BİLİŞSEL-DAVRANIŞÇI YAKLAŞIMLA BÜTÜNLEŞTİRİLMİŞ SOSYAL BECERİ EĞİTİMİNİN ERGENLERİN SOSYAL KAYGI DÜZEYİNE ETKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 63, 1187 - 1202, 06.10.2017

Çare Sertelin Mercan , Haluk Yavuzer

https://doi.org/10.17755/esosder.291364

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmanın amacı, bilişsel
- davranışçı yaklaşımla bütünleştirilmiş sosyal beceri eğitiminin ergenlerin
sosyal kaygı düzeylerine etkisini incelemektir. Araştırmada öntest sontest
kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma grubu İstanbul’da
bir devlet okulunda 6. ve 7. sınıfa devam eden öğrencilerden oluşmaktadır.
Deney grubundaki öğrencilere 12 oturumluk “Bilişsel - davranışçı yaklaşımla
bütünleştirilmiş sosyal beceri eğitimi” verilmiş, kontrol grubuna ise araştırma
kapsamında herhangi bir uygulamada bulunulmamıştır. Katılımcıların sosyal kaygı
düzeylerini belirlemek amacıyla veri toplama aracı olarak “Çocuklar İçin Sosyal
Anksiyete Ölçeği” ve “Çapa Çocuk ve Ergenler İçin Sosyal Fobi Ölçeği”
kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları bilişsel - davranışçı yaklaşımla bütünleştirilmiş
sosyal beceri eğitiminin ergenlerin sosyal kaygısını azaltmada etkili olduğunu,
ve bu etkinin altı haftalık izleme çalışması sonucunda da devam ettiğini ortaya
koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal kaygı, sosyal beceri eğitimi, bilişsel davranışçı yaklaşım

