SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KANIT KULLANMA BECERİSİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2021, , 1155 - 1174, 01.04.2021

Ümmühan Öner , Müşerref Kübra Kınacı

https://doi.org/10.17755/esosder.778828

Cited By: 2

Öz

Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kanıt kullanma becerisine ilişkin görüşlerinin belirlenmesinin amaçlandığı bu araştırma, nitel araştırma desenlerinden biri olan olgubilim desenine uygun olarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim öğretim yılı bahar dönemi Elazığ il merkezinde görev yapan 9’u kadın 11’i erkek toplam 20 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubu gönüllülük esasına dayalı olarak, amaçsal örnekleme stratejilerinden biri olan uygun örnekleme ile belirlenmiştir. Araştırma verileri görüşme tekniği ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde edilmiş olup, veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmenlerinin kanıt kullanma becerisini kaynakları kullanabilme yeteneği olarak ifade ettikleri ve kanıt kullanma becerisinin öğrenci gelişimi üzerindeki etkisinin olumlu yönde olduğunu belirttikleri görülmüştür. Öğretmenlerin bu becerinin kazandırılmasında farklı yöntem ve tekniklerden yararlandıkları ve çeşitli kanıt türlerini kullandıkları belirlenmiştir. Kanıt kullanma becerisinin kazandırılmasında öğretmenlerin öğrenci düzeyinin uygun olmaması, kanıtlara ulaşamama, izin ve maliyet sorunu gibi bazı problemler yaşadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin kanıt kullanma becerisinin etkili bir şekilde kazandırılabilmesi için öğrencinin aktif kılınarak daha fazla görsel-işitsel kanıtların tercih edilmesinin, öğrenci gelişim düzeyinin dikkate alınmasının, farklı yöntem ve tekniklerin daha fazla kullanılmasının gerekli olduğunu belirttikleri görülmüştür. Bu sonuçlardan hareketle, tercih edilen kanıtların öğrenci düzeyine uygun olmasına dikkat edilmeli, öğrencinin aktif olması sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Beceri,, kanıt,, kanıt kullanma,, sosyal bilgiler öğretimi.

SOCIAL STUDIES TEACHERS’ VIEWS ON THE SKILL OF USING EVIDENCE

Öz

Aimed to determine social studies teachers’ views on the skill of using evidence, the study employed the phenomenology design, one of the qualitative research designs. The study group consisted of a total of 20 social studies teachers, 9 female and 11 male, who were working in the city center of Elazig city center during the spring semester of the 2019-2020 academic year. The study group was determined on a voluntary basis using convenience sampling, which is one of the purposeful sampling strategies. The study data were collected by interview technique using a semi-structured interview form, and the data were analyzed with the content analysis method. According to the study results, social studies teachers referred to the skill of using evidence as the ability to use resources and stated that using evidence may affect the development of skills such as analysis, reasoning, research, critical thinking, and historical empathy. The study revealed that teachers made use of different methods and techniques and used various types of evidence for students to gain this skill. While making students gain the skill of using evidence, teachers experienced some problems such as the evidence not being appropriate to the student level, inability to access evidence, permission, and cost. Teachers expressed that in order for students to gain the skill of using evidence effectively it is important to make the student active, to prefer more audio-visual evidence, to consider the level of student development, and to use different methods and techniques more. Based on these results, attention should be paid to ensure that the chosen evidence is appropriate for the student level and the student should be active.

Anahtar Kelimeler

Skill, evidence, using evidence, social studies teaching.

