmadığı durumda kadının çalışmasını uygun buluş
çocuklu durumdan daha yüksektir. Bu geleneksel bir yapının da göstergesi
sayılabilir. Ayrıca dindar erkeklerin yarısı evi geçindirecek erkek
bulunmadığında ancak kadının çalışmasını uygun bulmaktadır. Bu da İslam dininin
ev geçimini erkeğin sorumluğuna vermesinden kaynaklandığı için olmalıdır.

Erkeklerin
kadının çalışması ve ev hayatı ilişkisine bakışı.

1.
Kadınlar ev ve iş hayatı arasında bazen birini diğerine öncelemek durumunda
kalabilmektedir. Bu kadının tercihinden de toplumun kadından beklentisinden
olabilir. Çünkü özellikle muhafazakâr kesimde kadının önceliğinin evi olması
gerektiği yönünde kanaat vardır. Bunu bu çalışma da teyit etmiştir. Çalışmaya
katılan erkeklere göre ‘Bir kadının önceliği evi olmalı, çalışma hayatı ondan
sonra gelmelidir’ kanaati dindar erkeklerde çok yüksek düzeydedir. Her 5 dindar
erkekten 4’ü, kadının önceliğinin evi olması çalışma hayatının ondan sonra
gelmesi kanaatindedirler. Üstelik bu kanaatlerinde kesinlik düzeyi de (kesinlikle
katılıyorum) oldukça yüksektir. Dindarlık düzeyi düştükçe bu kanaate katılım da
düşmektedir.

2. Dindar erkeklerin yarıdan çoğuna göre kadının
çalışması hem eşi ile hem de çocukları ile ilişkisini olumsuz etkilemektedir.
Eşin ve çocuğun olumsuz etkilenmesi kıyaslandığında çocuk daha çok
etkilenmektedir. Dindar olmayan erkeklere gelince, onlar kadının çalışmasının
eşi ile ilişkiyi olumsuz etkilediği kanaatine sahip değiller. Ama çocuk ile
ilişkiyi olumsuz etkilediği düşüncesindedirler.

3.
Kadınların çalışmasının kocaları ile ilişkisini olumsuz etkilediği görüşü
vardır. Bu görüşte çalışan kadının kocasından ev işlerinde destek ya da
paylaşım beklemesinden kaynaklanabilir. Zira toplumdaki geleneksel kodlarda,
kadın çalışsa da ev işleri onun sorumluluğunda olmalıdır. Erkeklerden her
grupta “Çalışan kadınların kocaları ev işlerinden eşit derecede sorumlu olmalı”
düşüncesine katılım oranı katılmama oranından daha yüksektir. Ancak çalışan
karı-koca arasında ev işlerinin eşit paylaşılması gerektiği düşüncesi dindar
olmayan erkeklerde dindar olanlarla kıyaslandığında çok daha yüksektir.

4.
Bu çalışma, kadının çalışması konusunda dindar olmayan erkeklerin dindar
erkeklere oranla daha pozitif bir algıya sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Kadının Çalışması, Erkeklerin Kadın Algısı, Dindarlar, Dindar Kadınların Çalışması

