Western Influence on Phoenix Motif in Modern Turkish and Arabic Poetry: A Comparison

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 474 - 496, 15.09.2023

Esat Ayyıldız

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1307451

Öz

This article conducts a comparative analysis of the Phoenix motif in Turkish and Arabic poetry, focusing on how Western literary traditions have influenced its evolution and manifestation. The Phoenix motif, a potent symbol of rebirth and transformation, is a key area of study within these distinct but intersecting literary traditions. This research’s purpose is to identify and compare the historical, cultural, and political factors that have shaped the motif’s use and evolution within each context. Employing a comparative methodology, the research dissects the multi-layered influences of Western literary traditions on the Phoenix motif’s use in these two vibrant poetry traditions. This examination has a broad scope, spanning centuries of Turkish and Arabic poetry, and it seeks to underscore the importance of cross-cultural literary influences in shaping poetic motifs. The aim of this research is to deepen our understanding of how a shared symbol, such as the Phoenix, can diverge in meaning and usage due to varying cultural and literary contexts, demonstrating the richness and complexity of these poetic traditions. Through its exploration, this paper contributes significantly to our knowledge of the interconnectedness of world literary traditions and their capacity for cross-cultural symbiosis.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Literature, Phoenix, Resurrection, Arabic Poetry, Turkish Poetry

Modern Türk ve Arap Şiirinde Anka Kuşu Motifine Batı Etkisi: Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Öz

Bu makale, Türk ve Arap şiirindeki Anka motifinin karşılaştırmalı bir analizini yapmakta ve Batı edebî geleneklerinin bu motifin gelişimini ve tezahürünü nasıl etkilediğine odaklanmaktadır. Yeniden doğuş ve dönüşümün güçlü bir sembolü olan Anka motifi, bu farklı ancak kesişen edebî gelenekler içinde önemli bir çalışma alanıdır. Bu araştırmanın amacı, motifin her bir bağlamda kullanımını ve gelişimini şekillendiren tarihsel, kültürel ve siyasî faktörleri belirlemek ve mukayese etmektir. Karşılaştırmalı bir metodoloji kullanan araştırma, Batı edebiyat geleneklerinin bu iki canlı şiir geleneğinde Anka motifinin kullanımı üzerindeki çok katmanlı etkilerini incelemektedir. Bu inceleme, Türk ve Arap şiirinin geçmiş asırlarını ihtiva eden bir kapsama sahiptir ve şiirsel motiflerin şekillenmesinde kültürler arası edebî etkilerin önemini vurgulamayı hedeflemektedir. Bu gaye, Anka gibi ortak bir sembolün farklı kültürel ve edebî bağlamlar nedeniyle anlam ve kullanım açısından nasıl farklılaşabildiğine dair anlayışımızı derinleştirmek ve bu şiir geleneklerinin zenginliğini ve karmaşıklığını ortaya koymaktır. Çalışma, dünya edebiyat geleneklerinin birbirine bağlılığı ve kültürler arası ortak yaşam kapasiteleri hakkındaki bilgilerimize önemli bir katkıda bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Edebiyatı, Anka, Yeniden Diriliş, Arap Şiiri, Türk Şiiri

