Building of Religious Language in Children: The Case of Cartoons

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 12, 51 - 92, 15.03.2020

Ayşe Emre Kaya Fatma Gökçen Atuk

Öz

Television can draw up a right framework for children to communicate with religion in a positive way, as well as adversely affect the process of religious knowledge and cause “false” or “ biased ”attitudes and behaviors related to religious concepts and issues. Children are confronted with religion and religious values at a time when the mental and emotional status of them are in still formation. During this period, mental designs and guidance provided by TVs – and particularly cartoons – become more important. One of the hypotheses of this study is that religious language is a discourse containing the content that enables the implementation of religion in life. In addition to this, it is assumed that the language of religion is a domain that covers all kinds of concepts and symbols referring to religious beliefs and religion-oriented life. On the basis of these, this study seeks answers to the following questions about the language of religion: Is the language of religion created by cartoons broadcasted on television? If so, what framework is established regarding religion and its place in daily life? And what kind of informational processes are followed to achieve this framework? Descriptive analysis method was used in the study. Due to the limitations of access, four television channels were selected from among the terrestrial TV channels, two of them operate under foreign ownership and the others are in domestic ownership. With the purposeful sampling model, a representative sample was chosen from the broadcasts of the selected televisions. It is targeted that the findings will contribute to both communication and religious sciences.

Anahtar Kelimeler

Religious education, Child-Religion Relationship, Cartoons, Communication Sciences

Çocuklarda Din Dilinin Oluşturulması: Çizgi Filmler Örneği

Öz

Televizyon; çocukların din ile iletişimlerinde onlara olumlu bir çerçeve ile doğru bir yol haritası çizebileceği gibi, dini bilgilenme süreçlerini olumsuz yönde etkileyip, çocukların dini kavram ve konulara ilişkin “yanlış” ya da “yanlı” tutum ve davranışlar geliştirmelerine de neden olabilir. Çocukların zihinsel ve duygusal dünyalarının yeni şekillendiği, dolayısıyla da din ve dini değerler ile henüz karşılaştıkları bir dönemde TV içerikleri, özellikle de çizgi filmler tarafından gerçekleştirilen bu zihinsel tasarımlar ve yol göstericilikler çok daha önemli hale gelmektedir. Bu çalışmada dinin, yaşam içerisinde aktif kılınmasını sağlayıcı nitelikte içerikleri ve dinin mesajlarını iletmek için kullanılan, dini inanca ve din odaklı yaşama gönderme yapan her türlü kavram ve sembolü kapsayan bir alan olarak din dilinin, televizyonda yayınlanan çizgi filmler aracılığıyla oluşturulup oluşturulmadığı, oluşturulması halinde nasıl bir bilgilenme sürecinden ilerlenerek, dine ve dinin gündelik yaşam içerisindeki yerine ilişkin nasıl bir çerçeve kurulduğu incelenmiştir. Çalışmada betimsel analiz yöntemi kullanılmış; izlenebilirlik ve erişim esasları dikkate alınarak, karasal yayın yapan kanallar içerisinden, ikisi yabancı sahiplik, diğer ikisi ise yerli sahiplik yapısında olan dört televizyon kanalı tercih edilmiş, amaçlı örneklem modeliyle yayınların içerisinden temsil edici nitelikte örneklem seçilmiştir. Elde edilen bulguların hem iletişim, hem de din bilimleri alanına katkıda bulunması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din eğitimi, Çocuk-Din İlişkisi, Çizgi Filmler, İletişim Bilimleri, Çocuk-TV İlişkisi

