Mısırlı Kârîlerin Mücevved Tilâvetlerinin Metro-Ritmik Karakteri

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 112 - 132, 23.09.2021

Muhammed Recai Çiftçi

https://doi.org/10.51702/esoguifd.941226

Cited By: 1

Öz

Mısır, İslam dünyasında Kur'an tilâveti için dikkate değer ve seçkin bir merkez konumunda bulunmaktadır. Bu coğrafyada yetişen kudretli okuyucuların bütün dünyada şöhret kazandığı görülmektedir. Abdüssamed, Husarî, Minşâvî, Muhammed Rif’at, Mustafa İsmâil ve Şa‘şâî gibi isimlerin de arasında bulunduğu kârîlerin tilâvetleri, özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında daha çok radyo ve kaset gibi teknolojilerle dünya müslümanlarına ulaşma imkanı bulmuştur. Mısırlı okuyucuların okuyuşları, hız karakteri, melodik yapı ve sunum gibi ön plana çıkan bazı dinamiklere bağlı olarak iki kategoride şekillenmektedir. Murattel ve mücevved olarak isimlendirilen bu okuyuşların sunum ve melodik yapı gibi özellikleri batıdaki çeşitli araştırmalarda analiz edilmiş olsa da, zamansal ve metro-ritmik özelliklerinin inceleme konusu yapılmadığı anlaşılmaktadır. Mücevved okuyuşların analiz edileceği bu araştırmanın amacı, öncelikle Mısır’da iki kategoride şekillenen okuyuşlar arasında etraflı bir karşılaştırma yapılmasına imkan tanıyacak ön adımları atmak, daha sonra da bu okuyuşlarla ülkemizdeki okuyuşların benzeşen ve ayrışan yönlerinin ortaya konulmasına imkan tanımaktır. Bu araştırmada Abdüssamed, Husarî, Minşâvî, Muhammed Rif’at, Mustafa İsmâil ve Şa‘şâî’nin Fâtiha sûresi okuyuşları analiz edilmiştir. Elde edilen veriler değerlendirildiğinde okuyuşların büyük oranda benzeştiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Din Musikisi, Mısır, Kur'an, Mücevved, Seyir, Metro-Ritmik

The Metro-Rhythmic Character of Mujawwad Recitations of the Egyptian Reciters

Öz

It is a remarkable and distinguished center for Qur’an recitation in the Islamic world of Egypt. It is seen that powerful reciters who grew up in this geography gained fame all over the world. Especially in the second half of the 20th century, the recitings of the reciters, including names such as Abdüssamed, Husari, Minşâvî, Muhammed Rif'at, Mustafa İsmâil and Şa‘şâî, had the opportunity to reach Muslims of the world with technologies such as radio and cassettes. The recitings of the Egyptian reciters is shaped in two categories, depending on some dynamics that come to the fore, such as the tempo, melodic structure and presentation. Although the features such as presentation and melodic structure of these recitings, which are named as morattal and mujawwad, had been analyzed in various studies in the west, it is understood that their temporal and metro-rhythmic properties were not subject to examination. The purpose of this study, in which mujawwad recitings will be analyzed, is to first take the preliminary steps that will allow a comprehensive comparison between the recitings shaped in two categories in Egypt, and then to reveal the similar and divergent features of the recitings in our country with these recitings. In this research, the recitings of Abdüssamed, Husari, Minşâvî, Muhammed Rif'at, Mustafa İsmâil and Şa‘şâî Surah al-Fatiha were analyzed. When the data obtained were evaluated, it was revealed that the readings were mostly similar.

