ANALYSIS OF THE ABUSE NEWS FOR CHILDREN WITH DISABILITIES IN NEWSPAPERS PUBLISHED IN TURKEY

Yıl 2022, , 442 - 458, 14.01.2022

Fikriye Sezer , Figen Gürsoy

https://doi.org/10.17755/esosder.1003036

Cited By: 2

Öz

TÜRKİYE’DE YAYINLANAN GAZETELERDE YER ALAN ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUKLARA YÖNELİK İSTİSMAR HABERLERİNİN ANALİZİ

Öz

Dünyada ve ülkemizde çocuğa yönelik istismar ve ihmal sorunu insanlık tarihi kadar eski bir toplumsal ve sağlık sorunudur. Kayıt altına alınmış olaylara bakıldığında günümüzde çocuğa yönelik istismar ve ihmal giderek artmış ve bir o kadar da gün yüzüne çıkarılmayan olaylarında varlığıyla çok önemli bir sorun haline gelmiştir. Normal gelişim gösteren çocuklar için zor ve atlatılması güç olan ihmal ve istismar özel gereksinimli çocuklarda daha büyük sorunlara sebep olmaktadır. Bu sorunla mücadelede yasalar, yönetmelikler, politikalar, eğitim ve sağlık alanındaki düzenlemeler, ulusal ve uluslararası düzeyde yapılan anlaşmalar, sivil toplum örgütleri, yazılı ve görsel medya katkı sağlayabilecek unsurlardır. Bu çalışmanın amacı, 01.01.2014 - 31.12.2020 yılları arasında Türkiye’deki 10 ulusal gazetede (Akşam, Cumhuriyet, Evrensel, Hürriyet, Milliyet, Posta, Sabah, Sözcü, Türkiye, Vatan) yayımlanmış engelli çocuklara yönelik istismar haberleri incelemek ve betimlemektir. Toplam 136 habere ulaşılmıştır. Haberler kategorilere ayrılarak frekans analizleri yapılmıştır. Engelli çocukların maruz kaldığı istismar ve ihmal haberleri analiz edildiğinde çocukların sırasıyla cinsel, fiziksel, duygusal istismar ve ihmale uğradığı tespit edilmiştir. Engel türleri bakımından istismara veya ihmale maruz kalan çocukların büyük çoğunluğunun zihinsel engele sahip olduğu görülmüştür. İstismarcılar yakınlık derecesi bakımından incelendiğinde çoğunluğunu çocuğun tanımadığı yabancıların oluşturmaktadır. Araştırma sonuçları doğrultusunda ebeveyn, öğretmen ve devlete yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

