SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 65, 142 - 159, 11.01.2018

Musa Polat , Hakkı Kontaş

https://doi.org/10.17755/esosder.310731

Cited By: 14

Öz

Araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin eleştirel
düşünme eğilimlerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Adıyaman ili
Kâhta ilçesinde 2015-2016 eğitim öğretim yılında 8 ilköğretim okulunda görev
yapan 189 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma tarama modelinde betimsel bir
çalışmadır. Araştırmada, “California Eleştirel
Düşünme Eğilimi Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin cronbach alfa güvenirlik katsayısı
.86 olarak bulunmuştur. Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin eleştirel
düşünme eğilimlerinin düşük düzeyde olduğu sonucu çıkmıştır. Cinsiyet ve anne
eğitim düzeyinin eleştirel düşünme eğilimleri üzerinde anlamlı bir etkisinin
olmadığı saptanmıştır. Araştırmanın bir diğer sonucuna göre evli
öğretmenlerin bekâr öğretmenlere göre daha açık fikirli, sistematik ve doğruyu
arama konusunda eleştirel düşünme eğilimlerinin daha yüksek olduğu ortaya
çıkmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin mesleki
kıdemleri arttıkça daha analitik düşündükleri, daha açık fikirli oldukları ve
sistematik oldukları, doğruyu arama konusunda daha eğilimli oldukları
belirlenmiştir. Aynı zamanda büyük yerleşim yerlerinde çocukluğunu geçiren
öğretmenlerin analitik ve sistematik düşünme eğilimlerinin yüksek olduğu ve
daha çok kendine güvendikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda araştırmaya
katılan öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimi üzerinde kitap okuma
alışkanlığının önemli bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan
öğretmenlerin baba eğitim düzeyi azaldıkça daha analitik düşündükleri, daha
açık fikirli ve sistematik oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Düşünme