Anahtar Kelimeler

Turkish Religious Music, Egypt, Qur’an, Mujawwad, Tempo, Metro-Rhythmic

Kaynakça

• Praat: Doing Phonetics by Computer Version 6.1.32. Yazılım. Hollanda: Paul Boersma - David Weenink, 1992. http://www.praat.org/
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’s-sahîh. nşr. Mustafa Dib el-Buga. 6 Cilt. b.y.: Daru İbn Kesir, 1407/1987.
• Çağıl, Necdet. Kur`an Belagati ve Fonetiği Yönünden Kıraatler. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2002.
• Çiftçi, Muhammed Recai. “Serbest Zamanlı Makamsal Okuyuşlar İçin Kullanılan ‘Notasyonda Zamansal Tespit Yöntemi’nin Tutarlılığı (İhlâs Sûresi - Davut Kaya Örneği)”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 57 (2019), 67-84. https://doi.org/10.15370/maruifd.679214
• Çiftçi, Muhammed Recai. “Kur'an’ın Makamsal Okunuşunun Zaman-Metin İlerlemesi (Topçuoğlu-Kaya Örneği)”. İslami Araştırmalar Dergisi 32/1 (2021), 84-98.
• Dağdeviren, Alican. “Kur’an’ın Fonetik İ’cazı”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20/2 (2009), 69-88.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Kur'an-ı Kerim”. Erişim 7 Mayıs 2021. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-1/fatiha-suresi-1/ayet-1/diyanet-isleri-baskanligi-meali-1
• al-Faruqi, Lois Ibsen. “The Cantillation of the Qur'an”. Asian Music 19/1 (1987), 2-25. https://doi.org/10.2307/833761
• Frishkopf, Michael. “Mediated Qur’anic Recitation and the Contestation of Islam in Contemporary Egypt”. Music and the Play of Power in the Middle East, North Africa and Central Asia. ed. Laudan Nooshin. 75–114. Farnham, Surrey: Ashgate, 2009.
• Graham, William A. – Kermani, Navid. “Recitation and Aesthetic Reception”. The Cambridge Companion to the Qur'ān. ed. Jane Dammen McAuliffe. 115–142. Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
• el-Husari, Muhammed Mahmud Halil. “Mahmûd Halîl Husarî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 18/412-413. Ankara: TDV Yayınları, 1998.
• Koç, Turan. İslam Estetiği. İstanbul: İsam Yayınları, 2009.
• Murâd, Saîd. “Muhammed Rif’at”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/566-567. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
• Murâd, Saîd. “Muhammed Sıddîk Minşâvî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/117. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
• Murâd, Saîd. “Mustafa İsmâil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31/303-304. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
• Murâd, Saîd. “Şa‘şâî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/367. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
• Huzur veren Sesler. “Fatiha Suresi - Abdulbasit Abdussamed”. Youtube. 9 Kasım 2019. https://www.youtube.com/watch?v=IxotoRHQesM
• Nelson, Kristina. “Reciter and Listener: Some Factors Shaping the Mujawwad Style of Qur'anic Reciting”. Ethnomusicology 26/1 (1982), 41-47.
• Nelson, Kristina. The Art of Reciting the Qur'an. Cairo: American University in Cairo Press, 2001.
• Okçu, Abdülmecit. “Kur’an Tilavetinde Ezgi”. Dinî Araştırmalar 10/28 (2007), 213-247.
• Osborne, Lauren Evans. “Textual and Paratextual Meaning in the Recited Qur’an: Analysis of a Performance of Surat al-Furqan by Sheikh Mishary bin Rashid al-Afasy”. Qur’anic Studies Today. ed. Angelika Neuwirth and Michael Sells. 228-246. New York: Routledge, 2016.
• Osborne, Lauren Evans. From text to sound to perception: Modes and relationships of meaning in the recited Qur'an. Chicago: The University of Chicago, 2014.
• Özel, Ahmet. “Abdülbâsıt Muhammed Abdüssamed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/300. Ankara: TDV Yayınları, 1988.
• Pacholczyk, Józef M. Regulative principles in the Koran chant of Shaikh 'Abdu'l-Basit 'Abdu's Samad. Los Angeles: University of California, 1970.
• Racy, Ali Jihad. Arap Dünyasında Müzik: Tarab Kültürü ve Sanatı. İstanbul: Ayrıntı, 2007.
• Reul McG, “al-Fatiha Tajwid Hussary, Mujawwad rendition”. Youtube. 18 Aralık 2016. https://www.youtube.com/watch?v=deegmI8-egQ
• Sells, Michael Anthony. Approaching the Qur’an: The Early Revelations. Ashland, Or: White Cloud Press, 2007.
• Kur'an Medresesi مدرسة القرآن, “Fatiha Suresi Şeyh Muhammed Rıfat”. Youtube. 27 Haziran 2017. https://www.youtube.com/watch?v=eF4sup_OfwU
• Yılmaz, Muhammet. "Muhammed Ebû Zehre’ye Göre Kur’an’ın Teğannî ile Okunuşu”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18 (2020), 93-111.