ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN YÖNELMEYİ DÜŞÜNDÜKLERİ EĞİTİM ALANLARI VE KARİYER PSİKOLOJİK DANIŞMANLIĞI

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 61, 551 - 568, 01.04.2017

Bahtiyar Eraslan Çapan , Fidan Korkut Owen

https://doi.org/10.17755/esosder.304694

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, cinsiyetleri, okulları, sınıfları ve genel not ortalamaları farklı olan orta öğretim öğrencilerinin Uluslararası Standart Eğitim Sınıflamasına göre yönelmeyi düşündükleri eğitim alanlarının değişip değişmediğini ve en çok istenen eğitim alanlarının hangilerinin olduğunu araştırmaktır. Araştırmanın verileri iki liseden 93’ü kız ve 64’ü erkek olmak üzere toplam 157 öğrenciden toplanmıştır. Verilerin toplanması için öğrencilerin demografik bilgilerini belirtikleri ve sekiz eğitim alanı içinden üniversitede seçmeyi planladıkları alanları üçlü derecelemeli olarak işaretledikleri bir formdan yararlanılmıştır. Analizler için SPSS 13 paket programı aracılığı ile kay kare testi yapılmıştır. Dört demografik değişken ve sekiz eğitim alanı olmak üzere toplam 32 kombinasyona dayalı olarak analizler gerçekleştirilmiştir. Sekiz farklı eğitim alanına bakıldığında, sınıfın beş, cinsiyetin dört, okul türünün üç ve genel not ortalamasının bir eğitim alanını seçmeyi düşünmede fark yarattığı görülmektedir. Araştırmada ayrıca en fazla istenen ilk üç eğitim alanının, mühendislik, üretim ve yapı, sağlık ve sosyal hizmet ile sosyal bilimler iş yönetimi ve hukuk olduğu bulunmuştur.  Bulgular kariyer psikolojik danışmanlığı ile ilgili alan yazındaki araştırma sonuçlarına göre tartışılmış ve bazı öneriler sunulmuştur.

Anahtar sözcükler: ortaöğretim öğrencileri, eğitim alanlarını seçme, Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması, kariyer psikolojik danışmanlığı

