Koronavirüs Salgını Sürecinde Türkiye’de Dinî ve Toplumsal Etkiler

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 65 - 84, 15.03.2021

Muhammed Yamaç

https://doi.org/10.51702/esoguifd.830551

Cited By: 3

Öz

Küresel bir salgına dönüşen Koronavirüs, dünya ölçeğinde tüm toplumları çok boyutlu olarak etkilemiştir. 11 Mart 2020’de Türkiye’de tespit edilen ilk vakanın ardından salgının etkisini azaltmak veya yok etmek amacıyla birtakım kısıtlayıcı tedbirler hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda sağlık, ekonomi, eğitim, din, aile, iş, siyaset vb. toplumsal alanların birçoğunda kalıcı veya geçici önemli değişim, dönüşüm ve gelişmelerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu çerçevede Koronavirüs salgın bağlamında toplumsal hayatta, dinî hayatta ve pratiklerde ve Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB)’in hizmet alanlarında ortaya çıkan değişim, dönüşüm ve gelişmelerin analiz edilmesi oldukça önem taşımaktadır. Ayrıca olağanüstü bir durum olarak salgın krizinin son derece şok edici, sarsıcı, yıkıcı ve sosyo-travmatik çok boyutlu etkisi dolayısıyla insanlar, birtakım dinî anlam arayışları içerisine girmişlerdir. Bütün bunlar, din sosyolojisi alanında Koronavirüs bağlamında Türkiye’de toplum, din, dinî hayat ve DİB’i ele almayı amaçlayan böylesi bir araştırmanın yapılmasını gerekli kılmaktadır. Çalışma nitel bir araştırma olup metin taraması yöntemi çerçevesinde sosyolojik bir perspektifle bulguların analizine dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi,, Toplum,, Din,, Koronavirüs Salgını,, Türkiye.

Religious and Social Impacts in Turkey During the Coronavirus Pandemic

Öz

oronavirus, which has become a global epidemic, has and continues to affect entire societies on a global scale in a multidimensional way. After the first case detected in Turkey on March 11, 2020, a number of restrictive measures were implemented to reduce human movement, such as the practice of quarantine in social and public spaces, in order to reduce or eliminate the impact of the epidemic. In this context, health, economy, education, religion, family, business, politics, etc., it has led to significant permanent or temporary changes, transformations and developments in many Social Space. In this framework, it is very important to analyze the changes, transformations and developments arising in social life, religious life and practices and in the service areas of the Presidency of Religious Affairs (PRA) in the context of the coronavirus epidemic. In addition, as an extraordinary situation, due to the extremely shocking, destructive and socio-traumatic multidimensional impact of the epidemic crisis, people have engaged in a number of searches for religious meaning. All this makes it necessary to conduct such research aimed at addressing society, religion, religious life and PRA in Turkey in the context of coronavirus in the field of sociology of religion. The study is a qualitative research and is based on the analysis of the findings with a sociological perspective within the framework of the text scanning method.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion,, Society,, Religion,, Coronavirus Epidemic,, Turkey.

