BİR DEĞERLER SKALASININ GELİŞTİRİLMESİ VE BU SKALANIN POLİTİK VE DİNİ YÖNELİMLE İLİŞKİSİ

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 66, 401 - 420, 15.04.2018

Sevim Cesur , Aydın Bayad , Onurcan Yılmaz , Beyza Tepe

https://doi.org/10.17755/esosder.307101

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın
temel amacı, Türkiye’de yaşayan bir katılımcı grubundan elde edilen değerlerden
yola çıkarak yerel bir değerler ölçeği oluşturmak ve bu değerlerin politik/dini
yönelime ek olarak Schwartz’ın değer kategorileriyle ilişkisini
incelemektir.  Araştırmanın ilk
aşamasında, açık uçlu cevap yöntemiyle 395 katılımcıdan en önem verdikleri
değerler elde edilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında ise bu değerler, bir
değerler skalası haline getirilerek 230 katılımcıya uygulama yapılmıştır. Her
iki aşamada da katılımcılara ayrıca politik ve dini yönelim sorularını da
içeren demografik form ve Portre Değerler Anketi’nin iki farklı sürümü verilmiştir.
Analizler sonucunda “Adil Paylaşım ve Erdemler”, “Geleneksel Değerler”,
“İçtenlik ve Beraberlik”, “Üretkenlik ve Başarı” ve “Evrensel Değerler ve
Yaşama Heyecanı” şeklinde beş faktörlü ve 68 maddelik
bir ölçek ortaya çıkmıştır. Bu faktörler, Portre
Değerler Anketlerinin ilgili değer tip ve boyutlarıyla ve
politik ve dini yönelimle genellikle beklenen yönde ilişkiler göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Değerler, politik yönelim, dini yönelim, Schwartz Değerler Anketi

