ERGENLERİN BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİĞİ İLE BİLİŞSEL ESNEKLİK İLİŞKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 62, 945 - 954, 15.07.2017

Mehmet Bilgin

https://doi.org/10.17755/esosder.285296

Cited By: 22

Öz

Bu araştırmanın amacı, cinsiyet açısından
ergenin bilişsel esnekliği ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin
incelenmesidir. Araştırmaya 441 ergen katılmıştır. Araştırmada Beş Faktör
Kişilik Envanteri ve Bilişsel Esneklik Ölçeği kullanılmıştır. Ergenlerin bilişsel esneklik düzeyleri arttıkça daha
dışa dönük oldukları, öz-denetim becerilerinin arttığı ve gelişime daha açık
hale geldikleri görülmüştür. Buna karşın bilişsel esneklik düzeyi düştükçe ergen
daha çok duygusal tutarsız (nevrotik) hale gelmektedir. Cinsiyet ve bilişsel
esneklik birlikte ele alındığında, en düşük bilişsel esneklik puan ortalamasına
sahip kızların erkeklere göre daha fazla duygusal tutarsızlık gösterdikleri
belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Beş faktör kişilik, bilişsel esneklik, ergen

Relations to Five Factor Personality Model with Cognitive Flexibility in Adolescents

Öz

The purpose of this research, to investigate the
relationship between the adolescent cognitive flexibility and personality
traits according to gender. The study of 441 adolescents participated. Five
Factor Personality Inventory Scale and cognitive flexibility. were used in the
research Adolescents increased levels of cognitive flexibility were more
extroverted, and conscientiousness and development have been shown to become
more openness. In contrast, the lower the level of cognitive flexibility in
adolescents more neuroticism it comes. Gender and cognitive flexibility when
taken together, it is determined to girl with the lowest average score of
cognitive flexibility more neuroticism than men 

Anahtar Kelimeler

Five factor personality, cognitive flexibility, adolescents

Kaynakça

• Altunkol, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklik algılanan stres düzeyleri arasındaki
• ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thougth and Action: A Social Cognitive Theory.
• Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall Inc. 415-416.
• Beck, A.T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorders. New York: International
• Universities Pres.
• Benet-Martinez, V. B., ve John, O. P. (1998). Los cinco grandes across cultures and ethnic groups:
• Multitrait multimethod analyses of the big five in spanish and english. Journal of Personality and Social Pyschology. 75 (3), 729-750.
• Bilgin. M. (2009a). Developing a cognitive flexibility scale: Validitity and reliability studies.
• Social Personality and Behavior, 37, 4-10
• Bilgin, M. (2009b). Bilişsel esnekliği yordayan değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim
• Fakültesi Dergisi, 3 (36), 142-157.
• Blau, S., ve Fuller, J. R. (2006). Rational-emotive disputing and the Five-factor model:Personality
• dimensions of the Ellis emotional efficiency inventory. Journal of Rational-Emotive and Cognitive Behavior Therapy, 24 (2), 87-100.
• Canas, J.J., Quesada, F.J., Antoli, A., ve Fajardo, I. (2003). Conitive flexibility and adaptability to
• environmental changes in dynamic complex problem-solving tasks. Ergonomics, 46, (5), 482-501.
• Caprara, G., Vecchione, M., Barbaranelli, C., ve Alessandri, G. (2013). Emotional stability and
• affective self-regulatory efficacy beliefs: Proofs of integration between trait theory and social cognitive theory. European Journal of Personality. 27, 145-154.
• Cormier, S., ve Cormier, B. (1997). Interviewing Strategies for Helpers. Pasific Grove (California): Brooks/Cole Publishing Company.
• Costa, P.T., McCrae, R.R. ve Dye, D.A. (1991). Facet scales for agreebleness and
• conscientiousness; arevision of the neo personality inventory. Personal and Indıvıdual Differences, (12), 9, 887-898.
• Davies, M.F. (2006). Irrational beliefs and unconditional self-acceptance. I. Correlational evidence
• linking two key features of REBT. Journal Of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy. 24 (2), 113-124.
• Dreisbach, G., ve Goschke, T. (2004). How positive affect modulates cognitive control:Reduced
• perseveration at the cost of increased distractibility. Journal of Experimental Pyschology: Learning, Memory, and Cognition. 30, (2), 343-353.
• Diril, A. (2011). Lise öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerinin sosyo-demografik değişkenler ve
• öfke düzeyi ile öfke ifade tarzları arasındaki ilişki açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• John, O. P., Donahue, E. M., ve Kentle, R. L. (1991). The Big Five Inventory-Versions 4a and
• 54. Berkley, CA: University of California. Berkley, Institute of Personality and Social Research.
• John, O. P., Naumann, L. P., ve Soto, C. J. (2008). Paradigm shift to the integrative Big-Five
• trait taxonomy: History, measurement, and conceptual issues. In O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervin (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (pp.114–158). New York, NY: Guilford Press.
• Karasar, N. (1986). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Bilgi Yayınları.
• Martin, M. M., ve Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological
• Reports, 76, 623-626.
• Martin, M. M., ve Anderson, C.M. (1996). Communication traits: A cross-generational
• investigation. Communication Research Reports, 13, 58-67.
• Martin, M. M., ve Anderson, C. M. (1998). The cognitive Flexibility Scale: Three validity
• studies. Communication Reports, 11, 1-9.
• Martin, M.M., Anderson, C. M., ve Thweatt, K. S. (1998). Aggressive communication traits
• and their relationship with the cognitive flexibility scale and the communication flexibility scale. Journal of Social Behavior and Personality, 13, 3, 34-45.
• Martin, M.M., Cayanus, J.L., Cutcheon, L.E., ve Maltby, J. (2003). Celebrity worship and
• cognitive flexibility. North American Journal of Pyschology. 5,(1), 75-81.
• McCrae, R.R., ve Costa, P. T., (1987). Validation of the five-factor model of personality across
• instruments and observers. Journal of Personality and social Psychology, 52 (1), 81- 90.
• McCrae, R. R., ve Costa, P. T. (2008). The five-factor theory of personality. In O. P. John, R.
• W. Robins, & L. A. Pervin (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (3rd ed., pp. 159–181). New York: Guilford.
• Muris, P. (2006). Maladaptive schemas in non-clinical adolescents: Relations to percieved
• parental rearing behaviors. Big Five personality factors, and pyschopathological symptoms. Clinical Pyschology and Pyschotherapy, 13, 405-413.
• Öz, S. (2012). Ergenlerin cinsiyet, sosyo-ekonomik ve öğrenim kademesi düzeylerine göre bilişsel
• esneklik, uyum ve kaygı puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana
• Rubin, R.B., ve Martin, M.M. (1994). The interpersonal communication competence scale.
• Communication Research Reports, 11, 33-44.
• Sava, F. A.(2009). Maladaptive schemas, irrational beliefs, and their relationship with the
• five-factor personality model. Journal of Cognitive and Behavioral Pyschotherapies. 9 (2), september, 135-147.
• Somer, O., Korkmaz, M., ve Tatar, A. (2011). Kuramdan Uygulamaya Beş Faktör Kişilik Modeli
• ve Beş Faktör Kişilik Envanteri. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Tatar, A., Bildik, T., Saltukoğlu, G., ve Dinçel, M. G. (2014). Klinik olmayan örneklemden
• beş faktör kişilik envanteri belirti tarama amaçlı kullanılabilir mi?: Ön çalışma. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. 4 (güz), 181-199.