Hadis Edebiyatında Dua Literatürü ve Kâbe’yi (İlk Defa) Görünce Yapılan Duanın Kabul Olmasıyla İlgili Rivayetin Tetkiki

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 508 - 535, 15.03.2025

Halil İbrahim Doğan

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1576694

Öz

Dua, Müslüman bir kimsenin hayatında her zaman ve her yerde Allah’a karşı yerine getirmesi mümkün olan ve belli bir vakti olmayan bir ibadettir. İslâm’da büyük bir önemi haiz olan duaya dair hem âyetlerde hem de hadislerde birçok hususa rastlamak mümkündür. Kur’ân’da pek çok peygamberin, salih kimselerin ve toplumların duası geçtiği gibi temel ve tali hadis kitaplarında Hz. Peygamber’in dualara dair sözleri yer almaktadır. Makalenin asıl konusu, “Kâbe’yi (ilk defa) görünce yapılan dua kabul olur.” rivayetidir. Bu rivayeti tespit edebilmek için hadis edebiyatındaki dua literatürü ile rivayetle alakalı olan hadislere göre duaların kabul edildiğinin ifade edildiği zaman ve mekânlar da ele alınmıştır. Bu hususlar, rivayetin Müslüman bir kimsenin hayatında önemli bir yer teşkil eden dua konusuyla ilgili olduğu için tetkik edilmiştir. “Kâbe’yi (ilk defa) görünce yapılan dua kabul olur.” hadisinin incelenmesinin sebebi ise hem toplumda şifahî bir şekilde sık sık gündemde olması hem de gazete köşeleri, sosyal medya, çeşitli internet sitesi sayfalarında son zamanlarda sürekli dolaşıma sokulmasına rağmen hakkında müstakil bir çalışmanın bulunmamasıdır. Dolayısıyla bu rivayetin araştırılması ve rivayete bağlı olarak hadis edebiyatındaki dua literatürü ile duaların kabul edildiğinin ifade edildiği zaman ve mekânların ortaya konulması açısından çalışmanın önemli olacağı düşünülmektedir. Makalede öncelikle tümdengelim yöntemi kullanılarak elimizde bulunan temel hadis kaynaklarındaki dua bölümleri ile matbu olan müstakil dua kitapları incelenerek hadislere göre duanın muhtevası ile duaların kabul edildiği mübarek yerler ve zamanlar tespit edilmiştir. Bu araştırmaya ilave olarak devamında nitel araştırma yöntemlerinden dokümantasyon metodu kullanılarak “Kâbe’yi (ilk defa) görünce yapılan dua kabul olur.” rivayetinin nakledildiği eserler belirlenmeye ve senedindeki râviler cerh-ta‘dîl açısından araştırılmaya, muhteva açısından kısaca değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda duayı hayatının her noktasına yansıtan Hz. Peygamber’in konuyla ilgili hadislerinin muhtevasında genellikle duanın fazileti, âdâbı ve şartları ile ibadetler, günlük hayat ve çeşitli durumlarda edilecek dualar bulunduğu görülmüştür. Çoğunluğunda duayla ilgili kitap başlıklarının yer aldığı temel ve tali hadis kaynaklarının bir kısmında duaya dair müstakil kitap başlıkları olmasa da diğer bölümlerinde konuyla ilgili daha ziyade Hz. Peygamber’den nakledilen merfû‘ birçok rivayetin nakledildiği tespit edilmiştir. Ayrıca hadislerde duaların kabul edildiğinin ifade edildiği belli zaman ve mekânlar da ortaya çıkarılmıştır. Makalenin başlığında işaret edilen ve genellikle bu kısmının nakledilmesiyle yetinilen rivayetin aslında “Semanın kapıları açılır ve şu dört yerde yapılan dua kabul edilir: Allah yolunda yapılan savaşta saflar karşı karşıya gelince, yağmur yağdığında, namaz için kamet getirildiğine ve Kâbe’yi gördüğünde.” şeklinde uzun bir hadisin parçası olduğu belirlenmiştir. Hadisin asıl metninde “ilk defa” ifadesinin geçmediği saptanmıştır. Dolayısıyla bu durumu modern dönemde yapılan bir idrâc olarak değerlendirmek mümkündür. Rivayetin hicrî ilk üç asırdaki herhangi bir eserde yer almadığı, sonraki iki asırda sınırlı sayıdaki bazı kitaplarda nakledildiği ve dua literatüründe sadece Beyhakî’nin Kitâbu’d-De‘avâti’l-kebîr’inde zikredildiği görülmüştür. Hadisin ilk dört tabakasında tek bir râvinin bulunduğu, rivayeti nakletmede tek kalan ‘Ufeyr b. Ma‘dân’ın cerh edildiği belirlenmiştir. Senet açısından zayıf bu rivayetin halk arasında kabul görmesinin sebebi olarak amellerin fazileti bağlamında bulunması gösterilebilir. Ayrıca Kâbe’de dua edilmesine dair rivayetler dikkate aldığında bu hadisle de amel edilebilir. Nitekim Hz. Peygamber’in de Kâbe’ye dönerek dua ettiği ifade edilmiştir. Ancak insanların arasında belli zaman ve mekânlarda yapılan duaların mutlaka kabul edileceği anlayışının bu rivayete bakışta önemli bir etkisinin olduğu söylenebilir. Oysa Müslüman bir kimse her zaman ve her yerde Allah’a dua etmeli, kutsal zaman ve mekânlarda ise yapacağı duaların kabul edilmesini ummalı, Kur’ân ve Hz. Peygamber’in sireti ile sünnetine uygun bir hayat yaşamalı, sözlü duasını fiilî dua ile birleştirmelidir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Kâbe, Dua, Hac, Zaman, Mekan, Literatür

