MUHASEBE MEVZUATI VE STANDARTLARINDA KİRALAMA İŞLEMLERİ: Muhasebeleştirme, Ölçüm, Sunum ve Açıklamalar

Yıl 2019, , 1619 - 1641, 15.10.2019

Selçuk Yalçın

https://doi.org/10.17755/esosder.521620

Cited By: 8

Öz

Ülkemizde kiralama işlemleri, Vergi Usul Kanunu
ve ilgili Tebliğler, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri
Kanunu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu düzenlemeleri ile TFRS 16
Kiralamalar standardı ve Büyük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler için Finansal
Raporlama Standardı kapsamında düzenlenmiştir. Kiralama işlemleri finansal
kiralama ve faaliyet kiralaması şeklinde yapılabilir. Belirtilen mevzuatın
tamamında finansal kiralama hükümleri yer almaktadır. Ancak faaliyet kiralaması
konusunda Standartlar dışında düzenleme yoktur. Finansal kiralama işlemine
kiraya veren olarak sadece Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri
Kanunu ile yetkilendirilmiş şirketler katılabilirler. Kiracılar açısından BOBİ
FRS’de devam eden finansal kiralama ve faaliyet kiralaması ayrımı, TFRS 16
Kiralamalar standardında ortadan kaldırılmıştır. Bu düzenlemenin kiracıların
finansal tablo ve finansal oranlarında önemli değişiklere neden olacağı
düşünülmektedir. Çalışmamızda kiraya veren ve kiracı açısından kiralama işlemleri,
muhasebeleştirilme, ölçüm, sunum ve açıklamaları ilgili mevzuat doğrultusunda
incelenmiştir. Ayrıca kiracı ve kiraya verenin muhasebe kayıtları her bir
düzenleme doğrultusunda örneklerle açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kiralamaların muhasebeleştirilmesi, finansal kiralama, faaliyet kiralaması, IFRS 16

LEASING TRANSACTIONS IN ACCOUNTING LEGISLATION AND STANDARDS: Booking, Valuation, Presentation and Disclosures

Öz

The purpose of this study is to examine the leasing transactions comparatively in accordance with the provisions of the General Communiques on Accounting System Application (GCASP), TFRS 16 Leases Standard, and Financial Reporting Standard for Large and Medium sized Entities (FRS LME). In this study, booking, accounting, measurement, presentation and explanations of leasing transactions for the lessor and lessee are examined in accordance with the relevant legislations. In terms of leasing, similar provisions exist in all three arrangements for lessor and lessee. There is no provision about leasing in GCASP. In accordance with IFRS 16, the lessor will decrease the assets leased, and increase their long-term debts and income for the future periods. Lessor will increase rental income in the relevant period In line with GCASP and FRS LME. The leasing and operating lease distinction, which is in effect at the FRS LME for the lessees, is eliminated in the IFRS 16 Leases standard. Accordingly, the lessor will book rental expenses in the relevant periods in line with FRS LME and GCASP. However, the lessee will make a lease and a long-term debt record in accordance with IFRS 16. It is believed that this regulation will cause significant changes in the financial statements and financial ratios of lessees. There will be an increase in the assets and liabilities and a decrease in their equity presented in the financial statements.

Anahtar Kelimeler

Accounting of Leases, Leasing, Operating Leases, IFRS 16

Kaynakça

• Acar, M., Temiz, H., ve Aktaş, R., (2017), UMS 17 Kiralama İşlemleri Standardından UFRS 16’ya Geçişin Finansal Tablolar Üzerinde Etkisi: Borsa İstanbul Örneği, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3); 592-623, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/360696 Aktaş, R., Karğın, S. Ve Arıcı, N. D. (2017). Yeni Kiralamalar Standardı UFRS 16’nın Getirdiği Yenilikler ve İşletmelerin Finansal Tablolarına ve Finansal Oranlarına Olası Etkilerinin Değerlendirilmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9/4, 858-881,https://isarder.org/2017/vol.9_issue.4_article45_full_text.pdf
• Bakanlar Kurulu. (2012). 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2013). Finansal Kiralama, Faktoring Ve Finansman Şirketlerinin Muhasebe Uygulamaları, Düzenleyecekleri Finansal Tabloları, Hesap Planı ve İzahnamesi.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2017). Bankaların Kullanacakları Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi.
• Cengiz, S. (2017). Finansal Kiralama İşlemlerinin Mevzuat Boyutu Ve Muhasebe Uygulamaları: TMS 17 Ve VUK Kapsamında İncelenmesi, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 6(11), 43-56, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/325234
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (1961). 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (1992). 1 No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2003). 11 No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2003). 319 Sayılı VUK Genel Tebliği.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2018). TMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2018). TMS 38 Maddi Olmaya Duran Varlıklar.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2018). TFRS 16 Kiralamalar
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2017). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2018). TMS 16 Maddi Duran Varlıklar.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2017). TFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler.
• Serçemeli, M. ve ÖZTÜRK, M. (2016). Yeni Finansal Raporlama Standardı IFRS16 Kiralama İşlemleri”nin Getirdiği Düzenlemeler Üzerine Bir Değerlendirme. Mali Çözüm, Mayıs-Haziran, 31-48, https://issuu.com/istanbulsmmmodasi/docs/malicozum135?e=25078185/58370305