Kaynakça

• Altuntaş, Halil – Şahin, Muzaffer (haz.). Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
• Arpa, Enver. “Salgınlara Kur’an Eksenli Bir Yaklaşım”. Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar –Psikolojik, Sosyolojik, Dinî, Kültürel, Tarihî, Hukuki ve Siyasi Analizler-. ed. Ejder Okumuş. 243-266. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Aydın, Yahya. “Türkiye Özelinde Covid-19’un Evin İşlevi Üzerindeki Etkisi”. Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar –Psikolojik, Sosyolojik, Dinî, Kültürel, Tarihî, Hukuki ve Siyasi Analizler-. ed. Ejder Okumuş. 511-527. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Batman, Elif. Yaşamın Zorluklarıyla Başa Çıkmada Kader İnancının Rolü. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Berger, Peter Ludwig. Dinin Sosyal Gerçekliği. trans. Ali Coşkun. İstanbul: İnsan Yayınları, 1993.
• Gashi, Feim. “Koronavirüse Yakalanmış Kişilerde Tedavi Döneminde Dini Başa Çıkmanın Etkisi”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 / 1 (June 2020), 511-535.
• Görmez, Mehmet. “Coronavirüs Özelinde Musibetleri Okuma Usûlü”. İslam Düşünce Enstitüsü (İDE). Ankara, 20 March 2020.
• http://www.ide.org.tr/Common/DownloadFile.aspx?f=CoronavirusRoportajidesifre_20200324215814711.pdf, Access 25 December 2020.
• Gültekin, Mehmet Bekir. “Covid-19 Pandemisi Sürecinde Din Görevlileri-Cami-Cemaat İlişkileri (Ankara/Yenimahalle Örneği)”. Kocaeli İlahiyat Dergisi 4 / 2 (December 2020), 131-164.
• Güngörer, Fatma. “Covid-19’un Toplumsal Kurumlara Etkisi”. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2020 / Outbreak Diseases Special Issue (July 2020), 393-427.
• Hersh, Ahmed. “Koronavirüs Krizinin Ekonomik Yansımaları”. Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar –Psikolojik, Sosyolojik, Dinî, Kültürel, Tarihî, Hukuki ve Siyasi Analizler-. trans. Osman Aktaş et al. ed. Ejder Okumuş. 585-615. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Horozcu, Ümit. Din Psikolojisi Açısından Dünyevi İstek Duaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.
• Kandemir, Fatih. “Bazı Demografik Değişkenler Bağlamında Covid-19 Pandemi Neslinin Dindarlık ve Ölüm Kaygısı İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. Tokat İlmiyat Dergisi 8 / 1 (June 2020), 99-129.
• Kaya, İrfan. Kültür, Sağlık ve Din Gürün (Sivas) ve Çevre Köylerinde Sağlık-Hastalık Kültürü Üzerine Bir Din Sosyolojisi Araştırması. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
• Kaya, Süleyman. “Covid-19 Pandemi Süreci ve Sonrasına Kur’ân Temelli Yaklaşım”. Tefsir Araştırmaları Dergisi 4 / 3 (December 2020), 1-29.
• Koenig, Harold G. “Din ve Tıp II: Din, Ruh Sağlığı ve Sağlık Davranışları”. trans. Talip Demir. Antakiyat 3 / 1 (June 2020), 118-132.
• Kur’an-ı Kerîm Meâli. 25 December 2020. https://kuran.diyanet.gov.tr.
• Küçükcan, Talip – Köse, Ali. Doğal Âfetler ve Din. İstanbul: İSAM Yayınları, 2000.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. El-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahih-u Müslim. ed. Ebu Suheyb el-Kuremî. Riyad: Beytu’l-Efkar ed-Devliyye, 1998.
• Okumuş, Ejder. “Yeni Tip Koronavirüs Örneğinde Afetlerin Toplumsal Etkileri”. Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar –Psikolojik, Sosyolojik, Dinî, Kültürel, Tarihî, Hukuki ve Siyasi Analizler-. ed. Ejder Okumuş. 71-115. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Okumuş, Ejder. “Olağanüstü Zamanlarda Din: Küresel Kovid-19 Örneği”. Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar –Psikolojik, Sosyolojik, Dinî, Kültürel, Tarihî, Hukuki ve Siyasi Analizler-. ed. Ejder Okumuş. 173-206. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Tekdemir, Volkan – Gürses, İbrahim. “Aile Krizleri Karşısında Aile Yılmazlığı Üzerinde Dinin Etkisi: Dindar Aileler Örneği”. Kocaeli İlahiyat Dergisi 4 / 2 (December 2020), 253-295.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemi Tirmizî. eş-Şemâlü’n-Nebeviyye ve’l-hasailü’l-Mustafaviyye. ed. Abdullah eş-Şa‘‘âr. Beyrut: s.n., 1406/1985.
• Tokat, Latif. “Küresel Felaketin “Hatırlattıkları”: Tanrı ve Ölümlülüğümüz”. Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar –Psikolojik, Sosyolojik, Dinî, Kültürel, Tarihî, Hukuki ve Siyasi Analizler-. ed. Ejder Okumuş. 51-70. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Wach, Joachim. Din Sosyolojisi. trans. Ünver Günay. İstanbul: İFAV Yayınları, 1995.
• Yamaç, Muhammed. “Küresel Covid-19 Salgınının Sosyal Medyada Dini Tezahürleri”. Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar –Psikolojik, Sosyolojik, Dinî, Kültürel, Tarihî, Hukuki ve Siyasi Analizler-. ed. Ejder Okumuş. 561-584. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Yamaç, Muhammed. “Sosyal Medyada Dinî Topluluklar”. Kocaeli İlahiyat Dergisi 4 / 1 (June 2020), 101-122.
• Yapıcı, Asım. “Kovid-19 Küresel Salgınına Dinî ve Din Dışı Yüklemeler: Tanrı’nın Gazabı mı, İnsanın Suçu mu?”. Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar –Psikolojik, Sosyolojik, Dinî, Kültürel, Tarihî, Hukuki ve Siyasi Analizler-. ed. Ejder Okumuş. 117-172. Ankara: Eskiyeni