Hollywood Sinemasında Yaratıcı Tanrılar Olarak Uzaylılar

Yıl 2023, , 824 - 846, 15.09.2023

Fikrullah Çakmak

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1308065

Öz

Görsel ve işitsel öğeleri bünyesinde barındıran sinema, insanlığın en önemli icatlarından biri olmuştur. Özellikle kitlelere etkin bir şekilde ulaşması, toplumlar üzerinde etkili bir güç olarak ortaya çıkmasını sağlamıştır. Sinemanın herhangi bir filmi sadece kitleleri eğlendirmeyi amaçlayan bir eser değil, aynı zamanda bireylerin ve toplumların gündemini belirleyen, düşünce dünyalarını etkileyen ve kendi içinde barındırdığı gerçekliği toplumlara dayatan bir üründür. Her alanda yeni gerçeklikler üretmeye çalışan sinema, dinlerin önem verdiği alanlarda da sanal gerçeklikler yaratmaya çalışmıştır. Sinemanın oluşturmaya çalıştığı yeni hakikatlerden biri de yaratılış konusudur. Dinlerin de temel konusu olan yaratılış, sinemanın en çok işlediği ve yeniden kurguladığı olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Uzaylılar, sinemanın teistik düşüncenin yaratılış anlatısına karşı kullandığı mitlerden biridir. Yaratılış konusunu kurgularken ve bu kurgu üzerinden sanal gerçeklikler yaratırken sinema, uzaylılar fikri üzerinden yeni bir gerçeklik yaratmaktadır. Sinema, popüler kültürün gündemini dini, kültürel ve mitolojik öğelerle birleştirerek dünyadaki canlılığa yeni açıklamalar getirir. Bu kurgu fantastik ve bilim kurgu filmlerinde etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Bu noktada çalışmamızın amacı, popüler kültürün en renkli unsuru olan uzaylılar bağlamında Hollywood filmlerinin yaratılış kurgularını ve bu kurgularda kullanmış olduğu uzaylı mitlerini analiz etmektir.

Anahtar Kelimeler

Kelam, Sinema, Yaratılış, Uzaylı, Kurgu

Teşekkür

İlgi ve alakanızdan dolayı teşekkür ederim.

Aliens as Creator Gods in Hollywood Cinema

Öz

Cinema, which incorporates visual and auditory elements, has been one of the most important inventions of humanity. In particular, its effective reach to the masses has enabled it to emerge as an effective power over societies. Any film of cinema is not only a work that aims to entertain the masses, but also a product that sets the agenda of individuals and societies, affects their world of thought, and imposes the reality it contains on societies. Cinema, which tries to produce new realities in every field, has also tried to create virtual realities in areas that religions attach importance to. One of the new truths that cinema tries to create is the subject of creation. Creation, which is also the main subject of religions, is the phenomenon that cinema has processed and reconstructed the most. Aliens are one of the myths that cinema uses against the creation narrative of theistic thought. While fictionalising the subject of creation and creating virtual realities through this fiction, cinema creates a new reality through the idea of aliens. By combining the agenda of popular culture with religious, cultural and mythological elements, cinema brings new explanations to life on earth. This fiction is used effectively in fantasy and science fiction films. At this point, the aim of our study is to analyse the creation fictions of Hollywood films and the alien myths used in these fictions in the context of aliens, the most colourful element of popular culture.