Etik Beyan

Bu çalışma, etik kurul izni gerektirmeyen nitelikte olup kullanılan veriler literatür taraması/yayınlanmış kaynaklar üzerinden elde edilmiştir. Çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Bu araştırmayı desteklemek için dış fon kullanılmamıştır.

The Literature of Prayer in Hadith Studies and the Investigation of the Narration about the Acceptance of the Prayers Made after Seeing the Ka'bah (for the First Time)

Öz

Prayer is an act of worship to Allah that can be performed at any time and place in a Muslim's life and has no fixed time. It is possible to find many points about prayer, which is of great importance in Islam, in both verses and hadiths. The prayers of many prophets, righteous people and societies are mentioned in the Qur'an, and the Prophet's words about prayers are included in the main and secondary hadith books. The main subject of the article is the narration of “The prayer that is made upon seeing the Ka'bah (for the first time) is accepted”. To identify this narration, the prayer literature in the hadith literature and the times and places where it is stated that prayers are accepted according to the hadiths related to the narration were also discussed. These issues were examined because the narration is related to the subject of prayer, which is an important part of a Muslim's life. The reason for examining the hadith “The prayer made when seeing the Ka'bah (for the first time) is accepted” is that there is no independent study on it, despite the fact that it is frequently its frequent oral transmission in society in an oral way and has recently been circulated in newspaper columns, social media and various websites. Therefore, is considered this study will be important in terms of investigating this narration and revealing the prayer literature in hadith literature and the times and places where it is stated that prayers are accepted. In the article, first of all, by using the deductive method, the prayer sections in the basic hadith sources and the printed prayer books were examined and the content of the prayer according to the hadiths and the blessed places and times when the prayers are accepted were determined. In addition to this research, by using the documentation method, one of the qualitative research methods, it was tried to determine the works in which the narration “The prayer made when seeing the Ka'bah (for the first time) is accepted” was narrated, to investigate the narrators in terms of cerh-ta'dīl, and to briefly evaluate them in terms of content. As a result of the study, it was seen that the content of the hadiths of the Prophet, who reflected prayer in every aspect of his life, generally includes the virtue, etiquette and conditions of prayer, prayers, prayers to be performed in daily life and in various situations. Although some of the main and secondary hadith sources, most of which have book titles on prayer, do not have separate book titles on prayer, it has been determined that many narrations on the subject, mostly marfu' narrated from the Prophet, are narrated in other sections. In addition, certain times and places where the hadiths state that prayers are accepted have also been uncovered. The narration referred to in the title of the article, which is usually restricted to this part, is actually part of a longer hadith that says, “The gates of heaven are opened and the prayer is accepted in these four places: When the ranks are facing each other in the battle in the way of Allah, when it rains, when the call to prayer is sounded, and when one sees the Ka'bah.” It was found that the phrase “for the first time” did not appear in the original text of the hadith. Therefore, it is possible to evaluate this situation as an idrac in the modern period. The narration does not appear in any of the works of the first three centuries of Hijri, is reported in a limited number of books in the next two centuries, and is only mentioned in al-Bayhaqī's Kitāb al-Da'awāti al-kabīr in the prayer literature. It was determined that there was only one narrator in the first four strata of the hadith and that 'Ufayr b. Ma'dān, who was the only one to narrate the narration, was purified. The reason for the acceptance of this narration, which is weak in terms of sanad, among the people is that it is in the context of the virtue of deeds. In addition, considering the narrations about praying at the Ka'bah, this hadith can also be acted upon. Indeed, it is stated that the Prophet prayed by turning to the Ka'bah. However, it can be said that the understanding that prayers made at certain times and places among people will be accepted has an important effect on the view of this narration. However, a Muslim should always pray to Allah and in all places, hope that his prayers will be accepted in holy times and places, live a life in accordance with the Qur'an and the Prophet's sīrah and sunnah, and integrate verbal prayer with practical actions.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Ka'bah, Prayer, Pilgrimage, Time, Space, Literature

