TÜRKİYE’DE TASARRUF ve FİNANSAL OKURYAZARLIK ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 72, 1580 - 1605, 15.10.2019

Eda Bozkurt , Yılmaz Toktaş , Ali Altıner

https://doi.org/10.17755/esosder.518727

Cited By: 10

Öz

Küreselleşmenin
sonuçlarından biri, finansal olarak ülkeler arasındaki ilişkilerin genişlemesi
ve işlem hacminin artmasıdır. Global finansal rekabete ayak uydurmak isteyen
ülkeler, mali konularla ilgili yenilikleri takip etmeli ve bu yenilikleri
ekonomilerine adapte etmelidirler. Dayanıklı finansal sistemlerin varlığı bu
sistemleri yeterli düzeyde tanıma ve anlama sürecinin iyi işlemesine bağlıdır.
Finansal konular yalnızca politika yapıcıları ya da ekonomistlerin değil
hanehalklarının da duyarlı olması gereken bir alandır. Sürdürülebilir iktisadi
büyüme yakalayan ülkelerin önemli özelliklerinden biri yurtiçi tasarruf
oranlarının yüksek olmasıdır. Tasarrufun parayı tanıma ve yönetme becerileriyle
ilişkili olduğu bilinmektedir. Tasarrufların
arttırılmasının finansal okuryazarlıkla ilgili olduğu görülmektedir. Hanehalkı
kaynaklı tasarrufların arttırılması Türkiye’de tasarruf bilinci ve tasarruf
yöntemlerini gündeme getirmektedir. Bu noktadan hareketle, çalışmada Türkiye’de
tasarruf ve finansal okuryazarlık düzeyini ölçmek amaçlanmıştır. Araştırmada
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi öğrencilerine online anket metoduyla
sorular yöneltilmiştir. Böylelikle Türkiye’de tasarruf eğilimi, finansal
okuryazarlık düzeyi, finansal okuryazarlık bilincinin tasarruf davranışı üzerindeki
etkisi araştırılmıştır. Sonuçlar katılımcıların %68,5’inin tasarruf yaptığını
göstermektedir. Öte yandan katılımcıların %59,6’si finansal okuryazarlık
kavramını bilmediğini ifade etmiştir. Türkiye’de finansal okuryazarlık
kavramının bilinmediği ancak temel düzeyde finansal konularda bilgi sahibi
olunduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Okuryazarlık, Tasarruf