Anahtar Kelimeler

Kalām, Cinema, Creation, Alien, Fiction

Kaynakça

• Alıcı, Mustafa. “İlahi Dinlerde Yaratılış-Evrim Tartışmaları”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi VI/14 (2018), 59-89.
• Ateş, Kenan. “Dünü ve Bugünüyle Evrim Kuramı”. Dünü ve Bugünüyle Evrim Teorisi. ed. Kenan Ateş. İstanbul: Evrensel Basım Yayın, 2009.
• Azharī, Abū Manṣūr Muḥammad b. Aḥmad al-. Tahdhīb al-lugha. thk. Muḥammed ʿĀlī en-Neccār. 15 Cilt. Beirut: Dār Iḥyā al-Turāth al-ʿArabiyya, 1964.
• Aziz, Aysel. Sosyal Bilimlerde Araştırma ve Yöntem Teknikleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2015.
• Baecque, Antoine de. Camera Historica: The Century in Cinema. Columbia University Press, 2012.
• Bayḍāwī, ʿAbdallāh b. ʿUmar b. Muḥammad al-. Anwār al-tanzīl wa asrār al-ta’wīl. 5 Cilt. Beirut: Dâru İḥyâi’t-Turâs̱i’l-ʿArabî, 1418.
• Beller, Jonathan. The Cinematic Mode of Production: Attention Economy and the Society of the Spectacle. UPNE, 2012.
• beyazperde, BEYAZPERDE. Filmler. Erişim 09 Mart 2023. https://www.beyazperde.com/filmler/film-62/
• Bi̇li̇ci̇, Muhammed Veysel. “Hollywood Filmlerindeki Apokaliptik Temalar: Sinema, Popüler Kültür ve Din”. Milel ve Nihal 4/2 (01 Ocak 2007), 139-161.
• bilimkurgukulubu, BİLİMKURGU KULÜBÜ. “Prometheus Mühendislerinin Bilimsel Analizi”. Erişim 10 Şubat 2023. https://www.bilimkurgukulubu.com/sinema/prometheus-muhendislerinin-bilimsel-analizi/
• Bilis, Ali Emre. Hollywood Sinemasında Din ve İnanç Temsilleri. İstanbul: Kriter Yay., 2020.
• Bordwell, David. Hollywood’un Film Dili. çev. Zahit Atam vd. İstanbul: Doruk Yayınları, 2016.
• Bould, Mark. Bilimkurgu. çev. Sinan Okan - Ertuğrul Genç. İstanbul: Kolektif Kitap, 2015.
• boxofficemojo, Box Office Mojo by IMDbPro. “Prometheus”. Erişim 10 Şubat 2023. https://www.boxofficemojo.com/title/tt1446714/?ref_=bo_se_r_1
• Canlı, Mustafa. “Year 2021 Nothing New: Re-Evaluating the Novel 2001: A Space Odyssey”. Journal of Social Sciences and Humanities 5/1 (30 Haziran 2021), 215-220.
• Cündi̇oğlu, Dücane. “Ernest Renan ve ‘Reddiyeler’ Bağlamında İslâm-Bilim Tartışmalarına Bibliyografik Bir Katkı”. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 2 (01 Haziran 1996), 1-94.
• Çi̇men, Ülhak. “Danıştay’ın Andımız Kararının Ana Haber Bültenlerinde Sunumunun Ulusal Kimlik Bağlamında Değerlendirilmesi”. Erciyes İletişim Dergisi 7/1 (24 Ocak 2020), 25-52.
• Demi̇rel, Arzu. “Antik Yunan’da Biyolojik Evrim Düşüncesi”. Folklor/Edebiyat 68 (01 Aralık 2011), 53-60.
• Durali, Teoman. “Canlılar Bilimi ve Evrim Sorununun Teşrihi”. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 3/22 (14 Ekim 2011), 455-471.
• Duverger, Maurice. Toplum Bilimlerinde Araştırma Yöntem ve Teknikleri. çev. Özer Ozankaya. İzmir: Cem Yayınevi, 1999.
• Erdem, Mustafa. Hz. Adem (İlk İnsan). Ankara, 1999.
• Geray, Haluk. Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Ankara: Siyasal Kitapevi, 2004.
• Gönen, Metin. Hollywood Sineması. İstanbul: Es Yayınları, 2007.
• Güngör, Ali İsra vd. “Kilise’ nin Yeni Misyon Anlayışında İnkültürasyon ’un Yeri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43/1 (01 Nisan 2002), 171-185.
• Hepkul, Ayşe. “Bir Sosyal Bilim Araştırma Yöntemi Olarak İçerik Analizi”. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18/1 (01 Aralık 2002), 1-12.
• Ibn ʿĀshūr, Muḥammad al-Ṭāhir. al-Taḥrīr wa-al-tanwīr. 30 Cilt. Tunusia: Dār al-Tunusia, 1984.
• Iṣfahān, Abū al-Qāsim Huseyn b. Muḥammed al-. al-Mufredāt fī gharīb al-Qurʾān. thk. Ṣafvān ʿAdnān Dāvūdī. Beirut: Dār al-Qalām, 1412.
• İMDb, Internet Movie Database. Erişim 29 Temmuz 2023. https://www.imdb.com/title/tt9032400/
• İMDb, Internet Movie Database. Erişim 10 Şubat 2023. https://www.imdb.com/title/tt1446714/
• İnanlar, Mehmet Zafer. “Arkaik İnançların Hizmetinde Bir Sanat: Hıristiyan İnkültürasyon Aracı Olarak Sinema”. İlahiyat Araştırmaları Dergisi 12 (2019), 1-21.
• Jin, Dal Yong. “A Critical Analysis of US Cultural Policy in The Global Film Market: Nation-States and Ftas”. International Communication Gazette 73/8 (01 Aralık 2011), 651-669.
• Khalīl b. Aḥmed, Abū ‘Abdirraḥmān. Kitāb al-ʿayn. 4 Cilt. Beirut: Dār al-Kitābi al-ʿIlmiyye, 2003.