Kaynakça

• Arslan, Mustafa. “Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 6/11 (2016): 5-25.
• Ay, Mehmet Emin. Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatalım?. 21. Basım. İstanbul: Timaş Yayınları, 2006.
• Aydın, Betül. “Gelişimin Doğası”. Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. 3. Basım. ed. Binnur Yeşilyaprak. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2002.
• Aydoğmuş, Kayıhan. “Çocuklarda uyum ve davranış bozuklukları”. Ana Baba Okulu.5. Basım. Remzi Kitabevi: İstanbul, 2003.
• Bilgin, Beyza. “Okul Öncesi Çağı Çocuğunda Din Duygusu”. Din Öğretimi Dergisi 7 (1986).
• Bilici, Ali Baz. “0-6 Yaş Grubu Çocuklarda Dini Gelişim Süreci ve Din Eğitimi”. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• Büyükbaykal, Güven. “Televizyonun Çocuklar Üzerindeki Etkileri”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 28 (2007): 31-44.
• Certel, Hüseyin. “Din-İletişim İlişkisi ve Dini İletişim Engelleri”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/21 (2008): 127-158.
• Çelik, Abbas. “Çocuk, Oyun ve Din Eğitimi”. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 9 (2004): 187-196.
• Demir, Recep. Türkiye’de Çocuk Kanallarında Yayınlanan Çizgi Filmlerde Dini ve Kültürel Değerler Eğitimi., Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Dey, Ian. Qualitative Data Analysis: A User Friendly Guide for Social Science. London: Routledge, 1993.
• Furat, Ayşe Zişan. “Yaygın Din Eğitiminde Kitle İletişim Araçlarının Yeri: Televizyon Örneği”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 (2009): 38-61.
• Karaca, Sabriye Sümeyra. Çizgi Filmlerde Değerler Eğitimi, Değerler Eğitimi Açısından Rafadan Tayfa Çizgi Filminin İncelenmesi, (İzmir: Katip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019).
• Karakuş, Neslihan. “Okul Öncesi Döneme Hitap Eden Tema İçerikli Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimine Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi (Niloya Örneği)”. Değerler Eğitimi Dergisi,12/30 (2015): 251-277.
• Kılavuz, M. Akif. “Anne Baba Örnek Davranışlarının Çocukların ve Ergenlerin Dinî Kişiliğinin Oluşumuna Etkileri”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/2 (2005): 41-58.
• Koç, Turan. Din Dili. İstanbul: İz Yayıncılık, 1998.
• Köylü, Mustafa. “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45/2 (2004): 137-154.
• Mutlu, Erol. Televizyon ve Toplum. Ankara: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, 1999.
• Orhan, Eftal. “Televizyonda Yayınlanan Şiddet, Cinsel ve Dini İçerikli Filmlerin ve Çizgi Filmlerin Çocukların Dini Duyguları Üzerine Etkisi”. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1995.
• Oruç, Cemil. “Erken Çocukluk Dönemi Dini Gelişim Teorileri Bağlamında Din Eğitimi”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8/8 (2013): 971-987.
• Özdemir, Murat. “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11/1 (2010): 323-343.
• Öztürk, Haydar. http://www.iktibascizgisi.com/din-dili-uzerine/ Erişim tarihi; 08.02.2020.
• Postman, Neil. Televizyon: Öldüren Eğlence. çev. Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1994.
• Selçuk, Mualla. “Gençlik Çağı ve İnanç Olgusu: İnanç ve Davranış Bütünlüğü Açısından Bir Deneme”. Gençlik Dönemi ve Eğitimi. İstanbul: İSAV Yayınları, 2000.
• Selçuk, Ziya. Eğitim Psikolojisi.18. Basım. Ankara: Nobel Yayınları, 2010.
• Tavukçuoğlu, Mustafa. “Okul Öncesi Çocuğunun Eğitiminde Din Duygusu ve Din Eğitimi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/14 (2002): 51-63.
• Yıldırım, Ali & Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 9. Basım. Ankara: Seçkin Yayınları, 2013.
• Yorulmaz, Bilal. “Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/24 (2013): 437-448.
• Yorulmaz, Bilal. Sinema ve Din Eğitimi, İstanbul: DEM Yayınları, 2015.
• https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-1/cuma-suresi-62/ayet-9/diyanet-isleri-baskanligi-meali-1 Erişim tarihi: 25. 09. 2019
• https://www.rtukisaretler.gov.tr/AIsaretlerPublic/home Erişim tarihi: 01. 10. 2019
• https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/762/nazardan-nasil-korunulur--nazar-duasi-var-midir-
• https://www.rtuk.gov.tr/rtuk-kamuoyu-arastirmalari/3890/5776/televizyon_izleme_egilimleri_arastirmasi_2018.html
• http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27819
• https://www.haberturk.com/medya/haber/894646-rtukten-cocuk-arastirmasi
• http://www.medyajans.com/televizyon-reytingleri.html
• https://www.cartoonnetwork.com.tr
• https://www.disneychannel.ca
• https://www.trtcocuk.net.tr
• https://www.minikacocuk.com.tr