İslam Din Dersi Öğretmeni Yetiştiren Lisans Programlarının Karşılaştırılması: Almanya Örneği

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 1394 - 1423, 15.09.2022

Hasan Sözen

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1123420

Öz

Almanya’nın çeşitli yükseköğretim kurumlarında İslam Din Eğitimi programlarının açıldığı görülmektedir. Genellikle lisans ve lisansüstü düzeylerde eğitim veren bu programların amacı, ilk ve ortaöğretim kurumlarında verilecek İslam Din Dersleri için öğretmen yetiştirmektir. Bu bağlamda araştırmada Münster, Frankfurt-Giessen ve Tübingen üniversiteleri İslam din dersi öğretmenliği lisans programları çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılmıştır. Böylece söz konusu üniversitelerin öğrenci kabul şartları, öğrenim süreleri, alan modülleri ve kredileri ile mezuniyet şartlarıyla ilgili benzerlikler ve farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, İslam din dersi öğretmeni yetiştiren lisans programlarının incelenmesi, çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması, imkân ve sınırlarının belirlenmesidir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Bunun için karşılaştırması yapılan İslam din dersi öğretmenliği lisans programları ve ilgili dokümanlar temin edilmiş, incelenmiş, aralarındaki benzerlik ve farklılıklar araştırma soruları çerçevesinde tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda söz konusu öğretmen yetiştirme programları arasında öğrenci kabul şartları ile mezuniyet şartlarında benzerlikler varken, ders modülleri ile öğrenim sürelerinde farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlardan hareketle İslam din dersi öğretmeni yetiştirme programlarına öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, İslam Din Dersi, İslam Din Dersi Öğretmeni, Öğretmen Yetiştirme, Öğretim Programı

A Comparison of Undergraduate Teacher Training Programs for Islamic Religion Lessons: The Example of Germany

Öz

The undergraduate Islamic religion teacher training programs has been opened in various higher education institutions in Germany. The aim of these programs, generally providing education at undergraduate and graduate levels, is to train teachers for Islamic religion lesson in primary and secondary education institutions. In this study, undergraduate Islamic religion teacher training programs at Münster, Frankfurt-Giessen and Tübingen universities were compared in terms of various variables. It has been tried to determine the similarities and differences regarding the student admission requirements, study durations, field modules and credits and graduation requirements of the relevant universities. The aim of this study is to examine the undergraduate programs of Islamic religion teacher training programs, to compare them in terms of various variables, and to determine their possibilities and limits. Document analysis was used in the study. For this, these programms were obtained and examined, and the similarities and differences between them were tried to be determined within the framework of the research questions. As a result of the research, it has been determined that there are some similarities and differences between these teacher training programs. Based on the results, solutions were suggested.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Islamic Religion Lesson, İslamic Religion Lesson Teacher, Teacher Training, Curriculum