çocuk, engelli, haber, ihmal, istismar

Kaynakça

• Anderson, .J., Martin, J., Mullen, P., Romans, S.,& Herbison P. (1993). Prevalence of childhood sexual abuse experiences in a community sample of women. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 32(5), 911–919.
• Aral, N., & Gürsoy, F. (2001). Çocuk hakları çerçevesinde çocuk ihmal ve istismarı. Milli Eğitim Dergisi. Erişim adresi : https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlardergiler/Milli_Egitim _ Dergisi/151/aral_gursoy.htm.
• Bağ, Ö., & Alşen, S. (2016). Çocuğun cinsel istismarının değerlendirilmesinde yeni model: Çocuk İzlem Merkezleri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 6(1), 9-14.
• Bakır, Z. Z. (2018). Dünyanın Çocuk Karnesi. İNSAMER. Erişim adresi: https://www.ihh. org.tr/public/publish/0/121/ihh-2018-dunyanin-cocuk-karnesi.pdf.
• Balderian, N. (1991). Sexual abuse of people with developmental disabilities. Sexuality and Disability, 9(4), 323-335.
• Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu (1995). Aile içi şiddetin sebep ve sonuçları. Ankara.
• Bilge, A., & Baykal, Z. (2010). Zihinsel engelli birey ve cinsellik. Öz-Veri Dergisi, 5(2), 1310-1325.
• Bowen, G.A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bulut, S., & Karaman, H. (2018). Engelli bireylerin cinsel, fiziksel ve duygusal istismarı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19 (2), 277-301.
• Bundy-Fazioli, K., & Delong Hamilton, T. A. (2013). A qualitative study exploring mothers’ perceptions of child neglect. Child & Youth Services, 34, 250-266.
• Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği. (2020). Çocuğa yönelik cinsel istismar: Tanımı ve farklı türleri. Erişim: https://cinselsiddetlemucadele.org/2020/05/18/cocuga-yonelik-cinsel-istismar -tanimi-ve-farkli-turleri/
• Çelik, Ö., & İpçi,K. (2020). Zihinsel yetersizliği olan bireylere yönelik cinsel istismar: Ulusal haber ajanslarına yansıyan olgular üzerinden bir inceleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi–Journal of Qualitative Research in Education,8(2),737-753. doi: 10.14689/issn.2148-624.1.8c.2s.14m
• Çengel-Kültür, E., Çuhadaroglu-Çetin. F.,& Gökler, B. (2007). Demographic and clinical features of child abuse and neglect cases. The Turkish Journal of Pediatrics, 49, 256-262.
• Çiğdem, R. (2011). Çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı el kitabı. 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi içinde (s.202-221). İslam kültürünün çocuk ihmali ve istismarına yaklaşımı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Çocuk İzlem Merkezi Genelgesi. (2012). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2012/10/20121004-5.htm.
• Deveci, S.E., & Açık, Y. (2003). Çocuk istismarı nedenlerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/ download/article-file/25437.
• Dönmez, Y.E., Soylu, N., Özcan-Özel, Ö., Yüksel, T., Çalışkan- Demir, A., Çon-Bayhan, P., & Yıldız-Miniksar, D. (2014). Cinsel istismar mağduru çocuk ve ergen olgularımızın sosyodemografik ve klinik özellikleri. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 21(1), 44-48.
• Dünya Sağlık Örgütü (2018). Child maltreatment infographics. Erişim adresi: https:// www.who.int/violence_injury_prevention/violence/child/Child_maltreatment_infographic_EN.pdf.
• Erdoğan, A.,Tufan, E., Karaman M.G., Atabek, M.S., Koparan, C., Özdemir, E., … Ankaralı, H. (2011). Türkiye’nin dört farklı bölgesinde çocuk ve ergenlere cinsel tacizde bulunan kişilerin karakteristik özellikleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, 55-61.
• Erdoğan, K. (2017). Tübitak yayınları erken çocukluk kitaplığında yer alan özel gereksinimli birey içeren kitapların incelenmesi. Uluslararası Katılımlı 27. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Samsun.
• Erükçü, G. (2013). Farklı sosyo-ekonomik düzeyden gelen ergenlerin çocukluk dönemi örselenme yaşantılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Fırat, S. (2007). İstismara ve ihmale uğramış çocukların tedavi ve rehabilitasyonu: Bir yataklı merkez modeli. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adlî Tıp Anabilim Dalı, Adana.
• Giarelli, E., & Tulman, L. (2003). Methodological issues in the use of published cartoons as data. Qualitative Health Research, 13, 945-956.
• Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi Kuramsal ve Pratik Bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gölge, B.Z., Yavuz, M.F., & Yüksel, Ş. (2006). Cinsel saldırgan profili. Adli Tıp Dergisi, 20, 1-17.
• Groce, N.E. (2005). Violence against disabled children: UN Secretary Generals report on violence against children thematic group on violence against disabled children: Findings and recommendations. UNICEF: New York.
• Işık, Ü., Aktepe, E., Şimşek, F., Akyıldız, A.,& Yıldız, A. (2019). Isparta ilinde bir üniversite hastanesinde değerlendirilen cinsel istismar mağdurlarının sosyodemografik, klinik ve ailevi özellikleri: 2014 – 2018 Verileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 53-57.
