A Panoramic View of the Life of Abū Qatādah al-Anṣārī’s Life and Selected Narrations Attributed to Him

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 1168 - 1188, 15.09.2025

Murat Bıyıklı

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1670228

Öz

From the very beginning of his prophethood, Muhammad strived to carry out his mission of invitation, despite all the obstacles posed by the polytheists of Mecca. In this context, Islam became the central topic of daily life, surpassing all other concerns and dominating the public discourse of Mecca. It began to be discussed in homes, meeting places, and pre-Islamic fairs. As the number of Muslims embracing Islam increased day by day, the mushrikīn (polytheists) escalated their pressure and oppression against them. The suppression campaign, which lasted approximately three years between the seventh and tenth years of the prophethood, caused severe hardship for the Muslim community. Consequently, the Prophet began seeking new locations where he could spread the message of Islam more freely. One of the developments that brought relief to both the Prophet and his companions (Ṣaḥābī-Sahābah) during this phase was the Aqaba meetings. These meetings provided the opportunity for Muslims to find a new homeland where they could practice their faith without persecution. The people of Medina, who rapidly began converting to Islam following these events, became the strongest supporters of both the Prophet and the religion in the post-Hijrah period. Among the prominent tribes of the Anṣār of Medina was the Khazraj, which contributed significantly to the cause of Islam. Some members of the Khazraj tribe gained particular renown for their heroism in battle. One such figure was Abū Qatādah al- Anṣārī (d. 54/674). Although many studies have been conducted on the Anṣār, who supported the Prophet and the Muhājirūn in all aspects after their emigration to Medina, works focusing on certain individual companions often fall short of fully reflecting the personalities in question. One of these companions is Harith b. Rib‘i, known by his kunyah Abū Qatādah, a notable figure of the Khazraj tribe. Abū Qatādah belonged to the Banu Salamah branch of the Khazraj, one of the distinguished tribes of the Anṣār. His full name is Harith b. Rib‘i b. Baldama b. Hunas b. Sinan b. Ubayd b. ‘Adi b. Ghanam b. Ka‘b b. Salamah b. Sa‘d b. ‘Ali b. Asad b. Saridah b. Yazid b. Jusham b. al-Jarrah al- Anṣār al-Khazraji al-Salamī (al-Madanī). Some sources also report his name as Nu‘man b. Rib‘i, Nu‘man b. ‘Amr, or ‘Amr b. Rib‘i. Although the exact year of his birth is unknown, based on his age at the time of death, it is estimated that he was born in 602 or 604 CE, approximately eight or six years before the prophethood began. Historical evidence suggests that Abū Qatādah embraced Islam following the Second Pledge of Aqaba. Both his father and mother are believed to have been natives of Medina. He was married to a woman named Sulāfah, with whom he had three sons. While some sources claim she was his only wife, this study identifies another wife named Kabshah (Kebşe). The research also concludes that he had two additional sons and two daughters, whose mother was likely Kabshah (Kebşe). Abū Qatādah participated in numerous military expeditions (ghazawat and sarāyā) during the Prophet’s time. He was highly skilled in horseback riding and became the most renowned cavalryman of the Prophet. Despite the debate surrounding his participation in the Battle of Badr, he actively participated in all subsequent major military expeditions led by the Prophet. Due to his bravery in battles and his dedication to protecting the Prophet, he was honored with the Prophet’s prayers. He successfully commanded several important military expeditions assigned to him. He continued to make a name for himself during the era of the Four Caliphs as well. During the Ridda (apostasy) movements, he effectively led his troops in suppressing the rebels assigned to him. Abū Qatādah participated in the conquest campaigns during the caliphate of ʿUmar and stood by ʿAlī in the Battles of Camel and Ṣiffīn. He passed away in Medina in the year 54 AH (674 CE). This study comprehensively examines the life, military and political activities of Abū Qatādah al- Anṣārī, one of the prominent companions of the Prophet. The research adopts a biographical analysis method and is based on classical Islamic historical sources. It details Abū Qatādah’s position within the Anṣār, his role in battles, his contributions to hadith transmission, and his activities during the era of the Four Caliphs. The findings indicate that Abū Qatādah played crucial military and political roles in Islamic history, undertaking significant responsibilities during the periods of the Prophet and the Four Caliphs.

Anahtar Kelimeler

Islamic History , Sīrah , The Four Caliphs , Anṣār , Abū Qatādah , Panoramic

Etik Beyan

This study does not require ethics committee approval, as the data used were obtained from literature review/published sources. It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.