Kaynakça

• Alkan, Cevat. “Modüler Programlama ve Türkiye’de Uygulama”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 6/2 (1989), 117-128.
• Aykaç, Necdet – Kabaran, Hasret – Bilgin, Hilal. “Türkiye’de ve Bazı Avrupa Birliği Ülkelerindeki Öğretmen Yetiştirme Uygulamalarının Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi (Almanya, Finlandiya, Fransa, İngiltere Ve Türkiye Örneği)”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 9/3 (2014), 279-292.
• Baki, Adnan - Bektaş Baki, Bahar. “Türkiye ve Almanya’nın Ortaokul Matematik Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Karşılaştırması”. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education 7/1 (2016), 229-258.
• DIRS, Department Islamisch-Religiöse Studien. “Über Uns”. Erişim 12 Kasım 2021. https://www.dirs.phil.fau.de/
• Erben-Keçici, Sayime. “Almanya’da Öğretmen Eğitimi”. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 34 (2011), 117-132.
• Eurydice, Europäische Exekutivagentur für Bildung und Kultur. Der Lehrerberuf in Europa: Praxis, Wahrnehmungen und politische Maßnahmen. Luxemburg: Amt für Veröffentlichungen der Europäischen Union, 2015.
• Hu-Berlin, Humboldt-Universität zu Berlin. “Bildung an Grundschulen”. Erişim 8 Kasım 2021. https://www.hu-berlin.de/de/studium/beratung/angebot/sgb/gpaed
• Khorchide, Mouhanad. “Wie Viel Staat Braucht Der İslamische Religionsunterricht In Europa? Ein Vergleich Der Situation Des Religionsunterrichts In Österreich und Deutschland”. Österreichische Zeitschrift für Politikwissenschaft 37/4 (2008), 467-482.
• Koçak, Muhammed. “Türk ve Alman Eğitim Sistemlerinde Yükseköğretime Geçiş Süreci”. The Journal of Language and Linguistic Studies 8/1 (2012), 148-167.
• Kuş, Metin. Türkiye’de Uygulanan Abitur Programlarının Değerlendirilmesi: Bir Durum Çalışması. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• MI, Mediendienst-Integration. “Islam und Muslime”. Erişim 5 Kasım 2021. https://.de/gruppen/islam-und-muslime.html
• Neumann, Marko. Das Abitur in Deutschland – Aktuelle Entwicklungen und Herausforderungen im Überblick. Wiesbaden: Springer, 1. Basım, 2014.
• Oehmig, Bernd. Erfolgreiches Referendariat. Hinweise und Hilfen Für Schule und Lehramtspraktika. Frankfurt a. M.: Lang Verlag, 1. Basım, 2005.
• Ph-Ludwigsburg, Pädagogische Hochschule Ludwigsburg. “Islamische Theologie/Religionspädagogik”. Erişim 28 Ekim 2021. https://www.ph-ludwigsburg.de/fakultaet-1/institut-fuer-theologie/islam-theologie
• Ph-Weingarten, Pädagogische Hochschule Weingarten. “Islamische Religionslehre/Religionspädagogik”. Erişim 28 Ekim 2021. https://islamische-theologie.ph-weingarten.de/
• Schammann, Hannes - Younso, Christin. “Endlich Licht in einer dunklen Ecke? Hürden und Angebote für Geflüchtete im tertiären Bildungsbereich”. Zeitschrift für internationale Bildungsforschung und Entwicklungspädagogik 1 (2017), 11.
• Schulministerium NRW, Ministerium für Schule und Bildung des Landes Nordrhein-Westfalen. “Ordnung des Vorbereitungsdienstes und der Staatsprüfung für Lehrämter an Schulen”. Erişim 11 Aralık 2021. https://recht.nrw.de/lmi/owa/br_text_anzeigen?v_id=10000000000000000681
• Sözen, Sinem - Çabuk, Ayşegül. “Türkiye, Avusturya ve Almanya Öğretmen Yetiştirme Sistemlerinin İncelenmesi”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2013), 213-230.
• Uni-Frankfurt, Johann Wolfgang Goethe-Universität Frankfurt. “Institut für Studien der Kultur und Religion des Islam”. Erişim 9 Aralık 2021. https://www.uni-frankfurt.de/42914384/Das_Institut_im_Profil
• Uni-Giessen, Justus-Liebig-Universität Gießen. “Professur für Islamische Theologie und ihre Didaktik”. Erişim 8 Ekim 2021. https://www.uni-giessen.de/fbz/fb04/institute/islamtheo