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademede gerçekleştirilme derecesinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Başaran, F. (1992). The university students’ value preferences. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Cografya Fakültesi Araştırma Dergisi, 14, 13–25.
• Bond, M.H. (1988). Finding universal dimensions of individual variation in multicultural studies of values: The Rokeach and Chinese Value Surveys. Journal of Personality and Social Psychology, 55(6), 1009-1015.
• Bora, T. (1997). Cumhuriyetin ilk döneminde milli kimlik. N. Bilgin (Ed.), Cumhuriyet, demokrasi ve kimlik içinde (s. 53-62). İstanbul: Baglam Yayıncılık.
• Caprara, G. V. vd. (2006). Personality and politics: Values, traits, and political choice. Political Psychology, 27(1), 1-28.
• Caprara, G. V., & Zimbardo, P. G. (2004). Personalizing politics: A congruency model of political preference. American Psychologist, 59(7), 581-594.
• Cieciuch, J. vd. (2014). A hierarchical structure of basic human values in a third-order confirmatory factor analysis. Swiss Journal of Psychology, 73, 177-182.
• Çileli, M. (2000). Change in value orientations of Turkish youth from 1989 to 1995. The Journal of Psychology, 134(3), 297-305.
• Çukur, C. Ş., de Guzman, M. R. T. ve Carlo, G. (2004) Religiosity, values, and horizontal and vertical individualism-collectivism: A study of Turkey, the United States, and the Philippines. The Journal of Social Psychology, 144(6), 613-634.
• Demirutku K. ve Sümer, N. (2010), Temel değerlerin ölçümü: Portre Değerler Anketi’nin Türkçe uyarlaması, Türk Psikoloji Yazıları, 25, 17-25.
• Dilmaç, B., Arıcak, O.T.,& Cesur, S. (2014). A validity and reliability study on the development of The Values Scale in Turkey. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(5), 1661-1671.
• Dirilen-Gümüş, Ö., & Büyükşahin-Sunal, A. (2012). Gender differences in Turkish undergraduate students’ values. Sex roles, 67(9-10), 559-570.
• Durkheim, E. (1897/1964). Suicide. Glencoe, II.: Free Press.
• Fiske, A. P. (1992). The four elementary forms of sociality: Framework for a unified theory of social relations. Psychological Review, 99(4), 689-723.
• Fraenkel, J. R. (1977). How to teach about values: An analytic approach. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, Inc.
• Fuchs D, Klingemann H. D. (1990). The left-right schema. In continuities in political action: A longitudinal study of political orientations in three western democracies, ed. M.K. Jennings, JW van Deth, pp. 203–34. Berlin: Walter de Gruyter.
• Gregg, G. S. (2005). Honor and Islam. The Middle East: A cultural psychology. Oxford University Press.
• Gümüş, Ö. D. (2009). Kültür, Değerler, Kişilik Ve Siyasal İdeoloji Arasındaki İlişkiler: Kültürlerarası Bir Karşılaştırma (Türkiye-ABD). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Haidt, J., Koller, S. H., ve Dias, M. G. (1993). Affect, culture, and morality, or is it wrong to eat your dog? Journal of Personality and Social Psychology, 65(4), 613-628.
• Hofstede, G. (1982). Dimensions of national cultures. R. Rath, H. S. Asthana, D. Sinha, & J.B. H. Sinha (Eds.), Diversity and unity in cross-cultural psychology, içinde (s. 173-187). Lisse, Netherlands: Swets & Zeitlinger.
• Hortaçsu, N., & Cem‐Ersoy, N. (2005). Values, identities and social constructions of the European Union among Turkish university youth. European Journal of Social Psychology, 35(1), 107-121.
• İmamoğlu, E. O., & Karakitapoğlu-Aygün, Z. (1999). 1970’lerden 1990’lara değerler: Üniversite düzeyinde gözlenen zaman, kuşak ve cinsiyet farklılıkları. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 1-22.
• Jost, J. T., Glaser, J., Kruglanski, A. W., & Sulloway, F. J. (2003). Political conservatism as motivated social cognition. Psychological bulletin, 129(3), 339-375. Jost, J. T. (2006). The end of the end of ideology. American Psychologist, 61(7), 651-670.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). Autonomy and relatedness in cultural context, implications for self and society. Journal of Cross Cultural Psychology, 20(10), 1-20.
• Karakitapoğlu Aygün, Z., & İmamoğlu, E. O. (2002). Value domains of Turkish adults and university students. The Journal of Social Psychology, 142(3), 333–351.
• Kuşdil, M. E., & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
• Lee, C. K. (1991). The problem of appropriateness of the Rokeach Value Survey in Korea. International Journal of Psychology, 26(3), 300-310.
• Mehmedoğlu, A. U. (2006). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri ve dindarlık-değer ilişkisi (M. Ü. İlahiyat Fakültesi örneği). M. Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 133-167.
• Paker, K. O. ve Cesur, S. (2013). Laiklik konusunda ayrışan gruplar ve belirli psiko-sosyal değişkenlerin dış-grup değerlendirmelerinde rolü. Akademik Araştırmalar Dergisi, 15(57), 51-76.
• Roccas, S., & Schwartz, S. H. (1997). Church-state relations and the association of religiosity with values. Cross-Cultural Research, 31, 356-375.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: Free Press.
• Saribay, S. A., Olcaysoy, I., Yılmaz, O. (2017). Kişisel ve toplumsal düzeylerde eşitliğe karşıtlık ve değişime direnmenin muhafazakârlıkla ilişkisi. Türk Psikoloji Yazıları.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. M. P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology, içinde (cilt.25, s.1-65). New York: Academic Press.
• Schwartz, S. H. (2006). Les valeurs de base de la personne: théorie, mesures et applications [Basic human values: theory, measurement and applications]. Revue Française de Sociologie, 42, 249-288.
• Schwartz, S. H., & Bardi, A. (2001a). Value hierarchies across cultures: Taking a similarities perspective. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, 268-290.
• Schwartz, S. H. & Huismans, S. (1995). Value priorities and religiosity in four western religions. Social Psychology Quarterly, 58, 88–107.
• Schwartz S.H. vd. (2001b). Extending the cross-cultural validity of the Theory of Basic Human Values with a different method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, 519–42.
• Schwartz, S. vd. (2012). Refining the theory of Basic Individual Values. Journal of Personality and Social Psychology, 103, 663-688.
• Smith, P.B. & Schwartz, S.H. (1997). Values. In J.W. Berry, M.H., Segall ve Ç. Kağıtçıbaşı, (Eds.) Handbook of cross-cultural psychology ( Vol 3), pp. 77-118.. Allyhn & Bacon.
• Spini, D. (2003). Measurement equivalence of 10 value types from the Schwartz value survey across 21 countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 34, 3-23. Weber, M. (1905). The Protestant ethic and the spirit of capitalism. New York: Scribner’s.
• Yilmaz, O., Harma, M., Bahçekapili, H. G., & Cesur, S. (2016a). Validation of the moral foundations questionnaire in Turkey and its relation to cultural schemas of individualism and collectivism. Personality and Individual Differences, 99, 149-154.
• Yilmaz, O., & Saribay, S. A. (2016). An attempt to clarify the link between cognitive style and political ideology: A non-western replication and extension. Judgment and Decision Making, 11(3), 287-300.
• Yılmaz, O., Sarıbay, S. A., Bahçekapılı, H. G., & Harma, M. (2016b). Political orientations, ideological self-categorizations, party preferences, and moral foundations of young Turkish voters. Turkish Studies, 17(4), 544-566. http://dx.doi.org/10.1080/14683849.2016.1221312.