Destekleyen Kurum

The author acknowledges that he received no external funding in support of this research.

Ebû Katâde el-Ensârî’nin Hayatına ve Onunla İlgili Bazı Rivayetlere Panoramik Bir Bakış

Öz

Risâlet görevini ilk aldığı andan itibaren Hz. Peygamber, Mekke müşriklerinin bütün engelleme girişimlerine rağmen tebliğ faaliyetlerini yerine getirmeye çalışmıştır. Bu bağlamda İslâm bütün her şeyin önüne geçerek Mekke halkının tek gündemi haline gelmiştir. Evlerde, toplantı yerlerinde ve panayırlarda İslâm konuşulmaya başlanmıştır. İslâmiyetle şereflenen Müslümanların sayısı günden güne artmıştır. Bu durum Müşriklerin Müslümanlara karşı baskılarını daha da arttırmalarına neden olmuştur. Risâletin yedinci ile onuncu yılları arasında yaklaşık üç yıl süren sindirme planları Müslümanların çok zor günler yaşamasına neden olmuştur. Bunun neticesinde Hz. Peygamber İslâmiyet’i tebliğ edecek yeni yer arayışları içerisine girmiştir. Bu aşamada Hz. Peygamber’i ve sahâbeyi rahatlatan gelişmeler olmuştur ki bunlardan biri de Akabe görüşmeleridir. Akabe görüşmeleri sonucunda Müslümanlar için inançlarını rahatça yaşayabilecekleri yeni bir yurt fırsatı ortaya çıkmıştır. Bundan sonra hızlı bir şekilde Müslümanlaşma sürecine giren Medineliler Hicret sonrasında Hz. Peygamber’in ve İslâm’ın en büyük destekçisi olmuştur. Medineli Ensar’ın önemli kabilelerinden olan Hazrec de bütün varlığıyla İslâmiyet’e hizmet etmiştir. Hazrec kabilesindeki bazı isimler ise özellikle savaşlarda gösterdikleri kahramanlıklarıyla tanınmıştır. Bunlardan biri de Ebû Katâde el-Ensârî’dir (ö. 54/674). Mekke’den Medine’ye hicret eden Hz. Peygamber’i ve Muhacirleri her alanda destekleyen Ensar üzerine birçok çalışma yapılmış olmakla beraber bazı sahâbîler hakkında yapılan çalışmalar ele alınan şahsiyeti tüm yönleriyle yansıtmamaktadır. Bu sahâbîlerden biri de Hazrec kabilesinin önemli isimlerinden biri olan ve Ebû Katâde künyesiyle tanınan Hâris b. Ribʻî’dir. Ebû Katâde, Ensar’ın önemli kabilelerinden olan Hazrec’in Benî Selemî batnındandır. Tam adı Hâris b. Ribʻî b. Beldeme b. Hunâs b. Sinân b. Ubeyd b. ʻAdiy b. Ganem b. Kaʻb b. Selime b. Saʻd b. Ali b. Esed b. Sâride b. Yezîd b. Cüşem b. el-Cerrâh el-Enârî el-Hazrecî es-Selemî (el-Medenî)’dir. Onun isminin Nuʻmân b. Ribʻî, Nuʻmân b. ʻAmr, ʻAmr b. Ribʻî olabileceği de söylenmektedir. Ebû Katâde’nin ne zaman doğduğu bilinmemektedir. Ancak vefat yılı ve yaşı göz önüne alındığında 602 veya 604 yılında Risâlet’ten sekiz veya altı yıl önce doğduğu anlaşılmaktadır. Tarihi veriler Ebû Katâde’nin İkinci Akabe Biatı’ndan sonra Müslüman olduğuna işaret etmektedir. Onun hem babası hem de annesi aynı kabiledendir. Sülâfe adında eşi ve bu eşinden üç oğlu vardır. Tek eşi olduğu iddia edilmesine rağmen çalışmada Kebşe adında bir eşi olduğu daha tespit edilmiştir. Araştırmada, anneleri zikredilmeyen iki oğlu ve iki kızının daha olduğu ve onların da Kebşe’den olduğu sonucuna varılmıştır. Ebû Katâde Hz. Peygamber döneminde birçok gazve ve seriyyeye katılmıştır. At binmede çok mahir olan Ebû Katâde, Hz. Peygamber’in en meşhur süvarisidir. Bedir ehlinden olduğu tartışmalıdır ancak sonrasındaki Hz. Peygamber’in bütün büyük gazvelerine katılmıştır. Savaşlarda gösterdiği kahramanlıklar ve Hz. Peygamber’i koruması sebebiyle duasına mazhar olmuştur. Önemli seriyyelerin komutanlığını başarıyla gerçekleştirmiştir. Hulefâ-yi Râşidîn döneminde de adından söz ettirmiş, irtidad hareketlerinde emri altındaki birlikler ile görevli olduğu isyanları bastırmasını bilmiştir. Ebû Katâde, Hz. Ömer dönemi fetih hareketlerinde görev almış, Cemel ve Sıffîn vakalarında Hz. Ali’nin yanında bulunmuştur. 54/674 yılında Medine’de vefat etmiştir. Bu çalışma, Hz. Peygamber’in önemli sahâbîlerinden Ebû Katâde el-Ensârî’nin hayatını, askerî ve siyasi faaliyetlerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Araştırmada biyografik analiz yöntemi benimsenmiş ve klasik İslâm tarihi kaynakları temel alınmıştır. Ebû Katâde’nin Ensar içindeki konumu, savaşlardaki rolü, hadis rivayetlerindeki yeri ve Hulefâ-yi Râşidîn dönemindeki faaliyetleri detaylandırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Ebû Katâde’nin İslâm tarihinde kritik askerî ve siyasi roller üstlendiği, Hz. Peygamber ve dört halife dönemlerinde önemli vazifeler gerçekleştirdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslâm Tarihi , Siyer , Hulefâ-yi Râşidîn , Ensar , Ebû Katâde , Panoramik