Destekleyen Kurum

Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon

Proje Numarası

SHD-2018-6707

Kaynakça

• Alkaya, A. ve Yağlı, İ. (2015). Finansal Okuryazarlık-Finansal Bilgi, Davranış ve Tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Journal of International Social Research. 8(40), 585-599.
• Altıntaş, K. M. (2012). Belirlenmiş Katkı Esaslı Emeklilik Planlarında Finansal Eğitimin Önemi: Katılımcıların Finansal Okur Yazarlığı Çerçevesinde Alternatif Bir Yatırım Eğitimi Modeli. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 5(9),151-176.
• Atkinson, A. ve Messy, F.A. (2011). Assessing Financial Literacy in 12 Countries: An OECD/Infe International Pilot Exercise. Journal of Pension Economics & Finance, 10(4), 657-665.
• Baysa, E. ve Karaca, S. S. (2016). Finansal Okuryazarlık ve Banka Müşteri Segmentasyonları Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 71, 109-126.
• Bekir, E. ve Yılmaz, H. (2016). Finansal Okuryazarlık: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 115-140.
• Biçer, E. B. ve Altan, F. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık ile İlgili Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 1519-1533.
• Bodie, Z.A. (2006). Note on Economic Principles and Financial Literacy. Networks Financial Institute Policy Brief No:2006-PB-07.
• Boyce, L., Danes, S. M. ve Huddleston-Casas, C. (1998). Evaluation of the NEFE High School Financial Planning Program. Boulder, CO: National Endowment for Financial Education.
• Chen, H. ve Volpe, R. P. (1998). An Analysis of Personal Financial Literacy among College Students. Financial Services Review, 7(2): 107-128.
• Chen, H. ve Volpe, R. P. (2002). Gender Differences in Personal Financial Literacy among College Students. Financial Services Review, 11(3), 289-307.
• Coşkun, S. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Finansal Davranış ve Tutumlarının Belirlenmesi: Finansal Okuryazarlık Algıları Üzerine Bir Araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2247-2258.
• Cude, B. J., Lawrence, F. C., Lyons, A. C., Mtzger, K., LeJeune, E., Marks, L. ve Machtmes, K. (2006). College Students and Financial Literacy: What They Know And What We Need To Learn. Proceedings of the Eastern Family Economics and Resource Management Association,102-109.
• Çelik, K. (2011). Makro Iktisada Giriş, 3. Baskı, Murathan Yayınevi:Trabzon.
• Çinko, M. Avcı, E., Ergun, S. ve Tekçe, M. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık Düzeyleri: Marmara Üniversitesi Örneği. Marmara Business Review, 2(1), 25-50.
• Çolak, Ö.F. ve Öztürkler, H. (2012). Tasarrufun Belirleyicileri: Küresel Tasarruf Eğiliminde Değişim ve Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Eğiliminin Analizi. Bankacılar Dergisi, 82, 3-44.
• Dilek, S., Küçük, O. ve Eleren, A. (2016). Kastamonu Üniversitesi Öğrencilerinin Ekonomi Okuryazarlığı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 1865-1878.
• Disney, R. ve Gathergood, J. (2013). Financial Literacy and Consumer Credit Portfolios. Journal of Banking & Finance, 37(7), 2246-2254.
• Ergün, B., Şahin, A. ve Ergin, E. (2014). Finansal Okuryazarlık: İşletme Bölümü Öğrencilerii Üzerine Bir Çalışma. Journal of International Social Research, 7(34), 847-864.
• Fettahoğlu, S. (2015). Hane Halkının Finans Eğitimi ve Finansal Okuryazarlık Düzeyleri Üzerine Kocaeli'nde Bir Araştırma. Journal of Accounting & Finance, 67, 101-116.
• Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER), Erişim Tarihi:10.08.2018, http://www.fo-der.org.
• Gökmen, H. (2012). Finansal Okuryazarlık. Hiperlink:İstanbul.
• Güvenç, H. (2017). Öğretim Programlarımızda Finansal Okuryazarlık. İlköğretim Online, 16(3), 935-948.
• Hastings, J. S., Madrian, B. C. ve Skimmyhorn, W. L. (2013). Financial Literacy, Financial and Economic Outcomes. NBER Working Paper No:18412. Cambridge.
• Hogarth, J. M ve Hilgert, M. A. (2002). Financial Knowledge, Experience and Learning Preferences: Preliminary Results from a New Survey on Financial Literacy. Consumer Interest Annual, 48(1), 1-7.
• Hung, A., Parker, A. M. ve Yoong, J. (2009). Defining and Measuring Financial Literacy. RAND Labor and Population Workin Paper Series. No: WR-708. California.
• Huston, S. J. (2010). Measuring Financial Literacy. The Journal of Cınsumer Affairs. 44(2), 296-314.
• İçke, B. T. (2017). Finansal Okuryazarlık. Beta Yayım Dağıtım:İstanbul.
• Kalkınma Bakanlığı. (2014). Onuncu Kalkınma Planı Yurtiçi Tasarruflar Özel Ihtisas Komisyonu Raporu. Ankara.
• Keynes, J. M. (1980). İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi. (Çeviren:Asım Baltacıgil). Minnetoğlu Yayınları: İstanbul.
• Kılıç, Y., Ata, H. A. ve Seyrek, İ. H. (2015). Finansal Okuryazarlık: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Accounting & Finance, 2015, 129-150.
• Kimiyaghalam, F. ve Safari, M. (2015). Review Papers on Definition of Financial Literacy and its Measurement. SEGi Review, 8, 81-94.
• Klapper, L, Lusardi, A. ve Panos, G. A. (2013). Financial Literacy and its Consequences: Evidence from Russia during the Financial Crisis. Journal of Banking & Finance, 37(10): 3904 3923.
• Kunovskaya, I. (2010). The Impact of Financial Literacy on Use of Financial Services in Russia. University of Georgia.
• Lusardi, A. ve Mitchell, O. S. (2007). Financial Literacy and Retirement Planning: New Evidence from the Rand American Life Panel. Michigan Retirement Research Center Research Paper No. WP 2007-157.
• Lusardi, A. ve Mitchell, O. S. (2008). Planning and Financial Literacy: How do Women Fare? American Economic Review, 98(2), 413-417.
• Lusardi, A. ve Mitchell, O. S. (2009). How Ordinary Consumers Make Complex Economic Decisions: Financial Literacy and Retirement Readiness. NBER Working Paper No. 15350.
• Lyons, A, Palmer L, Jayaratne K. ve Scherpf, E. (2006). Are We Making the Grade? A National Overview of Financial Education and Program Evaluation. Journal of Consumer Affairs, 402, 208-235.
• Mercan, N., Oyur, E., Altınay, A. ve Aksanyar, Y. (2012). Ekonomi Okur Yazarlığına Yönelik Ampirik Bir Araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(2), 109-118.
• OECD (2005). Improving Financial Literacy Analysis of Issues and Policies. Organisation for Economic Co operation and Development.President’s Advisory Council on Financial Literacy (PACFL). (2009). 2008 Annual Report to the President Executive Summary. Washington.
• Sezer, D. ve Demir, S. (2015). Yatırımcıların Finansal Okuryazarlık ve bilişsel Yetenek Düzeylerinin Psikolojik Yanılsamalar ile İlişkisi. Journal of Accounting & Finance, 2015, 69-88.
• Smith, A. (1997). Ulusların Zenginliği. (Çev. Ayşe Yunus, Mehmet Bakırcı). 2. Baskı, İstanbul:Alan Yayıncılık.
• Steen, A. ve MacKenzie, D. (2013). Financial Stress, Financial Literacy, Counselling and the Risk of Homelessness. Australasian Accounting, Business and Finance Journal, 7(3), 31-48.
• Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2015). Ekonomi Okuryazarlığı Düzeyinin Tespitine Ilişkin Bir Araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (48), 46-60.
• Türk Dili Kurumu. Erişim Tarihi: 09.08.2018,http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5be285b4f3f687.25814313.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB). (2015). Tasarruf-Yatırım Dinamikleri ve Cari Işlemler Dengesi Gelişmeleri. Ankara.
• Van Rooij, M., Lusardi, A. ve Alessie, R. (2011). Financial Literacy and Stock Market Participation. Journal of Financial Economics, 101(2), 449-472.