Kaynakça

• Albano, A.M., Chorpita, B.F. ve Barlow, D.H. (2003). Childhood anxiety disorders. E. J. Mash ve R. A. Barkley (ed.), Child psychopathology içinde (sf. 279-329). New York: Guilford.
• Albano, A.M., Detweiler, M.F. ve Longsdon-Conradsen, S. (1999). Cognitive-behavioral interventions with socially phobic children. S.W. Russ ve T.H. Ollendick (ed.), Handbook of psychotherapies with children and families içinde (sf. 255-280). New York: Kluwer Academic Plenum.
• Albano, A.M., Di Bartolo, P.M., Heimberg, R.G. ve Barlow, D.H. (1995). Children and Adolescents: Assessment and treatment. R.G. Heimberg, M.R. Liebowitz, D. A., Hope, ve F. R. Schneier (ed), Social phobia: Diagnosis, assessment and treatment içinde (sf. 387-425). New York: The Guilford Press.
• Albano, A.M. ve Hayward, C. (2004). Social anxiety disorder. T.H. Ollendick ve J. S. March (ed.), Phobic and anxiety disorders in children and adolescents: A clinician’s guide to effective psychosocial and pharmacological interventions içinde (sf.198-235). New York: Oxford University Press
• Antony, M.M. ve Swinson, R.P. (2000). The shyness and social anxiety workbook. Oakland, New Harbinger.
• Aydın, A. (2006). Ergenlerde sosyal anksiyete belirtilerini azaltmaya yönelik bilişsel-davranışçı bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Beidel, D.C., Neal, A.M. ve Lederer, A.S. (1991). The feasibility and validity of a daily diary for the assessment of anxiety in children. Behavior Therapy, 22, 505-517.
• Beidel, D.C., Turner, S.M. ve Morris, T.L. (2000). Behavioral treatment of childhood social phobia. Journal of counsulting and clinical psychology, 68, 1072-1080.
• Beidel, D.C., Turner, S. M. ve Morris, T.L. (2003). Social effectiveness therapy for children and adolescents (SET-C). Multi Health Systems Inc, Toronto.
• Birmaher, B. ve Ollendick, T.H. (2004) Childhood-onset panic disorder. T.H. Ollendick ve J.S. March (ed), Phobic and anxiety disorders in children and adolescents: A clinician’s guide to effective psychosocial and pharmacological interventions içinde (sf.306-333). New York: Oxford University Press.
• Bond, F.W. ve Dryden, W. (2002). Handbook of brief cognitive behaviour therapy. New York: Wiley.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Cartledge, G. ve Milburn, J.F. (1995). Teaching social skills to children and youth: Innovative approaches. Boston:, MA: Allyn and Bacon.
• Çakır, S. (2010). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Olarak Hazırlanan Sosyal Kaygıyla Başa Çıkma Programının Lise Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Düzeylerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Çetin, F., Alpa-Bilbay, A. ve Albayrak-Kaymak, D. (2001). Çocuklarda sosyal beceriler. İstanbul: Epsilon Yayınları
• Demir, T. (1997). Çocuk ve ergenlerde sosyal fobi: Epidemiyolojik bir çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul.
• Demir, T., Eralp-Demir, D., Özmen,E. ve Uysal, Ö., (1999). Çapa çocuk ve ergenler için sosyal fobi ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliliği, Düşünen Adam, 12, 23-30
• Demir, T., Eralp-Demir, D., Türksoy, N., Özmen, E. ve Uysal, Ö., (2000). Çocuklar için sosyal anksiyete ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliliği, Düşünen Adam, 13, 42-48
• Emmelkamp, P.M.G. ve Scholing, A. (1997) Behavioral treatment strategies for panic disorder, social phobia, and obsessive-compulsive disorder. J.A. denBoer (ed.), Clinical management of anxiety içinde (sf.79-108). New York: Dekker.
• Eren-Gümüş, A. (2006). Sosyal kaygı ile başa çıkma. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• Eren-Gümüş, A. (2002). Sosyal Kaygıyla Başa Çıkma Grup Programının Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Friedberg, R.D. ve McClure, J.M. (2002). Clinical practice of cognitive therapy with children and adolescents:The nuts and bolts. New York: Guilford
• Gallagher, H.M., Rabian, B.A., ve McCloskey, M.S. (2004). A brief group cognitive-behavioral intervention for social phobia in childhood. Journal of Anxiety Disorders, 18, 459-479.
• Handerson, L. ve Zimbardo, P.G. (2001). Shyness as a clinical condition : The Stanford Model. W.R. Crozier ve L. E. Alden (ed.) International Handbook Of Social Anxiety içinde (431-448) New York: Wiley.
• Heckelman, L.R. ve Schneier, F.R. (1995). Diagnostic issues. Richard G. Heimberg, Michael R. Liebowitz, Debra A. Hope ve Franklin, R. Schneier (Ed.) Social phobia: diagnosis, assessment, and treatment içinde (pp.3-20). New York: Guilford Press.
• Heimberg, R. G. (2002). Cognitive–behavioral therapy for social anxiety disorder: Current. status and future directions. Biological Psychiatry, 51, 101–108.
• Heimberg, R.G. ve Becker, R.E. (2002). Cognitive behavioral group therapy for social phobia. New York: The Guilford Press.
• Heimberg, R.G., Liebowitz, M.R., Hope, D.A., Schneier, F.R., Holt, C.S., Welkowitz, L. A., Juster, H.R, Campeas, R., Bruch, M. A., Cloitre, M., Fallon, B. ve Klein, D. F. (1998). Cognitive behavioral group therapy with phenelzine therapy for social phobia, 12-Week Outcome. Archives of General Psychiatry, 55,1133-1141.
• Hope, D. A., Heimberg, R. G., Juster, H. R. ve Turk, C. L. (2000). Managing social snxiety: A cognitive behavioral therapy approach. New York, Oxford Publications
• Kearney, C. A. (2005). Social anxiety and social phobia in youth. New York: Springer.
• Kendall, P.C. (1994). Treating anxiety disorders in children: Results of a randomized clinical trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62, 100-110.
• Koçak, A. (2001). Sosyal kaygıyla başaçıkma programının lise öğrencilerinin Sosyal kaygı düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kulaksızoğlu, A. (2003). Kişisel gelişim uygulamaları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Kupersmidt, J.B. ve Patterson, C.J. (1991). Childhood peer rejection, aggression, withdrawal, and perceived competence as predictors of self-reported behavior problems in preadolescence. Journal of Abnormal Child Psychology, 19, 427-449.
• Last, C.G., Hansen, C. ve Franco, N. (1998). Cognitive-behavioral treatment of school phobia. Journal of the American Academy of Adolescent Psychiatry, 37, 404-411
• Leary, M. R. ve Kowalski, R. M., (1995). Social Anxiety. Newyork: Guilford Press.
• March, J.S. ve Ollendick, T.H. (2004). Integrated psycosocial and phamacological treatment. T.H. Ollendick ve J.S. March (Ed.), Phobic and anxiety disorders in children and adolescents: A clinician’s guide to effective pschosocial and pharmacological interventions içinde (pp.141-172). New York: Oxford University Press.
• Rapee, R.M. (1995). Descriptive Pschopathology of social phobia. Heimberg R. G., Lieboewitz, M. R., Hope, D. A., Schneier, F. R., (ed.), Social Phobia. Diagnosis, Assesment and Treatment. (41-66). New York: The Guilford Press.
• Rapee, R. M. (1998). Overcoming Shyness And Social Phobia: A Step By Step Guide. New Jersey, Book-mart Press.
• Spence, S.H., Donovan, C. ve Brechman-Toussaint, M. (2000). The treatment of childhood social phobia: The effectiveness of a social skills training- based cognitive-behavioral intervention with and without parental involvement. Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 41, 713-726.
• Sweeney, L. ve Rapee, M., (2001). Social phobia in children and adolescents: Psychological treatments. W.R. Crozier and L.E. Alden (ed.). International handbook of social anxiety : Concepts, research and ınterventions relating to the self and shyness içinde (sf. 525-537). West Sussex: John Wiley and Sons, Ltd.
• Şimşek, H. (2011). Sosyal beceriler grup rehberliği programının sosyal kaygı düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Wells, A. ve Papageorgiou, C. (1998) Social Phobia: effects of external attention on anxiety, negative beliefs and perspective taking. Behavior therapy, 29, 357-370
• Williams, E. ve Barlow, R. (2003). Anger control training: Techiniques and supplemetory programmes. Speechmark Publishing, United Kingdom.
• Spence, S.H., Donovan, C. ve Brechman-Toussaint, M. (2000). The treatment of childhood social phobia: The effectiveness of a social skills training- based cognitive-behavioral intervention with and without parental involvement. Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 41, 713-726.
• Sweeney, L. ve Rapee, M., (2001). Social phobia in children and adolescents: Psychological treatments. W.R. Crozier and L.E. Alden (ed.). International handbook of social anxiety : Concepts, research and ınterventions relating to the self and shyness içinde (sf. 525-537). West Sussex: John Wiley and Sons, Ltd.
• Şimşek, H. (2011). Sosyal beceriler grup rehberliği programının sosyal kaygı düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Wells, A. ve Papageorgiou, C. (1998) Social Phobia: effects of external attention on anxiety, negative beliefs and perspective taking. Behavior therapy, 29, 357-370
• Williams, E. ve Barlow, R. (2003). Anger control training: Techiniques and supplemetory programmes. Speechmark Publishing, United Kingdom.