The Question Of The Possibility Of Revelation In The Context Of Conceptions Of God In Deism and Kalam

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 552 - 571, 15.03.2022

Meryem Kardaş

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1051804

Cited By: 2

Öz

n this study, an analysis is made of the arguments put forward by the British deism about revelation, in terms of classical theological schools,. Deism argues that the natural religion, which is formed only from the reason, is more complete and perfect than the institutional religions that exist based on revelation. It is seen that they act on the claim that God is perfect and unchangeable in grounding their thoughts. The analysis of this approach is made in the context of God conceptions of Ash'ari, Maturidi and Mu'tazilite schools of kalam. Ash'aris tried to justify the possibility and necessity of revelation by emphasizing God's attribute of power, Maturidis of wisdom and Mu'tazilites of justice. In this study, the adequacy and consistency of existing approaches in responding to deistic arguments will be determined.

Anahtar Kelimeler

Kalam, Deism, God, Revelation, Religion

Deizm ve Kelam Açısından Tanrı Tasavvurları Bağlamında Nübüvvetin İmkânı Meselesi

Öz

Bu çalışmada İngiliz deizmi özelinde, vahiy konusunda deist düşünce tarafından ortaya konan argümanların, klasik kelâm ekolleri açısından bir analizi yapılmaktadır. Deizm, sadece insan aklından hareketle oluşan doğal dinin, vahye dayalı olarak var olan kurumsal dinlerden daha tam ve mükemmel olduğunu ileri sürmektedir. Bu düşüncelerini temellendirmede Tanrı’nın mükemmel ve değişmez olduğu iddiasından hareket ettikleri görülür. Bu yaklaşımın analizi Eş’arîEş’arî, Maturidî ve Mu’tezilî kelâm ekollerinin Tanrı tasavvurları bağlamında yapılmaktadır. Eş’arîler Tanrı’nın kudret sıfatını, Maturidîler hikmet, Mu‘tezilîler ise adalet sıfatını öne çıkararak vahyin imkanını ve gerekliliğini temellendirmeye çalışmışlardır. Bu çalışmada deistik argümanlara cevap oluşturmada mevcut yaklaşımların yeterliliği ve tutarlılığı tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kelam, Deizm, Tanrı, Vahiy, Din