• Uni-Giessen, Justus-Liebig-Universität Gießen. “Studien- und Prüfungsordnung Lehramt an Grundschulen mit dem Unterrichtsfach Islamische Religion“. Erişim 8 Ekim 2021. https://www.uni-giessen.de/mug/7/7-80-studien-und-prufungsordnungen-modularisierte-lehramter/7_81_00IR
• Uni-Muenster, Westfälische Wilhelms-Universität Münster. “Erste Ordnung zur Änderung der Prüfungsordnung für das Fach „Islamische Religionslehre“zur Rahmenordnung für die Bachelorprüfungen innerhalb des Studiums für das Lehramt an Grundschulen an der Westfälischen Wilhelms-Universität Münster”. Erişim 5 Kasım 2021. https://www.uni-muenster.de/imperia/md/content/zit/fachpr__fungsordnung_f__r_den_bachelorstudiengang_islamische_religionslehre__lehramt_f__r_die_grundschule
• Uni-Muenster, Westfälische Wilhelms-Universität Münster. “Erste Ordnung zur Änderung der Prüfungsordnung für das Fach „Islamische Religionslehre“ zur Rahmenordnung für die Bachelorprüfungen innerhalb des Studiums für das Lehramt an Haupt-, Real-, Sekundar- und Gesamtschulen an der Westfälischen Wilhelms-Universität Münster”. Erişim 5 Kasım 2021. https://www.uni-muenster.de/imperia/md/content/zit/fachpr__fungsordnung_f__r_den_bachelorstudiengang_islamische_religionslehre__lehramt_an_haupt-__real-__sekundar-_und_gesamtschulen
• Uni-Osnabrueck, Universität Osnabrück. “Islamische Religion”. Erişim 15 Kasım 2021. https://www.uni-osnabrueck.de/studieninteressierte/studiengaenge-a-z/islamische-religion-lehramt-an-grundschulen/
• Unireport, Unireport Satzungen und Ordnungen. Fachspezifischer Anhang für das Studienfach Islamische Religion im Studiengang Lehramt an Haupt- und Realschule. Frankfurt: Präsidentin der Johann Wolfgang Goethe-Universität Frankfurt am Main, 2016.
• Unireport, Unireport Satzungen und Ordnungen. Fachspezifischer Anhang für das Studienfach Islamische Religion im Studiengang Lehramt an Gymnasien. Frankfurt: Präsidentin der Johann Wolfgang Goethe-Universität Frankfurt am Main, 2016.
• Uni-Tuebingen, Universität Tübingen. “Zentrum für Islamische Theologie”. Erişim 18 Kasım 2021. https://uni-tuebingen.de/fakultaeten/zentrum-fuer-islamische-theologie/zentrum/newsfullview-zentrum-aktuell/
• Uygun, Selçuk – Ergen, Gürkan – Öztürk, İbrahim Hakkı. “Türkiye, Almanya ve Fransa’da Öğretmen Eğitimi Programlarında Uygulama Eğitiminin Karşılaştırılması”. İlköğretim Online 10/2 (2011), 389-405.
• Üstün, Bilal – Deregözü, Aysel. “Türk ve Alman Üniversitelerinde Yabancı Dil Olarak Almanca Öğretmenliği Programlarının Karşılaştırılması”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 23/1 (2020), 85-96.
• Vehslage, Thorsten vd. Referendariat und Berufseinstieg. Stationen – Chancen – Bewerbung. München: C.H. Beck, 1. Basım, 2007.
• Wissenschaftsrat. Empfehlungen zur Weiterentwicklung von Theologien und religionsbezogenen Wissenschaften an deutschen Hochschulen. Köln: Sutorius, 2010.
• Yıldırım, Ali – Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 10. Basım, 2016.
• ZEFIS, Zentrum für Islamische Studien Frankfurt/Gießen. “Profil”. Erişim 21 Kasım 2021. https://www.uni-frankfurt.de/57818368/Profil
• ZIT, Zentrum für Islamische Theologie. “Lehramtsstudium: Islamische Religionslehre”. Erişim 23 Kasım 2021. https://www.uni-muenster.de/ZIT/Studium/studium_islamische_religionslehre.html
• ZITH, Zentrum für islamısche Theologie. “Modulhandbuch Bachelor of Education Lehramt Gymnasium Hauptfach Islamische Religionslehre”. Erişim 5 Aralık 2021. https://uni-tuebingen.de/studium/studienangebot/verzeichnis-der-studiengaenge/detail/course/islamische-religionslehre-lehramt-gymnasium-bachelor-of-education-hauptfach/