Kaynakça

• Adıgüzel, A. ve Karadaş, H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okula ilişkin tutumlarının devamsızlık ve okul başarıları arasındaki ilişki. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 49-66
• Atlı, A. (2016). Lise öğrencilerinin meslek tercihlerinin yetenek, ilgi ve mesleki değerlerine göre incelenmesi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 555-573.
• Ayık, Y. Z., Özdemir, A. ve Yavuz, U. (2007). Lise türü ve mezuniyet başarısının kazanılan fakülte ile ilişkisinin veri madenciliği tekniği ile analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10(2), 441-454.
• Bacanlı, F. (2012). Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), (86-95).
• Bakada-Mardin, A. Tulun, A. M. Ve ark. (2000). Sağlık sektöründe kadın. TC Başbakanlık, TSSGM yayınları. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/saglik_sektorunde_kadin.pdf
• Bebbington, A. J. (2003). Global networks and local developments: agendas for Development Geography, Tijdschrift voor Economische et Sociale Geografie, 94 (3), 297–309.
• Çermik, H., Doğan, B. ve Şahin, A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 201-212.
• Çurğatay, V. (2010). Üniversite sınavına girecek öğrencilerin meslek seçimini etkileyen sosyo-kültürel faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe
• Üniversitesi, İstanbul.
• Davison, M. L., Jew, G. B. ve Davenport, E. C. (2014). Patterns of SAT scores, choice of STEM major, and gender. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47, 118-126.
• doi:10.1177/0748175614522269.
• Dursun, S. (2008). İstanbul ili Anadolu liseleri onbirinci sınıf fen bölümü öğrencilerinin matematik, fiziki, kimya, geometri ve biyoloji akademik başarı puanlarının ÖSS say-2 puanını yordama derecesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Griffith, A.L. (2010). Persistence of women and minorities in STEM field majors: Is it the school that matters? 12 Temmuz 2016’da aşağıdaki adresten alınmıştır. http://digitalcommons.ilr.cornell.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1137&context=workingpapers
• Hacettepe Üniversitesi Psikometri Uygulama ve Araştırma Merkezi (2014). Ankara ilindeki lise 4. sınıf öğrencilerinin üniversite ve meslek seçimlerini etkileyen faktörler. www.hupam.hacettepe.edu.tr/hupamsunum030315.pptx
• Hamamcı, Z. ve Hamurlu, M. K. (2005). Anne babaların meslek gelişimine yardımcı olmaya yönelik tutumları ve bilgi düzeylerinin çocuklarının mesleki kararsızlıkları ile ilişkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 55-69.
• Hamamcı, Z., Bacanlı, F. ve Doğan, H. (2013). İlköğretim ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinde mesleki ve eğitsel kararlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (44), 284-299.
• Korkut Owen F. Kepir, D.D., Özdemir, S., Ulaş, Ö. ve Yılmaz. O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3),135-151.
• Korkut Owen, F., Kelecioğlu, H. ve Owen, D. W. (2014). Cinsiyetlere göre üniversitelerdeki onbir yıllık eğilim: Kariyer danışmanlığı için doğurgular. International Journal of Human Sciences, 11(1), 794-813. doi: 10.14687/ijhs.v11i1.2845
• Korkut Owen, F. ve Mutlu, T. (2016). Türkiye’de fen bilimleri, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarının seçiminde cinsiyetler arası farklılıklar, Yaşadıkça Eğitim, 30(2), 53-72.
• Miller, C. M. (2012). Man's best friend is trending toward women. University of Tennessee Honors Thesis Projects. http://trace.tennessee.edu/utk_chanhonoproj/1558
• National Science Foundation, National Center for Science and Engineering Statistics (2013).
• Women, minorities, and persons with disabilities in science and engineering: 2013. Special Report NSF 13-304. Arlington, VA. Available at http://www.nsf.gov/statistics/wmpd/
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) (2013). Süreli yayınlar http://osym.gov.tr/belge/1-128/sureli-yayinlar.html.
• Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) (2016). 2016 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi yükseköğretim programları ve kontenjanları kılavuzu http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2016/LYS/TERCIH/OSYSKONTKILAVUZU18072016.pdf
• Özcan, M. (2010). Anadolu meslek lisesi öğrencilerinin okudukları okulu seçme nedenleri ve gelecek beklentileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Özen, Y. ve Gülaçtı, F. (2006). Genel lise ve imam hatip lisesi son sınıf öğrencilerinin meslekleri prestij yönünden algılamaları ve algılamalarını etkileyen bazı faktörler. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 49-68.
• Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler, GEFAD / GUJGEF 32(2), 459-477.
• Öztemel, K. (2013). Lise öğrencilerinin kariyer karar verme güçlüklerinin yordayıcıları olarak algılanan sosyal destek ve cinsiyet, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(3), 241-257.
• Sarıkaya, T. ve Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini Etkileyen etmenlerin incelenmesi: üniversite Öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Bahar, 7(2), 393-423.
• Scutt, H.I., Gilmartin, S.K., Sheppard, S. ve Brunhaver, S. (2013). Research-informed practices for inclusive science, technology, engineering, and math (STEM) classrooms: strategies for educators to close the gender gap. Paper presented 120th ASEE Annual Conference and Exposition, 23-26 June, 2013, Atlanta. 04 Ağustos 2016 tarihinde
• http://www.stanford.edu/group/design_education/wikiupload/4/46/ASEE_2013_Scutt.pdf adresinden alınmıştır.
• Severiens, S. ve ten Dam, G. (2012). Leaving college: A gender comparison in male and female dominated programs, Research in High Education, 53, 453–470.
• Sunar, L. (2015). Türkiye mesleki itibar araştırması. 04 Ağustos 2016 tarihinde aşağıdaki
• http://turkeyses.net/wp-content/uploads/2015/05/T%C3%BCrkiye-Mesleki-%C4%B0tibar-Skalas%C4%B1-Sunumu-Son.pdf adresten alınmıştır.
• Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R. ve Şahin-Fırat, N. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri, üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 429-452.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu (2015). OECD, Avrupa Birliği Sağlık İstatistikleri ve Türkiye Hastanelerde Beşeri ve Fiziki Kaynakların İncelenmesi. http://www.tkhk.gov.tr/Dosyalar/35c966a9f1d343909d4d0858bec69333.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2009). İşgücü istatistikleri. www.tuik.gov.tr
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2013). FOET 99, Eğitim ve Öğretim Alanları Sınıflaması,
• http://tuikapp.tuik.gov.tr/DIESS/SiniflamaSurumDetayAction.do?surumId=161&turId=9 sayfasından 23 Aralık 2013 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2014). Hane halkı işgücü istatistikleri, 24 Eylül 2016 tarihinde,
• http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16014 sayfasından alınmıştır.
• UNESCO (2011). International Standard Classification of Education (ISCED 2011). http://www.uis.unesco.org/Education/Documents/isced-2011-en.pdf
• Urhan, B. ve Etiler, N. (2011). Sağlık sektöründe kadın emeğinin toplumsal cinsiyet açısından analizi, Çalışma ve Toplum, 2, 191-215.
• Yelken, K. (2009). Orta öğretim son sınıf öğrencilerinin üniversite tercihlerini ve meslek seçimini etkileyen faktörler “ Sakarya il merkezi örneği ”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. baskı)
• Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurdakul, O. ve Bostan-Budak, D. (2003). Ziraat Mühendisligi Egitiminde Ögrencilerin Program ve Altprogram Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Ege Üniversitesi Tarım Ekonomisi Dergisi, 28-36.