Etik Beyan

This study does not require ethics committee approval, as the data used were obtained from literature review/published sources. It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.

Destekleyen Kurum

The author acknowledges that he received no external funding in support of this research.

Kaynakça

• ‘Afîfüddîn Ebü’l-Ferec, Muhammed b. ‘Abdurrahman el-Mukri’. Kitâbu’l-Erba‘în fi’l-cihâd ve’l-mücâhidîn. thk. Bedr b. ‘Abdullah el-Bedr. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1995.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû ‘Abdullah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. Müsnedü’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. thk. Şu‘ayb el-Arna’ût vd. 52 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1996.
• Akbaş, Bahattin. Kulluğun Özü: Dua. Ankara: DİB Yayınları, 2023.
• Akın, Nevzat Sabri. Mehamilî ve “Kitabu’d-Dua” İsimli Hadis Cüz’ü. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1990.
• Akşit, Cevat. “Kâbe’yi İlk Gördüğünüzde Edeceğiniz Dua Reddolunmaz”. Milli Gazete (27 Ocak 2023). https://www.milligazete.com.tr/makale/13859195/cevat-aksit/kabeyi-ilk-gordugunuzde-edeceginiz-dua-reddolunmaz
• Altuntaş, Halil. Duayı Anlamak. Ankara: DİB Yayınları, 2019.
• Asar, Yeliz. Hadis Literatüründe Dua. Çankırı: Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Atmaca, Veli. “Hadiste Dua Edebiyatı’nın Oluşumu ve Kaynakçası”. Dinî Araştırmalar 9/27 (2007), 57-78.
• Ayhan, İbrahim. Rivâyetlerin Oluşturduğu Dua Tasavvuru -Tirmizî Örneği-. İstanbul: Kitap Dünyası, 2024.
• ‘Azîzî, ‘Alî b. Ahmed el-Bulâkî. es-Sirâcu’l-münîr şerhu’l-Câmi‘i’s-sagîr min ehâdîsi’l-beşîri’n-nezîr. 4 Cilt. y.y.: y.y., ts.
• Bebek, Adil. Din ve Düşünce Açısından Dua. İstanbul: Rağbet Yayınları, 1998.
• Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mes‘ûd el-Ferrâ’. Mesâbîhu’s-sünne. thk. Yûsuf ‘Abdurrahman el-Mar‘aşlî vd. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1987.
• Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mes‘ûd el-Ferrâ’. Şerhu’s-sünne. thk. Şu‘ayb el-Arna’ût. 16 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1983.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin. Kitâbu’d-De‘avâti’l-kebîr. thk. Bedr b. ‘Abdullah el-Bedr. 2 Cilt. Kuveyt: Dâru Garâs, 2009.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin. Kitâbu’s-Süneni’l-kebîr. thk. ‘Abdullah b. ‘Abdülmuhsin et-Türkî. 25 Cilt. Riyad: Dâru ‘Âlemi’l-Kütüb, 2013.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin. Ma‘rifetü’s-sünen ve’l-âsâr. thk. ‘Abdulmu‘tî Emîn Kal‘acî. 15 Cilt. Karaçi vd.: Câmi‘atu’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye vd., 1991.
• Buhârî, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. İsmâ‘îl. el-Câmi‘u’l-müsnedü’s-sahîhu’l-muhtasar min umûri Rasûlillah ve sünenihî ve eyyâmihî. thk. Şu‘ayb el-Arna’ût vd. 5 Cilt. Beyrut: er-Risâletü’l-‘Âlemiyye, 2011.
