One Event, Two Narratives: The First Period Hadith About the Marriage of the Prophet and Maymuna with or without Ihram and its Reflection on Sects

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 1348 - 1372, 15.09.2022

Bekir Özüdoğru

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1138803

Cited By: 1

Öz

Transmission of the body ḥadīth is an important touchstone in the formation of Islamic thought in general and the science of ḥadīth in particular. Understanding the ḥadīth transmission patterns in the first two centuries will contribute to our understanding of Islamic sciences and ḥadīth. The subject matter of the present study is the narratives about the marriage of a given person while they are in iḥrām. Its purpose is to deal with the narration patterns of the first century of the Hidjra in the context of the effects and results of the narrators on the ḥadīth transmission. There are conflicting narrations on whether or not Maymūna and the Prophet got married with or without iḥrām. The narrations from Ibn ʿAbbās were authentic, and the narrations from Yazīd b. Aṣam and Abū Rāfiʿ are either ḥasan or weak. What seems to be the primary motivation behind the transmission of these narrations is the conflicting reports on the subject which then led to inquiries about the matter. This situation was also reflected in the ḥadīth texts through the narrators. While in some of these ḥadīth texts words that indicate that the marriage was consummated with iḥrām come to the fore, in others the emphasis is given to words that indicate that the marriage was consummated without iḥrām. This conflict which started during the generation of the Companions and continued into the generation of the Successors made its way into the legal discourses of the legal schools, and these scholars made use of the arguments of the first period in addition to those which they themselves come up with to support their views.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Narration, Maymune, Marriage, Muhrim

Bir Olay İki Rivayet: Rasûlullâh (s.a.v.) ile Meymûne’nin (r.a.) İhramlı(sız) Evlenmesi Özelinde İlk Dönem Hadis Rivayeti ve Mezheplere Yansıması

Öz

Hadis rivayeti, genelde İslâmî düşüncenin özelde ise hadis ilminin oluşumunda önemli bir mihenk taşıdır. İlk iki asırdaki hadis rivayet mantığını kavramak, İslâmî ilimlerin ve hadis ilminin anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Çalışmanın konusu ihramlı kimsenin evlenmesiyle ilgili rivayetlerdir. Amacı ise ilk dönem rivayet mantığını, râvilerin hadis rivayetine etkisi ve sonuçları bağlamında ele almaktır. Meymûne (r.a.) ile Hz. Peygamber’in hem ihramlıyken hem ihramsızken evlendiğine dair birbirine muhalif rivayetler va rdır. Kaynaklardan tespiti yapılan İbn Abbas rivayetleri sahih, Yezîd b. Esam ve Ebû Râfi’ rivayetleri hasen ve zayıftır. Rivayetlerin nakledilme gerekçesi, konuyla ilgili soru sorulması ve ihtilâfın olmasıdır. Bu durum aynı zamanda râviler aracılığıyla rivayet metinlerine yansımıştır. Bir tarafta evliliğin ihramlıyken, diğer tarafta ihramsızken yapıldığına dair lafız ve vurgular ön plana çıkmıştır. Sahâbe ve tâbiîn tabasındaki bu ihtilâf, mezheplere yansımıştır. Mezhep müntesibi âlimler, görüşlerini ilk dönemki argümanların yanında yeni metotlarla delillendirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Rivayet, Meymûne, Nikah, Muhrim