Kaynakça

• KAYNAKÇA Athman, E., J., and Monroe, M. (2004). “The Effects of Environment‐based Education on Students' Critical Thinking Skills and Disposition Toward Critical Thinking”. Environmental Education Research, 10(4), 507-522. Ay, Ş. ve Akgöl, H. (2008). “Eleştirel Düşünme Gücü İle Cinsiyet, Yaş ve Sınıf Düzeyi”. Kuramsal Eğitimbilim, 1(2), 65-75. Aybek, B. (2010). Örneklerle Düşünme ve Eleştirel Düşünme (1 b.). Adana: Nobel Kitapevi. Aybek, B. ve Ekinci, Ö. (2010). “Öğretmen Adaylarının Empatik ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. İlköğretim Online, 9(2), 816-827. Aybek, B. ve Tümkaya, S. (2008). “Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Sosyo-demografik Özellikler Açısından İncelenmesi”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 387-402. Balay, R. (2004). “Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim”. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82. Başar, H. (2013). Nasıl Düşünelim? (1 b.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Beşoluk, Ş. ve Önder , İ. (2010). “Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımları, Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. İlköğretim Online, 9(2), 679-693. Bökeoğlu, O. Ç. ve Yılmaz, K. (2005). “Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünmeye Yönelik Tutumları ile Araştırma Kaygıları Arasındaki İlişki”. Eğitim Yönetimi Dergisi, 41(1), 47-67. Burkhart, L. M. (2006). Thinking Critically About Critical Thinking: Developing Thinking Skills Among High School Students (1 b.). California: Claremont Graduate University. Burns, E. (2009). The Use of Science Inquiry and Its Effect on Critical Thinking Skills and Dispositions in Third Grade Students. (1. b.). Chicago: Biblio Bazaar. Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (20 b.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Çakır, N. (2013). Üniversite Eğitiminin Üst Düzey Düşünme Becerilerinin Gelişimine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çetinkaya, Z. (2011). “Türkçe Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünmeye İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93-108. Demirbağ, B., Ünişen, A. ve Yeşilyurt, A. (2016). “Training of Critical Thinking Skills in Teacher Candidates and Placebo Effect: A Quasi-Experimental Study”. Eurasian Journal of Educational Research (63), 375-392. Duruhan, K. ve Çapuk, S. (2011). “Fen Bilgisi Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğrencilerin Materyal Tasarımında Yaratıcılıklarının Değerlendirilmesi”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 21-46. Dutoğlu, G. ve Tuncel, M. (2008). “Aday Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Duygusal Zeka Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 11-32. Ersoy, E. ve Başer, N. (2012). “İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri”. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 113-122. Facione, P. A.; Facione, N. C., ve Giancarlo, C.A.F. (1998). The California Critical Thinking Dispositions Inventory. (Doctoral Dissertation). California: Academic Pres. Gök, B. ve Erdoğan, T. (2011). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeyleri Ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 29-51. Hemming, H. E. (1997). The Teacher’s Role in Facilitating Critical Thinking About Social Issues. (Doctoral Dissertation). Halifax: Dalhousie University. Jennings, T. (2005). Investigation Creativity: Understanding the Perspectives of Teachers and Students. (Doctoral Dissertation). Dekalb: Northern Illinois University. Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (31 b.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Kartal, T. (2012). “İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 279-297. Kelly, M. O. (2003). An Examination of the Critical and Creative Thinking Dispositions of Teacher Education Students at the Practicum Point. (Doctoral Dissertation). Massachusetts: University of Massachusetts. Korkmaz, Ö. (2009). “Eğitim Fakültelerinin Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilim ve Düzeylerine Etkisi”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 879-902. Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kurnaz, A. (2013). Eleştirel Düşünme Öğretimi Etkinlikleri (2 b.). Konya: Eğitim Kitapevi. Kurnaz, A. (2011). İlköğretim Öğretmenlerinin Yaratıcılık Düzeyleri ve Demokratik Tutumları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Lesperance, M. M. (2008). The Effects of Problem Based Learning (PBL) on Students’ Critical Thinking Skills. (Doctoral Dissertation). Greensboro: The University of North Carolina. Maloney, J. E. (1992). Teacher Training in Creativity: A Phenomenological İnquiry With Teachers Who Have Participated in Creativity Coursework. (Doctoral Dissertation). Massachusetts: University of Massachusetts. Moreyra, A. A. (1991). The Role of Thinking Frames in Developing Teachers’ Critical Thinking Skills and Dispositions. (Doctoral Dissertation). USA: University of Miami. Özdemir, S. M. (2002). Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Özkan, S. (2011). Hemşirlik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri. (Yüksek Lisans Tezi). Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi. Öztürk, N. (2006). Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Eleştirel Düşünmeyi Etkileyen Faktörler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Recalde, X. D. (2008). Teachers' Educational Technology Practices: Understanding Teachers' Critical Thinking Skills and Teachers' Cognitive Demand Practices in the Classroom. (Doctoral Dissertation). Illinois: Northern Illinois University. Robey, J. A. (2002). The Impact of Belief Bias and Epistemological Beliefs on Critical Thinking in Pre-service Teachers. (Doctoral Dissertation). USA: The University of Minnesota. Rucks, M. G. (2001). The Effects of Academic Achievement on the Critical Thinking Skills of College Students. (Doctoral Dissertation). Michigan: Wayne State University. Sungur, N. (2001). Yaratıcı Okul Düşünen Sınıflar (1 b.). İstanbul: Evrim yayıncılık. Şen, Ü. (2005). “Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”. Zeitschrift für die Welt der Türken. Journal of World of Turks, 1(2), 69-89. Tabasco, D. (2007). Investigation of the Relationships Among Teachers’ Immediacy and Creativity, and Students’ Perceived Cognitive Learning. (Doctoral Dissertation). USA: Drexel University. Tafuri, D. M. (1994). The Effects of Creativity on Teacher-Student İnteractions. (Doctoral Dissertation). USA: University of Maryland College Park. TDK. (2005). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü (10 b.). Ankara: Türk Dil Kurumu. Toyran, G. (2015). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeylerinin ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Üstündağ, T. (2002). Yaratıcılığa Yolculuk (1 b.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Wadaani, M. R. (2015). Teacher's Attitudes and Features of Support Related to Teaching for Creativity and Mathematical Talent Development in the United States. (Doctoral Dissertation). USA: University of Kansas. Wagley, S. A. (2013). Critical Thinking in Teacher Education: Perceptions and Practices of Teacher Candidates and College Faculty. (Doctoral Dissertation). USA: Capella University.