• Bûsîrî, Ebü’l-‘Abbâs Ahmed b. Ebû Bekir. İthâfü’l-hıyereti’l-mehere bi-zevâ’idi’l-mesânîdi’l-‘aşere. thk. Ebû Temîm Yâsir b. İbrâhîm vd. 9 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, 1999.
• Çakan, İsmail Lütfi. “Amelü’l-Yevm ve’l-Leyl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/27-28. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Çelik, Cengiz. Hz. Peygamber’in Hadislerinde Dua Metodu. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1996.
• Çimen, Fatih. Klasik-Modern Tartışmalar Ekseninde Zayıf Hadis. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2022. Diyanet TV. “Kabe-i Şerif’in İlk Gördüğünde Yapılan Dualar Kabul Olur mu?” YouTube. Yayın Tarihi 11 Aralık 2023. https://www.youtube.com/watch?v=vkViqR0-VZU
• Ebû ‘Avâne el-İsferâyînî, Ya‘kûb b. İshâk. el-Müsnedu’s-sahîhu’l-muharrec ‘alâ Sahîhi Müslim. thk. ‘Abbâs b. Safâhân. 20 Cilt. Medine: el-Câmi‘atu’l-İslâmiyye, 2014.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvud. thk. Şu‘ayb el-Arna’ût-Muhammed Kâmil Karâbellî. 6 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 2009.
• Elbânî, Muhammed Nâsırüddîn. Silsiletü’l-ehâdîsi’d-da‘îfe ve’l-mevzû‘a ve eseruhe’s-seyyi’ü fi’l-ümme. 14 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Ma‘ârif, 1988.
• Ertaş, İsmail. Halk Dilindeki Duaların Hadis İlimleri Açısından Değerlendirilmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1998.
• Erul, Bünyamin - Keleş, Ekrem. Kutsal İklimde Dua -Hac Esnasında Yapılabilecek Dualar-. Ankara: DİB Yayınları, 2018.
• Günaydın, Cafer. Kur’an Dilinden Dua. Ankara: Fecr Yayınları, 2021.
• Güvenç Turizm. “Kâbe’yi İlk Görünce Yapılan Duâ Reddolunmaz.” Instagram. 18 Kasım 2023. Erişim 01 Ocak 2025. https://www.instagram.com/guvencturizm/reel/CzyBYG4NGda/?hl=tr
• Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. ‘Abdullah. el-Müstedrek ‘ale’s-Sahîhayn. 11 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Minhâci’l-Kavîm, 2018.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. ‘Alî. Târîhu medîneti’l-Selâm (Târîhu Bağdâd). thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma‘rûf. 17 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2001.
• Hatîb et-Tebrîzî, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. ‘Abdullah. Mişkâtu’l-Mesâbîh. thk. Muhammed Nâsırüddîn el-Elbânî. 3 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1979.
• Hattâbî, Ebû Süleymân Hamd b. Muhammed. Şe’nu’d-du‘â’. thk. Ahmed Yûsuf ed-Dakkâk. Dımaşk: Dâru’s-Sekâfeti’l-‘Arabiyye, 1992.
• Heysemî, Ebü’l-Hasen ‘Alî b. Ebû Bekir. Buğyetü’l-bâhis ‘an zevâ’idi Müsnedi’l-Hâris. thk. Hüseyin Ahmed Sâlih el-Bâkerî. 2 Cilt. Medine: Merkezi Hıdmeti’s-Sünne ve’s-Sîreti’n-Nebeviyye, 1992.
• Heysemî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn ‘Alî b. Ebû Bekir. Mecma‘u’z-zevâ’id ve menba‘u’l-fevâ’id. thk. Hüseyn Selîm Esed ed-Dârânî. 23 Cilt. Cidde: Dâru’l-Minhâc, 2015.