Etik Beyan

Bu çalışma, etik kurul izni gerektirmeyen nitelikte olup kullanılan veriler literatür taraması/yayınlanmış kaynaklar üzerinden elde edilmiştir. Çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Bu araştırmayı desteklemek için dış fon kullanılmamıştır.

Kaynakça

• Akbaş, Mehmet. “Hz. Peygamber’in İslam Düşmalığı Yapan Müşrik ve Yahudi Elebaşlarının Öldürülmesi İçin Görevlendirdiği Sahâbîler”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXII/37 (2017), 117-132.
• Azimli, Mehmet. Dört Halifeyi Farklı Okumak-1 Hz. Ebû Bekir. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2. Basım, 2013.
• Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit b. Ahmed b. Mehdî el-Hatîb. Târih-i Bağdat ve zuyûlehû. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 24 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1417/1997.
• Bağdâdî, Ebû Caʻfer Muhammed b. Habîb b. Ümeyye b. Amr el-Hâşimî. el-Munemmak fî ahbâri Kureyş. thk. Hurşîd Ahmed Fârûk. Beyrut: y.y., 1405/1985.
• Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Ensâbu’l-eşrâf. thk. Suheyl Zekkâr - Riyâd ez-Ziriklî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1417/1996.
• Belâzürî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Dâvud. Fütûhu’l-büldân. Beyrut: Dâru ve Mektebetü’l-Hilâl, 1988.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail Ebû Abdillâh. Târîhu’l-kebîr. ed. Muhammed Abdulmuîd Han. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmaniyye, ts.
• Cemâluddîn el-Mizzî, Ebû’l-Haccâc Yûsuf b. ʿAbdurrahmân b. Yûsuf el-Kelbî. Tehzîbü’l-kemâl fî esmâi’l-ricâl. thk. Beşşâr ʿAvvâd Maʿrûf. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1400/1980.
• Çelik, Yılmaz. “Hz. Ömer’in Devlet Yönetiminde Sosyal Hizmet Uygulamaları”. Uluslararası Hz. Ömer Sempozyumu. ed. Ali Aksu. I/353-374. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2018.
• Çolak, Abdullah. “Hz. Peygamber ve İslâm’ın İktisâdî Prensibleri”. Çeşitli yönleriyle Hz. Muhammed. ed. Recep Çetintaş, Anar Gafarov, İbrahim Türkoğlu. Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi, 2017.
• Dineverî, Ebû Hanife Ahmed b. Dâvud. Ahbârü’t-tıvâl. thk. Abdülmünim Âmir. Kahire: Dâru İhyai Kütübü’l-Arabiyye, 1960.
• Ebü’l-Fidâ, İmadüddîn el-Melikü’l-Müeyyed İsmail b. Ali. el-Muhtasâr fî ahbâri’l-beşer (Târîhu Ebi’l-Fidâ). 4 Cilt. Mısır: el-Matbaatü’l-Hüseyniyyetü’l-Mısrıyyetü, ts.
• Erten, Hayri. “Hz. Ömer Döneminde Sosyal Yapı ve Değişme”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 1/1 (Bahar 2001), 175-193. https://doi.org/10.5281/zenodo.3343090
• Fâsî, Ebû ’t-Tîb Muhammed b. Ahmed b. ʿAlî el-Fâsî. el-ʿİkdu’s-semîn fî târîhi’l-Beledi’l-Emîn. thk. Muhammed ʿAbdulkâdir ʿAtâ. 7 Cilt. Beyrut: y.y., 1998.
• Fesevî, Ebû Yûsuf Yâʻkûb b. Süfyân b. Cuvvân el-Fârisî. Kitâbü’l-Maʻrife ve’t-târîh. thk. Ekrem Ziya el-Ömerî. 3 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2. Basım, 1401/1981.
