Fatiha Sûresi Tefsirinde Fahreddin Râzi’nin Tasavvufî Görüşleri

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 4, 155 - 172, 31.08.2016

Hatice Avcı

Öz

Mütekellim yönüyle öne çıkan, meşhur tefsiri Tefsir-i Kebir (Mefâtihu’l Gayb) ile tanınan Fahreddin Râzi’nin (ö.606/1209) tasavvufî yönü yeterince incelenmemiştir. Dolayısıyla bu konudaki çalışmalar da az sayıdadır. Bu makalede, Râzi’nin tasavvufî yönüne dikkat çekmek amacıyla, tefsirinin temel niteliklerini taşıdığı bilinen Fatiha sûresi tefsiri çerçevesinde, tasavvufî görüşleri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Fatiha Suresi, Râzî

Fakhr al-Din Râzi’s Sufistic Opinions İn Commentary on Surah Al-Fatiha

Öz

Râzi(d.606/1209) who is prominent with his theologian aspect, known for his famous commentary Tefsir-i Kebir (Mefâtih al-Gayb), his sufistic aspect has not been studied enough. Therefore, there is also a small number of studies on this topic. To draw attention to his sufistic aspect, in the context of the interpretation of the Fatiha surah which isknown to possess the fundamental principles of his interpretation, his sufistic opinions will be examined in this article.

Kaynakça

• ALTAŞ, Eşref, “Fahreddin er-Râzi’nin Hayatı, Hâmileri, İlmi ve Siyasi İlişkileri”, Ed.: Ömer TÜRKER ve Osman
• DEMİR, İslam Düşüncesinin Dönüşüm Çağında Fahreddin er-Râzî, İsam Yayınları, İstanbul 2015, s. 41-90.
• BİLMEN, Ömer Nasuhi, Büyük Tefsir Tarihi, Ravza Yayınları, İstanbul 2008.
• CEBECİOĞLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Rehber Yayıncılık, Ankara 1997.
• CERRAHOĞLU, İsmail, Tefsir Tarihi, Fecr Yayınları, Ankara 2010.
• EL-CEVZİYYE, İbni Kayyım, Medâricu’s-Sâlikîn, çev.: Ali Ataç, Adil Bebek, Ali Duru-soy, Muhammed Deniz vd. , İnsan Yayınları, İstanbul 2013.
• EL-ISFEHANİ, Rağıb, Müfredât, Çev.: Abdulbaki GÜNEŞ ve Mehmet YOLCU, Çıra Yayınları, İstanbul 2007.
• ERAYDIN, Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatler, Marifet Yayınları, İstanbul 1981.
• ES-SÜHREVERDÎ, Ebû Hafs Şihâbüddin Ömer, Tasavvufun Esasları (Avârifü’l-meârif tercümesi), Haz.: H.
• Kamil YILMAZ ve İrfan GÜNDÜZ, Vefa Yayıncılık, İstan-bul 1990.
• GAZZÂLÎ, Ebu Hamid Muhammed, Cevâhiru’l-Kur’an, Matba-ı Kürdistan-ı İlmiyye, Mısır h. 1329.
• İBNİ ARABÎ, Muhyiddin, Fütuhât-ı Mekkiyye, Çev.: Ekrem DEMİRLİ, Litera Yayın-cılık, İstanbul 2006
• KARA, Mustafa, Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, Dergâh Yayınları, İstanbul 1985.
• KESLER, M. Fatih, İstiâze Besmele ve Fatiha Tefsiri, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005.
• NECMÜDDİN KÜBRA, Tasavvufî Hayat, Haz.: Mustafa KARA, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1980.
• ÖZTÜRK, Mustafa, “Tefsirde Fahreddin er-Razi”, Ed.: Ömer TÜRKER ve Osman DEMİR, İslam Düşüncesinin Dönüşüm Çağında Fahreddin er-Râzî, İsam Ya-yınları, İstanbul 2015, s. 279-346.
• RÂZİ, Fahreddin, Tefsîr-i Kebîr, Dâru’l-Kutubu’l-İlmiyye, Tahran ts.
• RÂZİ, Fahreddin, Mefâtihu’l-Gayb, Çev.: Suat YILDIRIM, Lütfullah CEBECİ, Sadık KILIÇ ve Sadık DOĞRU, Huzur Yayınevi, İstanbul 2013.
• ULUDAĞ, Süleyman, Fahreddin Razi, Harf Eğitim Yayıncılığı, Ankara 2014.
• YILMAZ, H. Kâmil, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Neşriyat, İstanbul 2007.
• YÜCE, Abdulhakim, Fahru’d-Din Er-Razi’nin Mefâtihu’l-Ğayb Adlı Eserindeki İşâri Tefsir Yönü, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 1992.