ÖĞRETMENLERİNİN ve OKUL YÖNETİCİLERİNİN BİRBİRLERİNDE ALGILADIKLARI ve BEKLEDİKLERİ EGO DURUMLARININ İLİŞKİSİ

Yıl 2018, , 779 - 800, 15.04.2018

Hayriye Özerk Sefer Ada Halis Özerk

https://doi.org/10.17755/esosder.373845

Cited By: 2

Öz

Planlanan bu araştırmada genel amaç; okullarda,
öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin birbirlerinde algıladıkları ego durumları
ile birbirlerinde bekledikleri ego durumları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma
ilişkisel tarama modeline göre hazırlanmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul
İli Anadolu Yakası’nda yer alan Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı özel ilköğretim
ve liselerinde görev yapan okul müdürleri, okul müdür yardımcıları ve
öğretmenler oluşturmaktadır. Çalışma grubunu 2007-2008 Eğitim Öğretim yılında
görev yapmakta olan 205’ i kadın, 55’i erkek öğretmen olmak üzere toplam 260
öğretmen ve 35’i kadın ve 40’ ı erkek toplam 75 yönetici oluşturmaktadır.
Araştırma bulgularına göre; ego durumlarına ilişkin olarak, öğretmenlerin gerek
halihazırda gözlemledikleri gerekse bekledikleri okul müdürü
değerlendirmelerinde, cinsiyet değişkeninin, Beklenen Müdür DÇ (Doğal Çocuk)
ego durumu dışında farklılık yaratan bir değişken olmadığı görülmüştür. Aynı
durum, okul müdür yardımcılarını değerlendirmede de söz konusudur.
Öğretmenlerin, gözlemlenen okul müdürünü değerlendirmelerinde, görev yaptıkları
okul türünün, farklılık yaratan bir değişken olmadığı, ancak Beklenen Müdür ve
yardımcılarını değerlendirmede, Eleştirel Ebeveyn, Yetişkin ve Doğal Çocuk ego
durumları bakımından anlamlı farklılık yaratan bir değişken olduğu görülmüştür.
Öğretmenlerin gerek gözlemlenen gerekse beklenen okul müdür yardımcılarını
değerlendirmelerinde ise, okul türünün anlamlı farklılıklar yaratan bir
değişken olduğu görülmüştür. Okul yöneticilerinin görev yaptıkları okul
türünün, öğretmenleri ego duruma yönelik değerlendirmede anlamlı farklılıklar
ortaya koyan bir değişken olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ego durumları, okul, yönetici, öğretmen

THE DIFFERENCES BETWEEN THE PERCEPTIONS OF PRIVATE PRIMARY AND HIGH SCHOOL ADMINISTRATORS AND TEACHERS ON THE EGO STATES PERCEIVED AND EXPECTED IN EACH OTHER. (Master Thesis, 2008)

Öz

SUMMARY

The main objective
of this study is to examine the differences between the perceptions of private
primary and high school administrators and teachers on the ego states perceived
and expected in each other.

In this study,
correlational survey method is used.

The population of
this study consists of school principals, vice principals and teachers working
at private primary and high schools attached to the National Education Ministry
on the Anatolian side in İstanbul. The sample group consists of 260 teachers,
205 of whom are female and 55 of whom are male, and 75 administrators, 35 of
whom are female and 40 of whom are male.

According to the findings of study; the sex variable is
not differentiating in teachers’ evaluations of the either perceived or
idealized principal, except in the “natural child” ego state of the ideal
principal. The same is valid for the evaluation of the vice principals.

The school type
variable is not differentiating in teachers’ evaluations of the perceived
principal. However, in teachers’ evaluations of the ideal principals and vice
principals it is a differentiating variable in the “criticizing parents”,
“adult”, and “natural child” ego states.

The school type
variable is differentiating in teachers’ evaluations of both the perceived and
the ideal principals and vice principals.

The school type
variable is differentiating in administrators’ evaluations of the teachers.