• Gabbân, Muhammed b. Abdillâh b. Abdilkâdir. Fitnetü makteli Osman b. Affân. 2 Cilt. Medine: İmâdetü’l-Bahsi’l-İlmiyyi, 1424/2003.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Sikatüddîn Ali b. Hasan b. Hibetullâh. Târîhu Dımaşk. thk. Amr b. Garâme el-Amrî. 80 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1415/1995.
• İbn Hayyât, Ebû Amr eş-Şeybânî Halife. Târîhu Halîfe b. Hayyât. thk. Ekrem Ziya el-Ömerî. Beyrut: Daru’l-Kalem, 2. Basım, 1397.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Saîd ez-Zâhiri. Cemheretü ensâbi’l-ʿArab. thk. Heyet. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1403/1983.
• İbn Hibbân, Ahmed b. Hibbân b. Muʻaz b. Maʻbed et-Temîmî. Kitâbü’s-Sikât. 9 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmaniyye, 1393/1973.
• İbn Hibbân, Ahmed b. Hibbân b. Muʻaz b. Maʻbed et-Temîmî. Meşâhîru ʿulemâi’l-emsâr ve aʿlâmu fukahâi’l-aktâr. thk. Merzûk ʿAlî İbrâhîm. el-Mansûra: Dâru’l-Vefâ, 1411/1991.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed ʿAbdulmelik b. Hişâm el-Himyerî. es-Sîretu’n-Nebeviyye. thk. Mustafâ es-Sakkâ v.dğr. 2 Cilt. Mısır: Mektebetu Mustafâ el-Bâbî’l-Halebî, 1375/1955.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. 15 Cilt. Dâru’l-Fikr, 1407/1986.
• İbn Saʻd, Ebû ʿAbdullâh Muhammed b. Saʿd b. Menîʿ. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. Ziyâd Muhammed Muhammed Abdulkâdir Atâ. 8 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410/1990.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b Alî b Muhammed Bağdâdî. el-Muntazam fî tarihi’l-mülûk ve’l-ümem. thk. Muhammed Abdulkâdir Atâ, Mustafa Abdülkâdir Atâ. 19 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1992.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn ʿAbdurrahmân b. ʿAlî b. Muhammed el-Bağdâdî. Telkîhu fuhumi ehli’l-eser fî ʿuyûni’t-târîh ve’s-siyer. Beyrut: y.y., 1997.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasan İzzeddîn Ali b. Muhammed b. Abdülkerîm. el-Kâmil fi’t-târîh. thk. Ömer Abdüsselâm Tedmûrî. 10 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabiyye, 1417/1997.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasan İzzeddîn Ali b. Muhammed b. Abdülkerîm. Usdu’l-ğâbe fî maʾrifeti’s-Sahâbe. 6 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1409/1989.
• İmam Mâlik, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes el-Asbahî. el-Muvattaʾ. thk. Muhammed Mustafa el-Azamî. 8 Cilt. Abu Dabi: Müessesetü Zayid b. Sultân Âli Nihyân li’l-Amâli’l-Hayriyyeti ve’l-İnsâniyye, 1425/2004.
• İsâmî, Abdülmelik b. Hüseyin b. Abdülmelik eş-Şafii. Semtü’n-nücûmü’l-avâli fî enbai’l-evâil ve’t-tevâlî. thk. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavviz. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1998.
• Kandehlevî, Muhammed Yûsuf. Hayâtü’s-Sahâbe. thk. Beşşar Avvâd Maʻrûf. 5 Cilt. Beyrût: Müessesetü’l Risâle, 1420/1999.