• ‘Iclî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. ‘Abdullah. Târîhu’s-sikât. thk. ‘Abdulmu‘tî Emîn Kal‘acî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1984.
• Işık, Mustafa. İbnu Huzeyme, Sahih’i ve İbnu Hibban’ın Sahih’yle Mukayesesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1997.
• İbn ‘Abdülhâdî, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. Ahmed ed-Dımaşkî. Tabakâtu ‘ulemâ’i’l-hadîs. thk. Ekrem el-Bûşî-İbrâhîm ez-Zeybek. 4 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1996.
• İbn ‘Adiyy, Ebû Ahmed ‘Abdullah b. ’Adiyy el-Cürcânî. el-Kâmil fî du‘afâ’i’r-ricâl. thk. Mâzin es-Sersâvî. 10 Cilt. Beyrut: Mektebetü’r-Rüşd, 2012.
• İbn Dükeyn, Ebû Nu‘aym el-Fadl b. ‘Amr el-Kureşî. Kitâbu’s-Salât. thk. Salâh b. ‘Âyız eş-Şelâhî. Medine: Mektebetü’l-Gurabâ’i’l-Eseriyye, 1996.
• İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed ‘Abdurrahman b. Muhammed er-Râzî. Kitâbu’l-Cerh ve’t-ta‘dîl. thk. ‘Abdurrahman b. Yahyâ el-Mu‘allimî el-Yemânî. 9 Cilt. Haydarâbâd: Matba‘atu Meclisi Dâ’ireti’l-Ma‘ârifi’l-‘Osmâniyye, 1941.
• İbn Ebû Şeybe, Ebû Bekir ‘Abdullah b. Muhammed el-Kûfî. el-Musannef. thk. Sa‘d b. Nâsır b. ‘Abdül‘azîz eş-Şesirî. 25 Cilt. Riyad: Dâru Künûzi İşbilîyâ, 2015.
• İbn Ebü’d-Dünyâ, Ebû Bekir ‘Abdullah b. Muhammed el-Bağdâdî. Kitâbu Mûcebi’d-da‘ve. thk. Ziyâd Hamdân. Beyrut: Mü’essesetü’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, 1992.
• İbn Ebü’d-Dünyâ, Ebû Bekir ‘Abdullah b. Muhammed el-Bağdâdî. Kitâbu’d-Du‘â’. thk. İdrîs b. Subhî Necm. Kuveyt: el-Hey’etu’l-‘Âmme, 2023.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Ahmed b. ‘Alî el-‘Askalânî. el-Metâlibü’l-‘âliye bi-zevâ’idi’l-mesânîdi’s-semâniye. thk. Sa‘d b. Nâsır b. ‘Abdül‘azîz eş-Şeserî. 19 Cilt. Riyad: Dâru’l-‘Âsıme-Dâru’l-Gays, 1998.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Ahmed b. ‘Alî el-‘Askalânî. Netâ’icü’l-efkâr fî tahrîci ehâdîsi’l-Ezkâr. thk. Hamdî ‘Abdülmecîd es-Silefî. 5 Cilt. Dımaşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2008.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Ahmed b. ‘Alî el-‘Askalânî. Tehzîbu’t-Tehzîb. thk. ‘Âmir ‘Alî ‘Avd vd. 15 Cilt. Dubai: Cem‘iyyetü Dâru’l-Birr, 2021.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Büstî. el-İhsân fî takrîbi Sahîhi İbn Hibbân bi-tertîbi İbn Balabân. thk. Şu‘ayb el-Arna’ût. 18 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1988.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Büstî. el-Müsnedü’s-sahîh ‘ale’t-tekâsîm ve’l-envâ‘. thk. Muhammed Ali Sönmez-Halis Aydemir. 8 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2012.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Büstî. Kitâbu’l-Mecrûhîn mine’l-muhaddisîn. thk. Hamdî ‘Abdülmecîd es-Selefî. 2 Cilt. Riyad: Dâru’s-Sumay‘î, 2000.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Büstî. Kitâbu’s-Sikât. thk. Muhammed ‘Abdürreşîd. 