Selçuklu Hanedanı İktidarının Meşrûlaşması

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 19 - 37, 31.05.2021

İslam Kavas

https://doi.org/10.47437/esogutd.931823

Öz

Selçuklular, Dandanakan Savaşı ile noktalanan aşağı yukarı kırk yıllık bir süreç içerisinde küçük bir gruptan büyük bir devlete dönüştüler. Bu dönüşümde kendi aralarındaki liderlik dengeleri, genel meşrûiyet zemini, devletlerin çatışmaları ve çevreden gelen Türklerin yoğun katılımı çokça etkili olmuştur. Böylelikle Selçuk Beyin Müslüman olup kâfirlere vergi vermeyi reddedişinden başlayıp 1040 senesinde Gaznelilerin mağlup edilip Selçuklu devletinin kuruluşuna kadar bir hânedanın meşrûiyeti yavaş yavaş inşa edilmiştir. Bu meşrûiyet hem askerî, hem kültürel hem de siyasî alanlarda adım adım gelen bir meşrûiyettir. Bu makale de bu sürecin ilerleyişi hakkında bazı değerlendirmeler yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Oğuzlar, Selçuklular, İktidar, Meşrûiyet

Kaynakça

• Adalıoğlu, H. H. Büyük Selçuklu Devleti ile Abbasi Halifeliği Münasebetleri. (Doktora), Marmara Üniversitesi, s. 59, 1996.
• Agacanov, S. G. Oğuzlar, İstanbul: Selenge Yayınları. 2002.
• Agacanov, S. G. Selçuklular, İstanbul: Ötüken. 2006.
• Ahmed Bin Mahmud, Selçukname, Terc. E. Merçil, İstanbul: Kervan Kitapçılık, 1977.
• Ebu-l Farac, Abu'l Farac Tarihi, Terc. Ö. R. Doğrul, Cilt I, Ankara: TTK, s. 292-293, 1945.
• El-Cûzcânî, Tabakât-ı Nâsırî, Terc. E. Göksu, Ankara: TTK, 2015.
• Fazlullah, R. Câmiü't-Tevârih Terc: H. H. Güneş, Erkan Göksu, İstanbul: Selenge Yayınları, 2010.
• İbnü’l-Esir, El-Kâmil Fi't-Tarih, Cilt VIII, Beyrut: Dâru'l Kutubu'l-Ilmiyye, 1987.
• İbnü’l-Esir, El-Kâmil Fi't-Tarih, Cilt IX, Beyrut: Dâru'l Kutubu'l-Ilmiyye, 1987.
• Kafesoğlu, İ. “Selçuk’un Oğulları ve Torunları,” Türkiyât Mecmuâsı, Cilt XIII, 1958.
• Kazvînî, Tarih-i Güzîde, Erkan Göksu Ed., s. 6. 2015.
• Köymen, M. A. Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi Kuruluş Devri, Cilt I, Ankara: TTK Basımevi, 2011.
• Köymen, M. A., Selçuklu Devri Türk Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurum, 1993
• Köymen, M. A. , Tuğrul Bey ve Zamanı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, s. 12, 1976.
• Minorsky, V. Hudûdü’l lem Mine’l Meşrik İle’l Magrib, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2008.
• Mîrhând, Târîh-I Ravzatu’s-Safâ fî Sîreti’l-Enbiyâ ve’l-Mülûk ve’l-Hulefâ, Terc. E. Göksu, 2015.
• Özaydın, A. “Cend,” Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt VII, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınevi, 1996.
• Özgüdenli, Osman Gazi. Selçuklular, Cilt I, Ankara: İSAM Yayınları, 2013.
• Özgüdenli, Osman Gazi, “Ülüş Sisteminden Merkezî Devlete: Selçuklu Devlet Telakkîsinin Teşekkülü”, H. C. Güzel Ed., Türkler, Cilt V, s. 249-264, Yeni Türkiye Yayınları, s. 252-255, 2002.
• Özgüdenli, Osman Gazi, “Yeni Paralar Işığında Kuruluş Devri Selçuklularında Hakimiyet Münasebetleri Hakkında Bazı Düşünceler,” TTK Belleten, LXV/243, s. 547-570, 2002.
• Piyadeoǧlu, C. Çağrı Bey, İstanbul: Timaş, s. 52, 2011.
• Râvendî, Kitab-ı Rahatu's Sudûr ve Âyetu's Surûr, Cilt I, Terc. A. Ateş, 1999.
• Sadreddin Ali bin Nasır El-Hüseynî, Zübdetü-t Tevârîh: Ahbâru-l Umerâ ve-l Mulûki-l Selçukiyye, M. Nurettin Ed., Beyrut: Dâru İkra, 1983.
• Sevim, Ali, Azîmî Tarihi, Ankara:TTK, 2006.