İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARDA KAVRAM EDİNİMİ VE SÖYLEMSEL SAPMALAR

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 61, 509 - 518, 01.04.2017

Ebubekir Bozavlı

https://doi.org/10.17755/esosder.304689

Öz

Dil, çok sayıda bileşenden oluşan karmaşık bir sistemdir. Bu bileşenlerin en önemlilerinden biri de her bireyin deneyimine, bilgisine bağlı olarak zihninde farklı şekilde tasarladığı tasarım ürünü olan kavramlardır.

Bu makale, aile gibi dar bir ortamdan uzaklaşıp okul gibi geniş bir ortama yönelen ilkokul birinci sınıf çocuklarının dil kullanımlarında sergiledikleri kavramsal sapmaları sözcüksel, sessel, anlamsal ve dilbilgisel düzeyde saptamayı ve bu sapmaların cinsiyete göre değişimlerini ve söylemsel değerlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Farklı sosyo-ekonomik çevredeki üç kamu okulunun üç ayrı sınıfında öğrenim gören birinci sınıf yedi yaş öğrencileri araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Verileri toplama yöntemi olarak “klinik yöntem” ve “katılımcı sohbet” yöntemi kullanılmıştır. Her sınıftan 15 kişilik 3 kız ve 3 erkek grupları oluşturulmuş, katılımcıların birbirleriyle kaynaşmaları ve ortama alışmaları için 15 dakikalık hazırlık çalışması yapılmıştır. Her grupta ayrı ayrı diyalog tarzında gelişen doğal konuşmalar 30 dakika boyunca ses kayıt cihazıyla kaydedilmiştir. Sohbetler okul, aile vb. yaşamı gibi günlük konular çerçevesinde oluşturulmuştur. Veriler, betimsel ve içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir.

Araştırmaya konu olan dört sapma alanında kız ve erkeklerin farklı düzeylerde dilsel sapmalar yaptıkları, sapmalarda cinsiyetin ayırt edici bir etken olmadığı ve dilin; sosyal, etkileşimsel, mekanik, yaratıcılık, kuralcı ve diyalektik yönünün ön plana çıktığı sonucuna ulaşılmıştır.       

Kaynakça

• Aksan, D. (1995). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Engin Yayınları.
• Aksan, D. (1999). Anlambilim, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Azak, N. D. (2013). Komedyada Dilsel Sapmalar: Söz Eylemlerde Uyumsuzluk. Ankara: Dil Dergisi, Sayı 162.
• Caron, J. (1983). Les régulations du discours, psycholiinguistique et pragmatique du langage. Paris: Presses Universitaires de France.
• Chao, Y. R. (1970). Langage et Systemes Symboliques. (Çev: Calvet, J.L) Paris: Payot.
• Culioli, A. (1985). Notes du séminaire de D.E.A. Poitier : Université De Paris 7, Département de recherches linguistiques.
• Culioli, A. (1990). Pour une linguistique de l’énonciation, opérations et représentations Tome I. Paris : Ophrys
• Çetin, N. (2004). Şiir Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap.
• Desrosiers-Sabbath, R. (1984). Comment enseigner les concepts, vers un système de modeles d’enseignement. Canada : Presses de l’université de Québec.
• Ergin, M. (1986). Türk Dil Bilgisi. İstanbul : Boğaziçi Yayınları.
• Germain, C. & Netten, J. (2013). Grammaire de l’oral et grammaire de l’écrit dans l’approche neurolinguistique (ANL). Mexique : Synergies. No : 3, s :15-29.
• Harmancı, A. (2013). Cemal Süreya Şiirinde Dil Sapmaları. Ankara : Turkish Studies, Volume 8/4, p. 909-918.
• Kocaman, A. (2009). Dilbilim Söylemi- Söylem Üzerine. Ankara : Odtü Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri. Ankara : TDK Yayınları.
• Kul, E. (2008). Şiir Dilinde Sapmalar ve Bir Uygulama. Ankara : E-Journal of New World Sciences Academy, Volume 3, Number 3.
• Moreau, M.L. & Richelle, M. (1997). L’acquisition du langage. France : Mardaga.
• Özünlü, Ü. (1982). Şiir Dilinde Sapmalar. Türk Dili. Sayı : 45, s : 77-85.
• Porquier, R. (1994). Communication exolingue et contextes d’apprentissage. Le continuum acquisition/apprentissage. Université de Neuchetal : Bulletin suisse de linguistique appliqueé 59, 159-169.
• Rifat, M. (2000). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Gösterge Bilim Kuramları. İstanbul: Om Kuram.
• Saussure, F. (1987). Cours de Linguistique Générale. Paris : Payot.
• Türk Dil Kurumu (2005). www.tdk.gov.tr
• Wallon, H. (1945). Les origines de la pensée chez l’enfant. Paris: Presses Universitaires de France.
• Yağbasan, R. & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen Öğretiminde Kavram Yanılgılarının Karakteristiklerinin Tanımlanması. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 13, s: 102-120.
• Yaylı, D. (2006). Haydar Ergüler’in 40 Şiir ve Bir…‘inde Sapmalar. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dilbilim Dergisi. Sayı: 16, s: 73-81.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.