Kaynakça

• Akçay, Mustafa. “Bir Kelam Problemi Olarak Nübüvvetin İmkânı”. Sakarya ÜİFD, 3/2001, 217-246.
• Alper, Hülya. İmam Maturidî’de Akıl-Vahiy İlişkisi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
• Âmidî, Seyfeddin. Ebkâru’l-Efkâr fî Usuli’d-Dîn. C. 4. Thk. Ahmed Muhammed el-Mehdi. Kahire: Dar’ul Kutub, 2004.
• Annet, Peter. Deism Fairly Stated. London, 1746.
• Annet, Peter. Supernatural Examined. London, 1747.
• Aslan, İbrahim. “İmam Maturidî’nin Deist Eleştirilere Karşı Nübüvvet Savunusu”. Kelam Araştırmaları Dergisi. 12/2 (2014), 33-54.
• Ay, Mahmut. “Kelam’da Adalet, Kudret ve Hikmet Bağlamında Tanrı Tasavvurları”. Eskiyeni Dergisi. 31 (2015), 22-50.
• Bâkıllanî. el- İnsaf. Nşr. Muhammed Zahid el-Kevseri. Kahire: Mektebetu Ezheriyyeti li’t-Turas, 2000.
• Bâkıllanî. et-Temhid fi’r-Reddi Ala’l Mülhidetu’l Muattiıla ve’r-Rafıza ve’l Havaric ve’l-Mu’tezile. Thk. Muhammed Hudeyri, Muhammed Abdu’l-Hadi Ebû Rîde. Dar’ul-Fikri’l-Arabi, t.y.
• Barlak, Muzaffer. Kelam’da Nübüvvet Tartışmaları. Ankara: Ankara Okulu Yayınları: 2015.
• Bedevi, Abdurrahman. Min Târihi’l-İlhad fi’l-İslam. Kahire: Sina Li’n-Neşr, 1993.
• Blount, Charles. The Oracles of Reason/Miscellaneous Works of Charles Blount. London, 1695.
• Brunschvig, Robert. “Mutezile ve Aslah”. Din Felsefesi Açısından Mutezile Gelen-ek-i (II). Ed. Recep Alpyağıl. İstanbul: İz Yayıncılık, 2014.
• Chubb, Thomas. The Supremacy of The Father Asserted. London: 1718.
• Collins, Anthony. A Letter to The Reverend Dr. Rogers On Occasion of His Eight Sermons Concerning The Necessity of Revealed Religion. London, 1727.
• Collins, Anthony. A Vindication of The Divine Attributes. London, 1710.
• Cürcâni, Seyyid Şerif. Şerhu’l-Mevâkıf. C. 3. Çev. Ömer Türker. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Eş’arî, Ebu’l-Hasan. İlk Dönem İslam Mezhepleri. Çev. M. Dalkılıç & Ö. Aydın. İstanbul: Kabalcı, 2005.
• Gazzâli. İtikadda Orta Yol. Çev. Osman Demir. İstanbul: Klasik Yayınları, 2012.
• İbn Fûrek. Mucerredu Makâlati’ş-Şeyh Ebi’l Hasan el-Eş’arî.Nnşr: Daniel Gimaret. Beyrut: 1987.
• İbn Hümam, Kemal. Kitabu’l-Müsamere. İstanbul:1370.
• Kâdı Abdulcebbâr. Şerhu’l-Usuli’l-Hamse. C. 2. Çev. İlyas Çelebi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu, 2013.
• Kâdı Abdulcebbâr. El-Muğni fi ebvâbi’t–Tevhid ve’l-Adl. C. 15. Thk. M. M. Kasım. Kahire: 1962.
• Kâdı Abdulcebbâr. El-Muhtasar fi Usuli’d-Dîn. Çev. Hulusi Arslan. İstanbul: Endülüs Yayınları, 2017.
• Kannengiesser, Charles. “Arianism”, Encyclopedia of Christian Theology. C. 1. Ed. Jean-Yves Lacoste. New York: Routledge, 2005.
• Koloğlu, Orhan. “Kelam ve Mezhepler Tarihi Literatüründe Berâhime”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13/1 (2014), 159-193.
• Kutluer, İlhan. Akıl ve İtikad. İstanbul: İz Yayıncılık, 1998.
• Maturidî. Kitâbu’t-Tevhid. Çev. Bekir Topaloğlu. İstanbul: İsam, 2014.
• Mebrûk, Ali. Teolojiden Tarih Felsefesine Nübüvvet. İstanbul: Mana, 2014.
• Nesefi, Ebu’l-Mûin. Tabsıratu’l-Edille. C. 2. Thk. Hüseyin Atay, Şaban Ali Düzgün. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2003.
• Nesefi, Ebu’l-Mûin. Bahru’l-Kelâm. Çev. Ramazan Biçer. İstanbul: Gelenek Yayınları, 2010.
• Osman, Abdu’l Kerim. Nazariyyâtu’t-Teklîf. Beyrut: Muessesetu’r-Risale, 1971.
• Özcan, Hanifi. “Maturidî’ye Göre Hikmet Terimi”. İslami Araştırmalar Dergisi, 2/6 (1988), 42-46.
• Rudolph, Ulrich. “Maturidî’nin İlahi Hikmet Anlayışı”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Çev. Y. Öztürk & E. Kabakçı. 17/34 (2018/2), 777-786.
• Sâbunî, Nureddin es-. el-Bidaye fi Usuli’d-Din. Çev. Bekir Topaloğlu. İstanbul: İFAV, 2017.
• Süt, Abdunnasır. Mu’tezile ve Ahlak. İstanbul: İz Yayıncılık, 2016.
• Taftazanî. Şerhu’l-Akaid. Çev. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergah Yayınları, 2010.
• Tindal, Mathew. A Letter To Reverend To The Clergy of Both Universities Concerning Trinity and Athanasian Creed. London: 1694.
• Tindal, Mathew. Christianity as old as Creation. London, 1732.
• Wollaston, William. The Religion of Nature Delineated. London, 1738.