“BASAT’IN TEPEGÖZ’Ü ÖLDÜRDÜĞÜ” HİKÂYEYİ PSİKANALİTİK YAKLAŞIMLA OKUMA

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 69, 354 - 372, 15.01.2019

Mümin Topcu

https://doi.org/10.17755/esosder.441438

Cited By: 4

Öz

Dede korkut hikâyeleri üzerinde dil,
edebiyat, siyaset ve benzeri konulu birçok çalışma yapılmıştır. Bu metinlerle
ilgile çalışmaların genellikle dil ve yapı merkezli olduğu görülür. Geçmişte,
sözlü ve yazılı gelenekte sıklıkla yer alması nedeniyle bu hikâyelerin toplumu
eğitici ve bilinçlendirici anlam yüklü metinler olduğu kanaati oluşmaktadır. Bu
kanaat, bizi Basat’ın Tepegöz’ü Öldürdüğü hikâyedeki eğitici ve
bilinçlendirici fonksiyonların neler olabileceği fikri üzerinde yoğunlaştırdı.
Yaptığımız okumalar sonucu hikâyedeki önemli motiflerin derin kökenlere sahip
ve yaşamın simgelerini barındıran siyasetname özelliği gösterdiği kanaati oluştu.
Anlatıda, bu fikrin oluşmasına neden olan ve yaşam döngüsünün parametrelerini
ortaya koyan semboller dizgesini açıklamaya çalıştık. Çalışmanın, anlatının
semboller dizgesini açıklamakla, yaşamın yasalarını barındırmakta olan siyasi
ve sosyolojik bilinç simgelerinin anlaşılmasına katkı sağlayacağı
kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler

Psikanalizim, sembol, Basat, Tepegöz

Kaynakça

• Aktunç, H. (2011). Büyük Argo Sözlüğü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Argunşah, M. (2002). Kirdeci Ali, Kesik Baş Destanı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.Camphell, J. (1995). İlkel Mitoloji. (K. Emiroğlu, Çev.) Ankara: İmge Kitapevi.Çaycı, A. (2002). Anadolu Selçuklu Sanatı!nda Gezegen ve Bueç Tasvirleri. Ankara: Kültür Bakanlığı.Çobanoğlu, Ö. (2002). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ.Eliade, M. (2000). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi (Cilt 1). (A. Berktay, Çev.) istanbul: Kabalcı.Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kabalcı.Grimal, P. (2012). Mitoloji Sözlüğü. (S. Tamgüç, Çev.) İstanbul: Kabalcı.Hançerlioğlu, O. (1984). İslâm İnançları Sözlüğü. İstanbul: remzi kitapevi.İnayet, A. (2015, 2 15). Basat’ın Tepegöz’ü Öldürdüğü Destan’ın Yeni Bir Yorumu Üzerine. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, s. 7-13.Jung, C. C. (2002). Anılar, Düşler, Düşünceler. İstanbul: Can Yayınları.Karabaş, S. (1999). Bütüncül Türk Budunbilimine Doğru. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Kemal, y. (1995). Ortadirek. İstanbul: Adam Yayınları.Larosse, M. (1992). Nympea (Cilt 15, s. 35). içinde İstanbul: Sabah Gazetesi Yayınları.Özçelik, S. (2005). Dede Korkut. ANKARA: gazi Kitapevi.Schimmel, A. (2000). Sayıların Gizemi. (M. Küpüşoğlu, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınları.Tanpınar, A. H. (1988). 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitapevi.Topcu, M. (2015). Yaşar Kemal'in Romanlarında Halk Kültürü Etkisi. Ankara: Grafiker Yayınları.