10 Cilt. Haydarabad: Matba‘atu Meclisi Dâ’ireti’l-Ma‘ârifi’l-‘Osmâniyye, ts.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdullah Muhammed b. Ebû Bekir. Zâdu’l-me‘âd fî hedyi hayri’l-‘ibâd. thk. Şu‘ayb el-Arna’ût-‘Abdülkâdir el-Arna’ût. 6 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1996.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İsmâ‘îl b. ‘Ömer ed-Dımaşkî. Câmi‘u’l-mesânîd ve’s-sünen el-hâdî li-akvem-i sünen. thk. ‘Abdülmelik b. ‘Abdullah b. ed-Dehîş. 10 Cilt. Beyrut: Dâru Hadr, 1998.
• İbn Mâce, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. thk. Şu‘ayb el-Arna’ût vd. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-‘Âlemiyye, 2009.
• İbn Sa‘d, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. Menî‘ el-Bağdâdî. Kitâbu’t-Tabakâti’l-kebîr. thk. ‘Alî Muhammed ‘Ömer. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hânicî, 2001.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec ‘Abdurrahman b. ‘Alî el-Bağdâdî. Kitâbu’d-Du‘afâ’ ve’l-metrûkîn. thk. Ebü’l-Fidâ’ ‘Abdullah el-Kâdî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1986.
• İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Muhammed b. Muhammed. Gâyetü’n-Nihâye fî tabakâti’l-kurrâ’. thk. Gotthelf Bergsträsser. 3 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 1932.
• İbnü’s-Sünnî, Ebû Bekir Ahmed b. Muhammed ed-Dîneverî. ‘Amelü’l-yevm ve’l-leyle. thk. ‘Abdurrahman Kevser el-Bernî. Beyrut: Dâru’l-Erkâm, 1998.
• Kandemir, M. Yaşar. “Heysemî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17/292-293. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Keleş vd., Ekrem. Diyanet Hac Duaları. Ankara: DİB Yayınları, 2003.
• Kösmene, Süleyman. “Kâbe’yi Gördüğünde Yapılan Duâ”. Yeni Asya Gazetesi (06 Nisan 2021). https://www.yeniasya.com.tr/suleyman-kosmene/kabe-yi-gordugunde-yapilan-dua_540202#:~:text=Nitekim%20her%20ne%20kadar%20zay%C4%B1f,Buna%20engel%20yoktur.
• Kurt, Fatih. Kur’an’da Dua -Kulluğun Özü-. Ankara: TDV Yayınları, 2021.
• Ma‘mer b. Râşid, Ebû ‘Urve es-San‘ânî. el-Câmi‘ -‘Abdurrezzâk b. Hemmâm’ın el-Musannef’inin 10. ve 11. cildi-. thk. Habîburrahman el-A‘zamî. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1983.
• Mansûrî, Ebü’t-Tayyib Nâyif b. Salâh. İrşâdu’l-kâsî ve’d-dânî ilâ terâcimi şüyûhi’t-Taberânî. Riyad-Şârika: Dâru’l-Keyân-Mektebetü İbn Teymiyye, 2006.
• Mehâmilî, Ebû ‘Abdullah el-Hüseyin b. İsmâ‘îl. Kitâbu’d-Du‘â’. thk. Sa‘îd b. ‘Abdurrahman b. Mûsâ el-Kazakî. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmiyye, 1992.
• Mekke Medine Umre. “Kabe’yi İlk Görünce Yapılan Dualar Kabul Olur...” Facebook. 18 Ekim 2019. Erişim 01 Ocak 2025. https://www.facebook.com/watch/?v=653557395051876
• Mizzî, Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. ‘Abdurrahman. Tehzîbu’l-Kemâl fî esmâ’i’r-ricâl. thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma‘rûf. 35 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1988.