Kaynakça

• Acar, H. (2013). Ortaöğretim coğrafya kitaplarında kanıt kullanma becerisinin incelenmesi ve öğrencinin akademik başarısına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aktın, K. (2016). Sosyal bilgiler derslerinde tarih konularının öğretimi. D. Dilek (Ed), Sosyal Bilgiler Eğitimi içinde (s. 91-117). Ankara: Pegem Akademi. ISBN 978-605-364-981-6
• Alabaş, R. (2007). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde kanıt temelli öğrenme modeli: Bir eylem araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Barton K. C. (1997). I just kinda know: Elementary students' ideas about historical evidence, Theory and Research in Social Education, 25(4), 407-430. DOI: 10.1080/00933104.1997.10505821.
• Bekret, D. (2019). Kanıt temelli güncel olayların sosyal bilgiler dersinde kullanımına yönelik bir eylem araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Eğitimde Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. ISBN 978-9944-919-28-9.
• Creswell, J. W. (2019). Nitel veri toplama, A. Avcu (Çev.). H. Ekşi (Çev. Ed.), Eğitim Araştırmaları: Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi içinde (s. 264-304). 2012, İstanbul: Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları Merkezi. ISBN 978-605-169-219-7.
• Creswell, J. W. (2020). Beş nitel araştırma yaklaşımı, M. Aydın (Çev.). M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.), Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni içinde (s. 71-112). 2013, Ankara: Siyasal Kitabevi. ISBN 978-605-462-745-5.
• Çelikkaya, T. (2019). 21.yüzyıl becerileri ve sosyal bilgiler öğretimi. T. Çelikkaya, Ç. Öztürk Demirbaş, T. Yıldırım ve H. Yakar (Ed), Yeni Program ve Ders İçeriklerine Göre Sosyal Bilgiler Öğretimi 1 içinde (s. 119-153). Ankara: Pegem Akademi. ISBN 978-605-241-836-9.
• Doğan, N. (2008). İlköğretim 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretiminde tarihsel kanıt kullanımının etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erlandson, D. A., Harris, E. L., Skipper, B. L. ve Allen, S. T. (1993). Doing naturalistic inquiry: A guide to methods. Baverly Hills, CA: Sage.
• Fortson, B. K. (2018). Identifying barriers to teacher implementation of evidence-based practices in middle-school reading. Unpublished doctorate dissertation, The University of Southern Mississippi, USA. Erişim adresi: https://aquila.usm.edu/dissertations/1582.
• Işık, H. (2008). İlköğretim 4.sınıf sosyal bilgiler dersi tarih dersi konularının öğretiminde kanıt temelli öğrenme modeli: Bir eylem araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kabapınar, Y. ve Yetiş, A. (2019). Öğretmen ve öğrencilerin kanıt temelli tarih öğretimine ilişkin görüşleri: Bir durum saptaması. Turkish History Education Journal, 8(1), 231-262. DOI: 10.17497/tuhed.555574.
• Keskin, S. C. ve Kaplan, E. (2012). Sosyal bilgiler ve tarih eğitiminde okul dışı öğrenme ortamı olarak oyuncak müzeleri. Electronic Journal of Social Sciences, 11(41).
• Kutluca, A. Y., Çetin, P. S. ve Akbaş, M. (2020). An examination of the evidences used by the secondary school students in the process of socio-scientific argumentation: Global climate change sample. Bartın University Journal of Faculty of Education, 9(1), 36-48.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2019), Analizde ilk adımlar, A. Ersoy (Çev.). S. Akbaba Altun ve A. Ersoy (Çev. Ed.), Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi içinde (s. 50-88). 1994, Ankara: Pegem Akademi. ISBN 978-605-318-141-5.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2004). Sosyal bilgiler 4. ve 5. sınıf öğretim programı. Erişim adresi: http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72. Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ilkokul ve ortaokul 4,5,6 ve 7. sınıflar. Erişim adresi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 .
• Mutluer, C. (2013). Sosyal bilgiler programlarında yer alan beceriler hakkında Sosyal Bilgiler öğretmen görüşleri (İzmir Menemen örneği). Electronic Turkish Studies, 8(7), 355-362.
• Palaz, T. (2019). Kanıt kullanma. B, Aksoy, B. Akbaba ve B. Kılcan (Ed), Sosyal Bilgilerde Beceri Eğitimi içinde (s. 307-334). Ankara: Pegem Akademi. ISBN 978-605-037-045-4.
• Patton, M.Q. (2018). Nitel araştırmaların desenlenmesi, İ. Eti ve B. Turhan Türkan (Çev.). M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.), Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri içinde (s. 209-257). 2000, Ankara: Pegem Akademi. ISBN 978-605-364933-5.
• Picken, A. J. (2012). Using learning stories in secondary social studies: gathering, analysing and using evidence to support learners' conceptual understandings. Unpublished doctorate dissertation, Victoria University of Wellington, New Zeland. Erişim adresi: http://hdl.handle.net/10063/2447.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Sağlam, H. İ. ve Bilgiç, S. (2018). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde kanıt temelli öğrenmenin etkililiğine ilişkin öğrenci görüşlerin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 60-71.
• Stradling, R. (2001). Teaching 20th-century European History, Strasbourg Cedex: Council of Europe Publishing. ISBN: 92-871-4466-4, 9789287144669.
• Şekerci, H. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde storyline yaklaşımının etkililiğinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şekerci, H. ve Kabapınar, Y. (2019). Sosyal bilgiler derslerinde storyline yaklaşım ile bütünleştirilmiş kanıt temelli etkinliklerin kullanımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 659-684. DOI: 10.16986/HUJE.2018045318.
• Şener, N. (2019). Ortaokul sosyal bilgiler dersinde tarihsel kanıt kullanımının öğrencilerin tutumlarına etkisi ve öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Ulusoy, K. ve Gülüm, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde tarih ve coğrafya konuları işlenirken öğretmenlerin materyal kullanma durumları. Journal of Kirsehir Education Faculty, 10(2), 85-99.
• Yetiş, A. (2018). Öğretmen ve öğrencilerin kanıt temelli tarih öğretimine ilişkin görüşleri: Bir durum saptaması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. ISBN 978-975-02-3999-1.