Bozkurt Dergisi ve Komünizm

Yıl 2024, , 212 - 226, 30.05.2024

Enes Çağıltay

https://doi.org/10.47437/esogutd.1468950

Öz

Anadolu topraklarında Komünizm düşüncesinin tarihi Osmanlı Devleti’nin son yıllarına dek dayansa da Türkler komünizmin etkisini Kurtuluş Savaşı yıllarında daha yoğun bir şekilde hissetmeye başlamış, stratejilerini buna göre belirlemek zorunda kalmıştır. Birinci Dünya Savaşı esnasında Rusya’daki iç savaşı Çarlıklara karşı Bolşeviklerin kazanmasıyla Komünizm furyası bütün dünyaya hızlı bir şekilde yayılmaya başlamıştır. Millî Mücadele’nin kazanılması ile yönünü batıya çeviren Türkiye, komünizmi bir tehlike olarak tanımlamış önlemler almaya çalışmıştır. Batı yönlü politikanın izlenmesi ile Türkiye’deki komünistler faaliyetlerini gizli bir şekilde yapmak zorunda kalmışlardır. İkinci Dünya Savaşı’nın çıkması ile İsmet İnönü Türkiye’yi savaştan korumak için komünistlere karşı daha sert önlemler almıştır bu süreçte komünistlerin bazıları faaliyetlerini yeraltından devam ettirirken bazıları devlete entegre olmaya çalışmışlardır. Savaş süreci boyunca Türkiye’de komünizm düşüncesi neredeyse tamamen yasaklanmış devamında komünist tutuklamalarını da beraberinde getirmiştir. Çalışmamızda, 19. yüzyılın başlarında Karl Marx ile başlayan ve parasız, eşit ve emeği ön planda tutan bir toplum yapısının kurulmasını hedefleyen Komünizm düşüncesi üzerinde durulacak, sonrasında İkinci Dünya Savaşı sürecinde yayın hayatına başlayan Türkçü düşünce merkezli yayınlanan Bozkurt Dergisi perspektifinden Komünizm ideolojisi tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Bozkurt Dergisi, Komünizm, Türkçülük, İkinci Dünya Savaşı

Destekleyen Kurum

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Teşekkür

Araştırmamı hazırlarken değerli yardım ve yönlendirmeleri için tez danışmanım Sayın Prof. Dr. Mesut Erşan'a ve manevi desteğini hiçir zaman eksik etmeyen annem Sema Göçmen Çağıltay'a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Bozkurt, İstanbul, 1939-1942.
• Bulut, Engin Çağdaş, “Modern Türkiye’de Komünizm Algısı (1923-1960)”, Yayınlanmış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon, 2019, s.9.
• https://sozluk.gov.tr/komünizm
• Lenin, Devlet ve İhtilal, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, Ankara, 2003.
• Marx Karl ve Engels Friedrich, Komünist Manifesto (Çev. Nail Satlıgan, Tektaş Ağaoğlu, Olcay Göçmen, Şükrü Alpagut), Yordam Kitap, İstanbul, 2014.
• Marx Karl, Ekonomi Politiğinin Eleştirisine Katkı (Çev. Sevim Belli), Dördüncü Baskı, Sol Yayınları, Ankara, 1973.
• Sipahi, Serhat, Türkiye Komünist Partisi Öncülerinden Şefik Hüsnü’nün Moskova’ya Gönderdiği Rapor Çerçevesinde, İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Komünizm, Avrasya Beşerî Bilim Araştırmaları Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Ankara, 2021.
• Şimşek, Abdülazim, Komünistin Eşkali: Türkiye’de Antikomünizm, İletişim Yayınları, İstanbul 2021.
• Tevetoğlu, Fethi, Faşist Yok Komünist Var, Üçüncü Baskı, Komünizmle Mücadele Yayınları, Ankara, 1963.
• Tuncer, Hüner İsmet İnönü’nün Dış Politikası (1938-1950), Kaynak Yayınları, İstanbul, 2012.
• Tunçay Mete, Türkiye’de Sol Akımlar (1908-1925), Üçüncü Basım, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1978.