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed. Müsnedi’l-imâm Ahmed b. Hanbel. thk. Şuayb Arnaut vd. 50 Cilt. b.y.: Müessetü’r-risâle, 2001.
• Akgün, Hüseyin. “‘Umirtu en Ukâtile’n-Nâse’ Hadisinin Rivâyet Farklılıkları Hakkında Bir İnceleme”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 14/2 (2014), 49-90.
• Aynî, Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed Bedrudddîn. Umdetü’l-kâri Şerhu Sahîh-i Buhârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru ihyai’t-turâsi’l-arabî, ty.
• Beyhakî, Ahmed b. Huseyn b. Ali. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdulkadir Ata. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 3. baskı., 2003.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. Dımeşk: Dâru Tûki’n-Necât, 2001.
• Çınar, Fatih. “İslam Fıkhına Göre İhramlı Halde Evlilik”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/24 (2020), 186-205.
• Dârekutnî, Ebu’l-Hasen Ali b. Ömer. el-İlelü’l-vâride fi’l-ehâdisi’n-Nebeviyye. thk. Mahfûzu’r-Rahman Zeynullah. Riyad: Dâru’t-tayyibe, ts.
• Dârekutnî, Ebu’l-Hasen Ali b. Ömer. Sünenü’d-Dârekutnî. thk. Şuayp Arnaut vd. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2004.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman. Müsnedü’d-Dârimî. thk. Hüseyin Süleym Esed Ed-Derânî. 4 Cilt. Suud: Dâru’l-muğnî, 2000.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. thk. Şuayb Arnaût vd. 7 Cilt. b.y.: Dâru’r-risâleti’l-âlemiyye, 2009.
• Eren, Muhammet Emin. Hadis Tarih ve Yorum: 73 Fırka Hadisi Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Kuramer, 2017.
• Eren, Muhammet Emin. “Olgudan Rivayete ya da Yorumun Rivayetleşmesi: Nu’aym B. Hammâd’a Ait Bir Rivayetin Tahlili”. İslam ve Yorum: Temel Tartışmalar, İmkânlar ve Sorunlar. II/651-661, 2017.
• Erul, Bünyamin. “Yorum-Rivayet İlişkisi: Yorumun Rivayete Katkısı ve Rivayetin Yoruma Etkisi”. Günümüzde Sünnetin Anlaşılması (Sempozyum). 97-114, 2005.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh. el-Müstedrek ʿale’s-sahihayn. thk. Mustafa Abdulkadir Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1990.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillâh en-Nemerî. et-Temhîd limâ fi’l-Muvattaʾ mine’l-meʿânî ve’l-esânîd. thk. Mustafa b. Ahmed el-Ulvî vd. 24 Cilt. Mağrib: Vuzâratu umûmi’l-evkâf ve’ş-şuûni’l-İslâmî, 1967.
• İbn Ebî Şeybe, Abdullah b. Muhammed. Kitabu’l-musannef fi’l-ehâdîs ve’l-âsâr. thk. Kemal Yusuf Hût. 7 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-rüşd, 1409.
• İbn Hacer el-Askalanî, Ahmed b. Ali b. Muhammed. Fethu’l-bârî Şerhu Sahih-i Buharî. thk. Muhammed Fuat Abdulbaki. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1379.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed el-Bustî. Sahîhu İbn-i Hibbân. thk. Muhammed Ali Sönmez ve Halis Aydemir. 8 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2012.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd. Sünenü İbn Mâce. thk. Şuayb Arnaût vd. 5 Cilt. b.y.: Dâru Risâleti’l-âlemiyye, 2009.
• İbnü’l-Hümâm, Kemaleddin Muhammed b. Abdulvâhid. Fethu’l-kadîr. 10 Cilt. yy.: Dâru’l-fikr.
• Kızıl, Fatma. “Sîret ya da Sünnet: Oryantalistler Tarafından Çizilen Sınırlar”. Hadis Tetkikleri Dergisi XIII/2 (2015), 7-25.
• Kuzudişli, Bekir. Hadis Rivayetinde Bağlam Sebebü îradi’l-hadîs. İstanbul: Klasik, 1. Basım, 2020.
• Mâlik b. Enes el-Medinî. Muvatta’. thk. Muhammed Fuat Abdülbaki. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-arabî, 1985.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Kahire: y.y., 1374-75/1955-56.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb. el-Müctebâ mine’s-Sünen. thk. Abdulfettâh Ebû Gudde. 9 Cilt. Haleb: Mektebetü’l-Matbaati’l-İslâmiyye, 1986.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Hasan Abdulmun’ım Şelbî. 10 Cilt. Beyrut: Müessetü’r-risâle, 2001.
• Nevevî, Ebû Zekeriyye Muhyiddîn. el-Minhâc Şerhu Sahih-i Müslim b. Haccac. 18 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-arabî, 1392.
• Özkan, Halit. “Rivayet, Anlam ve Yorum: Mantar Hadisinin Serencamı”. İslam Araştırmaları Dergisi 48 (04 Temmuz 2022), 1-45.
• Özüdoğru, Bekir. Hadis Anlam ve Amel: Râvi, Bölge ve Âlimlerin Ameli Özelinde Hadis-Amel İlişkisi. İstanbul: İFAV Yayınları, 1., 2021.
• Schacht, Joseph. The Origins of Muhammadan Jurisprudence. Oxford: Oxford University Press, 1979.
• Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs. el-Üm. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1990.
• Şeybânî, Muhammed b. Hasan. el-Hucce alâ Ehli’l-Medine. thk. Mehdî Hasan el-Geylânî. 4 Cilt. Beyrut: Alemü’l-Kütüb, 1403.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed. el-Mu’cemü’l-evsat. thk. Tarık b. Avz. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l-harameyn, ts.
• Tahâvî, Ebû Ca’fer Ahmed b. Muhammed. Şerhu meâni’l-âsâr. thk. Muhammed Zehra en-Neccâr. 5 Cilt. Beyrut: Alemü’l-kütüb, 1994.
• Tahâvî, Ebû Ca’fer Ahmed b. Muhammed. Şerhu müşkili’l-âsâr. thk. Şuayb Arnaût. 16 Cilt. b.y.: Müessesetü’r-risâle, 1994.
• Tatar, Burhanettin. “Hadis Rivayeti Üzerine Felsefi Notlar”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 18/1 (31 Mayıs 2018), 13-20.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ et-. el-Câmiʿu’l-kebîr - Süneni’t-Tirmizî. thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf. 6 Cilt. Beyrût: Dâru’l-garbi’l-İslamî, 1998.
• Ünal, Yavuz. Hadis Geleneğinde Metin Bilinci. Samsun: Etüt Yayınları, 2008.
• Yıldırım, Enbiya. “Rivayetlerin Şekillenmesinde İnsan Olgusu Üzerine Bir Analiz”. Günümüzde Sünnetin Anlaşılması (Sempozyum), 145-170.
• Zeylaî, Ebû Muhammed Abdullah b. Yûsuf ez-. Nasbu’r-râye li ehâdîsi’l-Hidâye. thk. Muhammed Avvâme. 4 Cilt. Beyrut: Müessetü’r-reyyân, 1997.