Anahtar Kelimeler

Ego states, school, administer, teacher

Kaynakça

• Akyüz, Y. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No: 114, 1982.
• Akbağ M. (2000). Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Üniversite Öğrencilerinde Olumsuz Otomatik Düşünceler, Transaksiyonel Analiz Ego Durumları Ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akbağ M, Deniz L.(2003). Öğretim Elemanı ve Öğretmen Adaylarının Birbirlerine Yönelik Algıları: Transaksiyonel Analiz Açısından Bir Değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 3(2), Kasım 2003, 263-293
• Akkoyun F. (1995). Transaksiyonel Analize Giriş. Ankara: 72 TDFO Ltd. Şti.
• Akkoyun, Füsun ve Hasan Bacanlı. (1990). “ACL-Sıfat tarama Listesi’nin Türkçe’ye Uyarlanması: TA Ego Durumları Ölçekleri İle Bir Çalışma”, V. Ulusal Psikoloji Kongresi Psikoloji-Seminer Dergisi Özel Sayısı. Sayı:8. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, ss.637-643.
• Akyıldız, H. ve Kayalar, M. (2003). İşletmelerin Ruhsal Tasarımında Psikoteknik Yöntemin Transaksiyonel Analiz İle Boyutlandırılması. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 2, 2003, s. 75-92.
• Alisinanoğlu, F. (1995). Üniversite Öğrencilerinin Ben (Ego) Durumları ile Ana-Baba Tutumlarını algılamalarını etkileyen Bazı Değişkenlerin İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Arı, Ramazan. (1989). “ Üniversite Öğrencilerinin Baskın Ben Durumları ve Bazı Özlük Niteliklerinin Ben Durumları, Atılganlıkları ve Uyum Düzeylerine Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bacanlı, H. (1992). “Türk Toplumunda Gençlerin Yaşlılara Bakışı”. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi’ nde Sunulan Bildiri (Ankara: 22-25 Eylül 1992).
• Bacanlı, H., Ahokas, M. Ve Best, D.L. (1994). “Stereotypes of Old Adilts in Turkey and Finland”. In Journeys in t Cross-Cultural Psychology, (eds. A. Bouvy et al.). Swets and Zeithinger, Lise, pp. 307-319.
• Başaran, İ.E. Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara: Ekinoks Yayınları, 2006.
• Baştuğ G. (1993). Histerik kadınların ve eşlerinin kendilerini ve birbirlerini algılamalarının karşılaştırılması (TA ego durumları bakımından), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bergen, D.J. and Williams, J.E. (1991). “Sex stereotypes in the United States Revised: 1972-1988”. Sex Roles. Vol. 24, No: 7/8, pp.413-423.
• Berne, E. (1964). Games People Play: The Psychology of Human Relationships. New York: Grove Pres. Çev: Selami Targut. (1992). Hayat Denen Oyun. İstanbul: Yaprak Yayınları.
• Binbir, E. Yöneticilerin İletişim Kurma ve Eğitim Ortamı, Çevresi Oluşturma Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2003.
• Çam S. İletişim Becerileri Eğitimi Programının Öğretmen Adaylarının Ego Durumlarına Ve Problem Çözme Becerisi Algılarına Etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi, 1997.
• Dusay, J.M. and Dusay, C. M. (1984). “Transactional Analysis”. Current Psychotherapies. Ed. Raymond J. Corsini. Third Edition. Illinois: F.E. Peacock Publisers, Inc.
• Emerson, J., Michael, R. B. And Keith, T. C. (1994). “Transactional Analysis Ego State Functioning, Psychological Distress, and Client Change”. Psychotherapy. Vol:31, No: 1, pp.109-113.
• Erksine, R.G.(1988). Ego structure, intrapsychic function and defense mechanisms: A commentary on Eric Berne’s original theoretical concepts, Transactional Analysis Journal, 18, 1:15-19.
• Fettgather, R. (1987). The Relationship of Teacher Adult Ego State to Interactions With Retarded Students. Transactional Analysis Journal, 12,2: 35-37.
• Gürkan, T. İlkokul Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları İle Benlik Kavramları Arasındaki İlişki. Ankara: Sevinç Matbaasi, 1993.
• http://ookgm.meb.gov.tr/mevzuat_htmKANUN625.htm/ tarihçe.16.11.2007.
• http://www.ted.org.tr/ ted hakkında/tarihçe. 03.10.2007.
• http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/08151328_meb_istatistikleri_orgun_gitim_2016_2017.pdf
• Jongeward, D. and James, M. (1971). Born to Win. Pleasant Hill, California. (Çev: Tülin Şenruh. (1984). Kazanmak İçin Doğarız. Ankara: İnkılap ve Aka Kitabevi.
• Murakami M, Matsuno T, Koike K, Ebana S,Hanaoka K and Katsura T.(2006). Transactional analysis and health promotion. Psychosomatic Medicine - Proceedings of the 18th World Congress on Psychosomatic Medicine, held in Kobe, Japan, between 21 and 26 August 2005. Vol:1287, pp.164-167.
• Sönmez, V. Eğitim Felsefesi. 7. Basım. Ankara: Anı Yayıncılık, 2005.
• Talob, E. R.C. (1994). “Using Transactional Analysis to Enhance Adjustment in Filipino College Students” . Transactional Analysis Journal. Vol:24, No:3, pp.197-205.
• Voelm, C. E. And Others (1984). “The Efficacy of Rational –Amotive Education for Acting-Out and Social Withdrawn Adolescents”. Paper Presented at the Annual Meetinf of the American Educational Research Association, (68 th., New Orleon, LA, April, 23-27: 24).
• Williams, J.E.ve Best,D.L. (1982).Measuring sex stereotypes:A thirty-nation study, Beverly Hills: Sage.
• Wissink, L. M. (1994). “A Validation of Transactional Ahalysis in Increasing Self- Esteem among Participants in a Self- Parenting Program”. Transactional Analysis Journal. Vol: 24, No: 3, pp. 189-196.