• Kandemir, M. Yaşar. “Ebû Katâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/174-175. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Maʿmer b. Râşid, Ebû ʿUrve Maʿmer b. Râşid el-Ezdî. el-Câmiʿ. thk. Habîbu’r-Rahmân el-ʾAʿzamî. 2 Cilt. Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî, 1403/1982.
• Mesʻûdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Hüseyin b. Ali. et-Tenbîh ve’l-işrâf. thk. Abdullah İsmail es-Sâvî. Kahire: Dâru’s-Sâvî, ts.
• Safiyyuddîn el-Hazrecî, Ahmed b. ʿAbdullâh b. Ebî’l-Hayr el-Yemenî. Hulâsatu tezhîbi tehzîbi’l-kemâl fî ʾesmâi’r-ricâl. thk. ʿAbdulfettâh Ebû Ġudde. Halep; Beyrut: Dâru’l-Beşâir, 1416/1995.
• Semhûdî, Ebû’l-Hasen ʿAlî b. ʿAbdullâh. Hulâsetu’l-vefâ bi ʾahbârİ dâri’l-Mustafâ. thk. Muhammedu’l-ʾEmîn Muhammed Mahmûd ʾAhmed el-Cekînî. 2 Cilt. b.y.: y.y., ts.
• Sevâlime, Abdullah Merhûl. Merviyyâtü Ebî Katâde el-Ensârî fî Müsnedi Ahmed b. Hanbel. Mekke: Mekke Ümmülkurâ Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 1400/1980.
• Severcan, Şefaettin. Hz. Muhammed’in Hayatı Siyer. Ankara: Bilay, 2022.
• Sıbt İbnü’l-Cevzî, Şemseddin Ebu’l-Muzaffer Yûsuf b. Kızoğli b. Abdillah. Mirâtü’z-zamân fî tevârîhi’l-aʻyân. 23 Cilt. Dımeşk: Dâru’r-Risâleti’l-ʻÂlemiyyeti, 1434/2013.
• Suheylî, Ebû’l-Kâsım ʿAbdurrahman b. ʿAbdullâh b. Ahmed. er-Ravd’ul-unf fî şerhi’s-Sîreti’n-Nebevîyye. thk. ʿUmar ʿAbdusselâm es-Selâmî. 7 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-ʿArabî, 1421/2000.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celalüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. Târîhu’l-hulefâʾ. thk. Hamdî ed-Demirdâş. y.y.: Mektebetü Nezzâr Mustafa el-Bâz, 1425/2004.
• Taberî, Ebû Caʻfer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid. Târîhu’t-Taberî: Târîhu’r-rusul ve’l-müluk. thk. Arîb b. Saʻd el-Kurtubî. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’t-Türâs, 2. Basım, 1387.
• Uçar, İlyas. “İlk Dönem İslâm Tarihi’nde Sıra Dışı Bir Kadın: Secâh ve Peygamberlik İddiası”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/18 (Aralık 2020), 205-228.
• Vâkıdî, Muhammed b. Ömer b. Vâkıd es-Sehmî el-Eslemî Ebû Abdullah. el-Meğâzî. thk. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ʿİlmî, 1409/1989.
• Vâkıdî, Muhammed b. Ömer b. Vâkıd es-Sehmî el-Eslemî Ebû Abdullah. er-Ridde meʿa nebzetin min futûhi’l-ʿIrâk ve zikri’l-Musennâ b. Hârise eş-Şeybânî. thk. Yahyâ el-Cebûrî. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1410/1990.
• Zehebî, Şemseddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân b. Kaymaz. el-İber fî haberi men gaber. thk. Ebû Hâcer Muhammed es-Saîd b. Bisyunizoğlu. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Zehebî, Şemseddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân b. Kaymaz. Siyeru aʿlâmi’n-nubelâ’. 18 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1427/2006.
• Zehebî, Şemseddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân b. Kaymaz. Târîhu’l-İslâm ve vefeyâtü’l-(tabakâtü’l-) meşâhîr ve’l-aʿlâm. thk. Ömer Abdüsselâm Tedmûrî. 52 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabi, 2. Basım, 1413.