• Kaplan, S., Pelcovitz, D., & Labruna, V. (1999). Child and adolescent abuse and neglect research: A review of the past 10 years. Part I: Physical and emotional abuse and neglect. Journal of American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 38, 1214-22.
• Kepenekçi, K.Y. (2001). Hukuksal açıdan çocuk istismarı ve ihmali. Katkı Pediatri Dergisi – Adli Pediatri ve Çocuk İstismarı, 22(3), 262-276.
• Küçük, S. (2016). Analyses of child sex abuse cases in Turkey: A provincial case. Journal of Child Sexual Abuse, 25(3), 262-275. doi: 10.1080/10538712.2016.1153557.
• Koyuncu, İ., & Kılıç, A.F. (2019). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanımı: bir doküman incelemesi. Eğitim ve Bilim, 44 (198), 361-388.
• Küpeli, S., Kanbur, N., & Derman, O. (2003). Çocuk istismarı: Bir olgu sunumu. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 12(4), 129-130.
• Kvam, M.H. (2000). Is sexual abuse of children with disabilities disclosed? A retrospective analysis of child disability and the likelihood of sexual abuse among those attending Norwegian hospitals. Child Abuse & Neglect, 24, 1073-1084.
• Lund, E.M., & Vaughn-Jensen, J. (2012). Victimization of children with disabilities. The Lancet, 380(9845): 867-869. Doi: 10.1016/S01406736(12)61071-X.
• Mahiroğlu, A., & Buluç, B. (2003). Orta öğretim kurumlarında fiziksel ceza uygulamaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 81-95.
• Metin, A., Bilgin, N.G., & Yıldırım, V. (2014). Bakımevinde ölüm ile sonuçlanan engelli çocuğa yönelik fiziksel istismar olgusu. Adli Tıp Bülteni, 19(3), 193-197.
• Metin, Ö., Toros, F., & Kuygun Karcı, C. (2021). Cinsel istismara uğramış çocuk ve ergenlerde cinsiyet ve yaşa ilişkin farklılıklar: Psikopatoloji öngörücüleri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 24,86-98. Doi: 10.5505/kpd.2020.82335.
• Morse, C.W., Sahler, O.Z., & Friedman, S.B. (1970). A three-year follow-up study of abused and neglected children. American Journal of Diseases of Children; 120, 439-446.
• Paavilaienen, E., & Tarkka M.T. (2003). Definition and identification of child abuse by Finnish Public Health Nurses. Public Health Nurs, 20, 49-55.
• Petersilia, J. (2000). Invisible victims: Violence against people with developmental disabilities. Human Rights, 27, 9-12.
• Righthand S., Drach, K., & Kerr, B. (2003). Child maltreatment risk assessments: An evaluation guide. New York: Taylor & Francis Group.
• Sobsey, D. (1994). Violence and abuse in the lives of people with disabilities: The end of silent acceptance ?. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.
• Şahin, F. (2006). Çocuk istismarının tanımı, epidemolojisi ve multidisipliner takım yaklaşımının önemi. Çocuk istismarı ve ihmaline multidisipliner yaklaşım, (s. 5-11). Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Tunçer, P. (2018). Avrupa Birliğinde çocuk istismarı ve kamu yönetiminin sorumluluğu. Social Sciences Studies Journal, 4(21), 3547-3567.
• Türkmen, S.N., Sevinç, İ., Kırlı, Ö., Erkul, I., & Kandemir, T. (2017). Cinsel istismara uğrayan kız çocuklarının profilleri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi, 7(3),197-202.
• Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği. (2016). Engelli bireylere yönelik fiziksel-cinsel şiddet, istismar ve kötü muamele olayları izleme raporu. İstanbul: Hermes Tanıtım Ofset.
• TUİK (2019). Çocuk işgücü anketi sonuçları. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten /Index?p=Child-Labour-Force-Survey-2019-33807.
• Vural, P., Uçar, H., Eray, Ş., Çolpan, M., & Kocael, Ö. (2013). Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Psikiyatrisi polikliniğine yönlendirilen adli olguların sosyodemografik ve klinik özelliklerinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 39 (1), 49-53.
• Wilkinson, J., & Bowyer, S. (2017). The impacts of abuse and neglect on children; and comparison of different placement options. Department for Education, UK.
• Yektaş, A., Tufan, E., Büken, B., Yurteri Çetin, N.,& Yazıcı, M. (2018). Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(5), 501-508. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative methods in social seicences] (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Döküman incelemesi. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı) içinde (s.189- 201). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz Irmak, T. (2008). Çocuk istismarı ve ihmalinin yaygınlığı ve dayanıklılıkla ilişkili faktörler. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İzmir.
• Yolcu, H. (2009). İstismara uğramış çocuğa eğitim ortamında yaklaşım: Rehber öğretmenin rolü. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 7 (25), 62-92.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2010). Çocukların ihmal-istismara uğramasında aile ve çocuklara yönelik risk faktörleri ve sosyal hizmet müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(1),73-83.