• Muhammed b. Fudayl, Ebû ‘Abdurrahman Muhammed b. Fudayl b. Gazvân ed-Dabbî. Kitâbu’d-Du‘â’. thk. ‘Abdül‘azîz b. Süleyman b. İbrâhîm el-Bu‘aymî. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1999.
• Münâvî, Zeynüddîn ‘Abdurra’ûf b. Tâcül‘ârifîn. et-Teysîr bi-şerhî’l-Câmi‘i’s-sagîr. 2 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-İmâm eş-Şâfi‘î, 1. Basım., 1988.
• Münâvî, Zeynüddîn ‘Abdurra’ûf b. Tâcü‘lârifîn. Feyzu’l-kadîr şerhu’l-Câmi‘i’s-sagir min ehâdîsi’l-beşîri’n-nezîr. thk. Ahmed ‘Abdusselâm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1. Basım., 2001.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fu’âd ‘Abdülbâkî. 5 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1991.
• Müttakî el-Hindî, ‘Alâ’üddîn ‘Alî b. Hüsâmüddîn. Kenzu’l-‘ummâl fî süneni’l-akvâl ve’l-ef‘âl. thk. Bekrî Hayyânî-Saffet es-Sakâ. 18 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1985.
• Nahhâl, Mahmûd b. ‘Abdülfettâh. İthâfu’l-mürtekî bi-terâcimi şuyûhi’l-Beyhakî. Riyad: Dâru’l-Meymân, 2008.
• Nesâ’î, Ebû ‘Abdurrahman Ahmed b. Şu‘ayb. ‘Amelü’l-yevm ve’l-leyle. thk. Fârûk Hamâde. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1987.
• Nesâ’î, Ebû ‘Abdurrahman Ahmed b. Şu‘ayb. Kitâbu’s-Süneni’l-kebîr. thk. Hasen ‘Abdülmun‘im Şilbî. 12 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 2001.
• Nesâ’î, Ebû ‘Abdurrahman Ahmed b. Şu‘ayb. Sünenü’n-Nesâ’î -el-Müctebâ-. thk. Muhammed Rıdvân ‘Arkûsî vd. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-‘Âlemiyye, 2018.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. el-Ezkâr min kelâmi seyyidi’l-ebrâr. thk. Selâhaddîn Muhammed Me’mûn el-Hımsî vd. Beyrut: Dâru’l-Minhâc, 2013.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. Kitâbu Hulâsati’l-ahkâm fî mühimmâti’s-sünen ve kavâ‘idi’l-İslâm. thk. Hüseyin İsmâ‘îl el-Cemel. 2 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1997.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. Riyâzu’s-sâlihîn min kelâmi seyyidi’l-mürselîn. thk. ‘Abdulkâdir el-Arna’ût vd. Dımaşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2012.
• Özdemir, Veysel. Tedlîs Değerlendirmelerinde Usûl. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2014.
• Polat, Selahattin. “Zayıf Hadislerle Amel”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1 (1983), 83-110.
• Rûyânî, Ebü’l-Mehâsin ‘Abdülvâhid b. İsmâ‘îl et-Taberî. Bahru’l-mezheb. thk. Târık Fethî es-Seyyid. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2009.
• San‘ânî, Ebû İbrâhîm Muhammed b. İsmâ‘îl. et-Tenvîr şerhu’l-Câmi‘i’s-sagîr. thk. Muhammed İshâk Muhammed İbrâhîm. 11 Cilt. Riyad: Mektebetü Dâri’s-Selâm, 1. Basım., 2011.
• Sofuoğlu, M. Cemal. Açıklamalı Büyük Dua Kitabı. Ankara: TDV Yayınları, 2022.
• Sorularla İslamiyet. “Kabe’yi İlk Görünce Yapılan Dua Reddolunmaz, Hadisi Sahih midir?” 24 Aralık 2013. Erişim 01 Ocak 2025. https://sorularlaislamiyet.com/kabeyi-ilk-gorunce-yapilan-dua-reddolunmaz-hadisi-sahih-midir