• Kılıç, Rukiye. Mitos İle Logos Aksında Yaratılış Kıssasının Fenomenolojik Analiz Ve Sentezi. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Koç Başaran, Yağmur. “Sosyal Bilimlerde Örneklem Kuramı”. The Journal of Academic Social Sciences 47 (01 Ocak 2017), 480-495.
• Kozlovic, Anton Karl. “Islam, Muslims and Arabs in the Popular Hollywood Cinema.” Comparative Islamic Studies 3/2 (Aralık 2007), 213-246.
• Maci̇t, M. Hanifi. “İdeoloji Üzerine Felsefi Bir Değerlendirme”. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 26 (30 Nisan 2016), 29-36.
• marvel, MARVEL. Erişim 29 Temmuz 2023. https://www.marvel.com/articles/comics/celestials-deviants-eternals-history-in-the-comics
• Miller, Toby vd. Küresel Hollywood Ekonomi-Politik. ed. Zahit Atam. çev. Zahit Atam vd. İstanbul: Doruk Yayımcılık, 2012.
• Ormanlı, Okan. “11 Eylül Sonrasında Hollywood’da Mitolojik Yaklaşımlar ve Arketipler”. Selçuk İletişim 9/1 (06 Ağustos 2015), 223-246.
• Öner, Murat. “Yaşam Uzaydan Mı Geldi? ‘Panspermia Teorisi’”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (01 Haziran 2013), 83.
• Özcan, Zeki. Agustinus’ta Tanrı ve Yaratma. İstanbul: Alfa Yayınları, 1999.
• Özden, Kemalettin. Tıp, Tarih, Mitoloji. Ankara: Ayraç Yayınları, 2003.
• Özgökman, Fatih. “Yaşamın Kökeni, Evrim ve Tanrı”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 54/2 (01 Ağustos 2013), 49-76.
• Pınar, Latif. “Amerika Birleşik Devletleri’nin Yumuşak Gücü ve Hollywood”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/1 (20 Mart 2017), 253-274.
• Powell, Barry B. Klasik Mitoloji. çev. Sinan Okan Çavuş. İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2018.
• Rāzī, Fakhr al-Dīn al-. Mafāṭih al-ghayb. 32 Cilt. Beirut: Dār al-Fikr, 1981.
• Saliba, John A. “The Study of UFO Religions”. ed. Susan Palmer vd. Nova Religio: The Journal of Alternative and Emergent Religions 10/2 (2006), 103-123.
• Sanna, Antonio. “Review: Prometheus by Ridley Scott”. Overtones Ege Journal of English Studies 2 (23 Ocak 2023), 97-100.
• Sarmış, Mustafa. “Beyazperdenin Sahte Kurgusu: Hollywood Dünyasından Örneklerle Hipergerçekliğin İnşası”. Mütefekkir 7/13 (30 Haziran 2020), 129-152.
• Sevi̇mli, Mehmet Ali - Kasım, Metin. “Alışıldık Tanımlamaların Gölgesinde İslami İnancın Batı Sineması’nda Yeniden Sunumu Taken 2”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 32 (31 Aralık 2019), 340-357.
• Sunal, Gözde. “2001: A Space Odyssey Filmini Yeniden Okumak”. TRT Akademi 7/14 (30 Ocak 2022), 360-365. https://doi.org/10.37679/trta.1064008
• Tavşancıl, Ezel - Aslan, A. Esra. İçerik Analiz ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları, 2001.
• Torun, Tuba. “Darwin’in Evrim Teorisinde Ahlâkın Kökeni”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30 (25 Mayıs 2015), 173-194.
• Turgut, Emre. İbrahimî Dinlerde Yaratılış Fenomeninin Mitolojik Kökenleri. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Türker, İbrahim Halil. “İmgeden Sanal Gerçekliğe”. Anadolu Sanat Dergisi 16 (Haziran 2005).
• wikipedia, Vikipedi Özgür Ansiklopedi. Erişim 29 Temmuz 2023. https://tr.wikipedia.org/wiki/Eternals
• Yeti̇şki̇n, Ebru. “Güncel Politik Sinemayı Yeniden Düşünmek”. Akademik İncelemeler Dergisi 5/2 (12 Ağustos 2014), 95-116.
• Yorulmaz, Bilal. “1896’dan Günümüze Hollywood’un Kötü Adamları: Müslümanlar”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 1/1 (28 Haziran 2018), 33-47.
• Yorulmaz, Bilal. Sinema ve Din Eğitimi. Marmara Üniversitesi, 2010.
• Yorulmaz, Bilal - William L. Blizek (ed.). Sinema ve Din. İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi, 2015.
• Zamakhsharī, Abū al-Qāsim Maḥmūdb.‘Umar al-. al-Kashshāf ‘an ḥaqā’iq ghawāmiḍ al-tanzīl. 4 Cilt. Beirut: Dār al-Kitāb al-ʿArabiyye, 1407.
• “Eternals”. haz. Chloé Zhao. Walt Disney Studios Motion Pictures. Yayın Tarihi 18 Ekim 2021.
• “Jupiter Ascending (Jupiter Yükseliyor)”. haz. Lilly Wachowski - Lana Wachowski. Warner Bros. Pictures. Yayın Tarihi 06 Şubat 2015.
• Kutsal Kitap. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi, 2003.
• “Prometheus”. haz. Ridley Scott. 20th Century Fox. Yayın Tarihi 11 Nisan 2012.