Kaynakça

• Akpınar, Soner – Çebin, Burcu Yılmaz. “İkinci Yeni Şiirinde Phoenix ve Pan’ın Simgesel Anlamları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/39 (2015), 14-25.
• Aliyev, Ramil. Türk Mitolojisi. Ankara: Astana Yayınları, 2020.
• Andrews, Walter G. Poetry’s Voice, Society’s Song: Ottoman Lyric Poetry. ed. and trans. Walter G. Andrews - Najaat Black - Mehmet Kalpaklı. Seattle - London: University of Washington Press, 2006.
• el-Azma, Nazeer. “The Tammūzī Movement and the Influence of T. S. Eliot on Badr Shākir al-Sayyāb”. Journal of the American Oriental Society 88/4 (1968), 671-678.
• Batîslam, H. Dilek. “Divan Şiirinin Mitolojik Kuşları: Hümâ, Anka ve Simurg”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 3/7 (2002), 185-208.
• Budak, Ali. Batılılaşma ve Türk Edebiyatı: Lale Devri’nden Tanzimat’a Yenileşme. İstanbul: Bilgi Kültür Sanat, 2008.
• Ceylan, Zafer. Modern Arap Şiirinde Mito-Poetik İsyan. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları, 2019.
• Demirkaya, Barış. “Âşık Şiirinde Kuş Motifleri”, Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi 8 (2022), 888-898.
• Er, Rahmi. “Bedr Şâkir es-Seyyâb ve Yağmurun Türküsü”. İkinci Orta Doğu Semineri Bildirileri, ed. Mustafa Öztürk – Enver Çakar. 1/247-262. Elazığ: Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Merkezi, 2006.
• Er, Rahmi. Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi. Ankara: Vadi Yayınları, 2012.
• Erçel, Gülser. Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Kafekültür Yayıncılık, 2014.
• Erdem, Sargon. “Anka”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/198-200. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Gölpınarlı, Abdülbâki. Pir Sultan Abdal: Hayatı Sanatı Eserleri. İstanbul: Varlık Yayınevi, 1953.
• Ḥijāzī, ‘Abd al-Mu‘ṭī. Dīwān ‘Abd al-Mu‘ṭī Ḥijāzī. Beirut: Dār al-‘Awda, 3th Edition, 1982.
• Ja‘far, İḥsān. “Ṭā’ir Usṭūrī al-Anqa’ fī al-asāṭīr wa al-adab wa al-amthāl”. Majalla al-Fayṣal 118 (1986), 109-111.
• al-Jabr, Khālid ʻAbd al-Raʼūf. “Ramz al-‘Anqa’ fī Shi‘r Maḥmūd Darwīsh”. Majalla Ittiḥād al-Jāmi‘āt al-‘Arabiyya lil-‘Ādāb 9/2 (2012), 1184-1137.
• Kazan, Ramazan. “Arap Edebiyatında Serbest Şiirin İlk Örneklerinden: Bedr Şâkir es-Seyyâb’ın ‘Unşûdetu’l-Matar / Yağmurun Türküsü’ Adlı Şiiri”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34 (2015), 47-74.
• Kılıç, Fatma. “Nevâyî'nin Fevâyîdü'l-Kiber Adlı Divanında Geçen Kuş Adları”. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi 20 (2022), 19-30.
• Mehran, Sanaz. Simurg. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Master’s Thesis, 2017.
• Pala, İskender. “Anka”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/201. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• al-Rayḥānī, ‘Alī b. ‘Ubayda. Persian Wisdom in Arabic Garb. 2 Volumes. ed. and trans. Mohsen Zakeri. Leiden - Boston: Brill, 2007.
• al-Sāmarrā’ī, ‘Abd al-Jabbār Maḥmūd. “Ṭuyūr al-‘Arab al-khurāfiyya”. Majalla al-Fayṣal 88 (July 1984), 115-120.
• al-Sayyāb, Badr Shākir. Manzil al-aqnān. Windsor: Hindawi, 2019.
• Şahin, Can. Türklerde Ejder ve Simurg Motiflerinin Grafik Gelişimi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ph.D. Dissertation, 2001.
• Usta, İbrahim. Çağdaş Arap Şiirinde Mitolojik Unsurlar. ed. Zafer Ceylan. Ankara: Fenomen Yayınları, 2021.
• Üyümez, F. Betül. “Modern Arap Şiirinde Temmuz Akımı ve Cebra İbrahim Cebra’nın Şiirinde Temmuz Miti”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Mecmuası 11 (2007), 97-118.
• Wehr, Hans. Arabisches Wörterbuch für die Schriftsprache der Gegenwart. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 1985.