• Soysaldı, H. Mehmet. Kur’ân’da Dua. İstanbul: Şule Yayınları, 1999.
• Suruç, Salih. Kur’an-ı Kerim’den Dua Ayetleri -Konularına Göre Seçilip Tasnif Edilmiş-. İstanbul: Timaş Yayınları, 2020.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl ‘Abdurrahman b. Ebû Bekir el-Hudayrî. Tedrîbu’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n-Nevevî. thk. Muhammed ‘Avvâme. 5 Cilt. Cidde-Medine: Dâru’l-Minhac-Dâru’l-Yüsr, 2016.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl ‘Abdurrahman b. Ebû Bekr. Cem‘u’l-cevâmi‘ el-ma‘rûf bi’l-Câmi‘i’l-kebîr. thk. Muhtâr İbrâhîm el-Hâ’ic vd. 25 Cilt. Kahire: el-Ezherü’ş-Şerîf, 2005.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl ‘Abdurrahman b. Ebû Bekr. ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. thk. ‘Abdullah ‘Abdülmuhsin et-Türkî vd. 17 Cilt. Kahire: Merkezü Hicr li’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l-‘Arabiyye ve’l-İslâmiyye, 2003.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl ‘Abdurrahman b. Ebû Bekr. el-Câmi‘u’s-sagîr fî ehâdîsi’l-beşîri’n-nezîr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2004.
• Şahyar, Ayşe Esra. “‘Zayıf Hadisle Fezâil Konusunda Amel Edilebilirlik’ Fikrinin Doğuşu ve Gelişimi”. Hadis Tetkikleri Dergisi 1/1 (2003), 31-49.
• Şecerî, Mürşid-i Billah Yahyâ b. el-Hüseyin el-Hasenî. Kitâbu’l-Emâlî. thk. Muhammed Hasen Muhammed Hasen İsmâ‘îl. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2001.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed. el-Mu‘cemu’l-kebîr. thk. Hamdî ‘Abdülmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 1983.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed. Kitâbu’d-Du‘â’. thk. Mustafâ ‘Abdülkâdir ‘Atâ’. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1413.
• Tirmizî, Ebû ‘Îsâ Muhammed b. ‘Îsâ. el-Câmi‘u’l-kebîr (Sünenü’t-Tirmizî). thk. Şu‘ayb el-Arna’ût vd. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-‘Âlemiyye, 2009.
• Turtûşî, Ebû Bekir Muhammed b. el-Velîd. ed-Du‘âu’l-me’sûr ve âdâbuh. thk. ‘Abdullah Mahmûd Muhammed ‘Ömer. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2002.
• Velioğlu, Kenan. Buhâri’nin Sahîh’indeki “Deavât” Bölümü ile İbn Mâce’nin Sünen’indeki “Duâ” Bölümünün Mukayesesi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Yıldırım, Enbiya. İbn Huzeyme ve es-Sahih’i. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1989.
• Zehebî, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. Ahmed. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ’. thk. Şu‘ayb el-Arna’ût vd. 25 Cilt. Beyrut: Mü’essesetü’r-Risâle, 1984.
• Zehebî, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. Ahmed b. ‘Osmân. el-Mühezzeb fî ihtisâri’s-Süneni’l-kebîr li’l-Beyhakî. thk. Ebû Temîm Yâsir b. İbrâhîm vd. 10 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, 2001.