Kaynakça

• Akdemir, Bünyamin - Duman, Meral Çalış. “Kadın Çalışanların Performansında Cam Tavan Sendromu Engeli!”. International Journal of Academic Value Studies 3/15(2017): 517-526.
• Aktan, Hamza. “İslam’a Göre Kadının Sosyal Aktivitesi”. 293-309. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensâr Neşriyat, 2005.
• Alam, Imam M. - Amin, Shahina - McCormick, Ken. “The Effect of Religion on Women’s Labor Force Participation rates in Indonesia”. Journal of the Asia Pacific Economy 23/1(2017): 31-50.
• Alparslan, Ali Murat - Çetinkaya, Bozkurt - Ö. , Özgöz, A. (2015). İşletmelerde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın Çalışanların Sorunları. MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2/3 (2015): 66-81.
• Anker, Richard. “Theories of Occupational Segregation by Sex: An Overview”. International Labour Review 136/3 (1997): 315-339.
• Aslan, Mustafa. “İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Kadın Çalışanların İş Doyumları Üzerindeki Etkisi”. Birey ve Toplum 2/3 (2012): 99-113.
• Baktır, Mustafa. “İslam’da Kadının Çalışma Şartları”. 121-149. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensâr Neşriyat, 2005.
• Bird, John. Din Sosyolojisi Nedir. Çev. Abdulvahap Taştan - M. Derviş Dereli. Antalya: Lotus Yayın Grubu, 2015.
• Çaha, Havva - Ömer - Sare, Aydın, Emine. Türkiye’de Cam Tavan Sendromu Hizmet Sektöründe Kadın. İstanbul: KADEM, 2016.
• Çanakçı, Pınar. “Kadınların iş hayatında ve sosyal hayatta güçlendirilmesi kurumsal sorumluluktur”. İK Blog. Erişim Tarihi: 28 Kasım 2018, https://www.kariyer.net/ik-blog/kadinlarin-is-hayatinda-ve-sosyal-hayatta-guclendirilmesi-kurumsal-sorumluluktur/
• Demir, Zekiye. “Kadının Ücret Karşılığı Çalışması Konusunda Din İşleri Yüksek Kurulu’na Gelen Sorular”. Dini Araştırmalar 21/54 (2018): 81-106.
• Dursun, Salih - İştar, Emel. “Kadın Çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile Yaşamı Çatışmasının İş ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 28/3 (2014):127-137.
• Er, Şebnem. “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılım Oranını Etkileyen Faktörlerin Bölgesel Analizi”. Öneri Dergisi 10/40 (2013): 35-44.
• Er, Şebnem. “Women Indicators of Economic Growth: A Panel Data Approach”. Economic Research Guardian 2/1 (2012): 27-42.
• Erkek, Seyida - Karagöz, Hakan. Kadının Hayatındaki Yeri ve Karşılaştığı Sorunlar. Konya: Konya Ticaret Odası Etüt-Araştırma Servisi, 2009.
• Eyce, Berrin. “Gabriel Le Bras’da Din Sosyolojisinin Yöntem ve Araştırma Tekniği”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 13 (1999): 254-269.
• Geçer, Harun - Çelik, Celaleddin (2017). “Kadının Çalışma Hayatına Girmesiyle Oluşan Aile İçi Roller Sistemindeki Değişim ve Din İlişkisi (Niğde Örneği)”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/12 (2017): 1-30.
• Glock, Charles Y.. “Dindarlığın Boyutları Üzerine”. Din Sosyolojisi. 293-318. Ed. Yasin Aktay - M. Emin Köktaş. İstanbul: Vadi Yayınları, 2017.
• Göka, Erol.“Kadın çalışınca aile yıkılır mı?”. Yeni Şafak Gazetesi 12 Kasım 2017.
• Güler, İlhami. “Kur’an’da Kadın- Erkek Eşitsizliğinin Temelleri”. İslami Araştırmalar Dergisi 5/4 (1991): 310-319.
• Günay, Ünver. “Dindarlığın Sosyolojisi”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. ed. Ünver Günay ve Celaleddin Çelik.1-60. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• H’madoun, Maryam. “Religion and the Labor Force Participation of Women”. Department of Applied Economics Universiteit Antwerpen, 2000. Erişim Tarihi: 21 Ağustos 2019, http://www.aiel.it/pa-ge/old_paper/Hmadoun.pdf
• WIKIPEDIA. “List of religions and spiritual traditions”. Erim Tarihi: 05 Ağustos 2019, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_religions_and_spiritual_traditions
• İzzetbegoviç, Aliya. Müslüman Kadın - Kadın ve Anne: İslâm'daki Kadın Meselesinin Araştırılmasına Bir Katkı. Çev. Rahman Ademi - Haz. Mahmut Hakkı Akın - Faruk Karaaslan - Ümit Aktaş. Malatya: Malatya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2006.
• Jensen, Per H.. “Cause and Effects of Female Labour Force Participation in Local Welfare Systems”. European Societies 19/2 (2017): 121-137.
• Kabeer, Naila – Mahmud, Simeen. Rags, Riches and Women Workers: Export-oriented Garment Manufacturing in Bangladesh. 2004. Erişim Tarihi: 05 Ekim 2018 http://www.wiego.org/sites/default/files/publications/files/Kabeer- Mahmud-Export-Oriented-Garment-Bangladesh.pdf
• Karabıyık, İlyas. “Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadının İstihdamı”. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 32/1 (2012): 231-260.
• Karaman, Hayrettin. (2005). “Günümüzde Çalışan Müslüman Kadının Problemi”. 333-348. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensâr Neşriyat, 2005.
• Kirman, Mehmet Ali. Din Sosyolojisi Terimler Sözlüğü. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004.
• Kocacık, Faruk - Veda, B. Gökkaya. “Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 6/1(2005): 195-219.
• Koçkuzu, Ali Osman. “Toplumumuzda Kadını Çalışmaya İten Sebepler ve Bunun Sonuçları”. 315-327. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensar Vakfı, 2005.
• Nazier, Hanan - Ramadan, Racha. Women’s Participation in Labor Market in Egypt: Constraints and Opportunities. Working Paper No. 999. Dokki, Giza: The Economic Research Forum, 2016.
• Önder, Nurcan. “Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü”. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi 1/1(2013): 35-61.
• Özer, Mustafa - Biçerli, Kemal. “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3/1 (2003):55-86.
• Paçacı, Mehmet. “Çağdaşçı “Kur’an’da Kadın” Yorumunun Eleştirisi”. Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar. Ed. Bilal Gökkır - Necdet Yılmaz - Ömer Kara - Muhammed Abay - Necmettin Gökkır. 559-585. İstanbul: İlim Yayma Vakfı, 2010.
• Taplamacıoğlu, Mehmet. “Yaslara Göre Dinî Yasayışın Şiddet ve Kesafeti Üzerinde Bir Anket Denemesi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/1 (1962): 141-151.
• Taş, Kemaleddin. “Sosyolojik Din Tanımları”. Din Sosyolojisi. Ed. Niyazi Akyüz - İhsan Çapcıoğlu. 37-42. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
• The World Bank. Gender and Development in the Middle East and North Africa. MENA Development Raport. Washington, D.C.: The World Bank, 2004.
• Turan, İbrahim - Şimşek, Ümit- Aslan, Hasan. “Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert-Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30 (2015):186-203.
• TÜİK. “İstatistiklerle Kadın, 2017”. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni 27594 (2018).
• TÜİK. “İstatistiklerle Kadın, 2016”. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni 24643 (2017).
• TÜİK. Aile Yapısı Araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, 2006.
• TÜİK. Yaşam Memnuniyeti Araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, 2013.
• Wach, Joachim. Din Sosyolojisi. çev. Ünver Günay. İstanbul: İFAV Yayınları, 1995.