EĞİTİM PROGRAMI OKURYAZARLIĞI KAVRAMININ KAVRAMSAL YÖNDEN ANALİZİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2020, Cilt 19, Sayı 73, 315 - 332, 26.01.2020

Salih AKYILDIZ

https://doi.org/10.17755/esosder.554205

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık yeterliklerini algılarının ölçülmesinde kullanılabilecek bir ölçek geliştirmektir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri 304’ü kadın, 362’si erkek olmak üzere toplam 666 öğretmenden toplanan veriler üzerinde yapılmıştır. Ölçeğin faktör yapısını ortaya koymak için veri setine açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizi sonucunda 36 maddeden oluşan, toplam varyansın %60,345’ni açıklayan dört faktörlü bir ölçek ortaya çıkmıştır. Ölçeğin, KMO uyum değeri .97, Bartlett küresellik testi ise X²= 22212,871; p<.05 olarak hesaplanmıştır. Bu değerler veri setinin faktörleştirmeye uygun olduğunu ve örneklem büyüklüğünün mükemmel düzeyde olduğunu göstermektedir. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .97, Guttman güvenirlik katsayısı .89 ve Spearman korelasyon katsayısı ise .89 hesaplanmıştır. Ölçek maddelerinin ayırt ediciliğini belirlemek amacıyla üst grup ve alt grup ortalama puanları arasındaki fark bağımsız gruplar t-testi ile hesaplanmıştır. Yapılan hesaplamada elde edilen değerlerinin 27,23-55,40 arasında değiştiği ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu (p<.001) anlaşılmıştır. Tüm ölçek maddeleri için düzeltilmiş madde toplam korelasyonlarının .49 ile .74 arasında değer aldığı görülmüştür. Ölçeğin tamamı ile alt faktörleri arasındaki korelasyonlar; .60-.93 arasında değiştiği ve ölçeğin geneli ile alt faktörleri arasında p=<0,01 anlamlılık düzeyinde pozitif yönde bir ilişki olduğunu belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğuna karar verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Program okuryazarlık ölçeği, Program okuryazarlığı, Eğitim programı

Kaynakça

• Aksan, D. (2016). Anlambilim. Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Akyıldız, S. (2017). Okul müdürlerinin program uygulamalarını yönetme öz-yeterlik algısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 401-418.
• Akınoğlu, O. ve Doğan, S. (2012). Eğitimde program geliştirme alanına yeni bir kavram önerisi: program okuryazarlığı. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. 12-14 Eylül 2012 Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Altunya, H. (2003). Farabi’de dil felsefesi, Süleyman Demirel Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri A.B.D., (Yüksek Lisans Tezi). İsparta.
• Alvior, M. (2015). The Meaning and ımportance of curriculum development. https://simply educate.me/2014/12/13/the-meaning-and-importance-of-curriculum-development/ [Erişim: 10.03.2019]
• Anagün, Ş. (2011). PISA 2006 sonuçlarına göre öğretme-öğrenme süreci değişkenlerinin öğrencilerin fen okuryazarlıklarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 84-102. Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
• Aydın, M. (2016). Uluslararası öğrenci değerlendirmeleri bize ne söyler? Eğitim bilimlerinden yansımalar. Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
• Bawden, D. (2001). Information and digital literacies; a rewiew of concepts. Journal of Documentation, LVII, 2, 218-59.
• Bolat, Y. (2017). Eğitim programı okuryazarlığı kavramı ve eğitim programı okuryazarlığı ölçeği. Electronic Turkish Studies, 12(18), 121-138.
• Bozdoğan, A. E. ve Öztürk, Ç. (2008). Coğrafya ile ilişkili fen konularının öğretimine yönelik öz-yeterlilik inanç ölçeğinin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 22, 66-80.
• Bryman, A. and Cramer, D. (2005). Quantitative data analysis with SPSS 12 and 13: A guide for social scientists. London and New York: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Cambridge Assessment (2013). What is literacy? An investigation into definitions of English as a subjectand the relationship between English, literacyand ‘beingliterate’ A Research Report Commissioned by Cambridge Assessment. Erişim tarihi: 22 Mart 2017. www.cambridgeassessment.org.uk
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: spss ve lisrel uygulamaları. Pegem Akademi, Ankara.Çüçen, A. (1999). Mantık, Asa Kitabevi, Bursa.
• Darling-Hammond, L. (2009). Teaching and the changewars: the Professional is mhypothesis. In A. Hargreaves, & M. Fullan (Eds.), Changewars, pp. 44-68). Bloomington, IN: Solution Tree.
• Demir, Ö. ve Acar, M. (1992). Sosyal bilimler sözlüğü. Ağaç Yayıncılık, İstanbul.
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulama. PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Duman, E. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının program geliştirme yeterlikleri hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi (Ankara üniversitesi ve Kırıkkale üniversitesi örnekleri). Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Erden, M. (1988). Öğretmenlik mesleğine giriş. Alkım Yayınları, İstanbul.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using spss. SAGE Publications, London.
• Fidan, N. (1985). Okulda öğrenme ve öğretme. Alkım Yayınları, Ankara.
• Gömleksiz, M. N., Kan, A. Ü. ve Öner Ü. (2012). Üstün zekâlı ve üstün yetenekli öğrencilerin medya okuryazarlığına ilişkin görüşleri. (Elazığ Bilim ve Sanat Merkezi Örneği) Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(4), 41-54.
• Hacıoğlu, F. ve Alkan, C. (1997). Öğretmenlik uygulamaları. Alkım Yayınları, Ankara.
• Hoy, W. K. and Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama. (Çeviri: Selahattin Turan). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kaptan, F. (1998). Fen öğretiminde kavram haritası yönteminin kullanılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 95-99.
• Karakaya, Ş (2004). Eğitimde program geliştirme çalışmaları ve yeni yönelimler. Pegem Yayınları, Ankara.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma teknikleri. Nobel Yayınları, Ankara.
• Kelly, A. V. (2004). The Curriculum: theory and practice. Sage Publications. London.
• Leu, D. (1997). Exploring literacy on the ınternet: caity's question: literacy as deixis on the ınternet. The Reading Teacher, 51(1), 62-67.
• Lewy, A. (1977). Planning the school curriculum. Unesco, İnternational İnstitut for Eeducational Planing, Fundamentals of educational planning, 23, Paris.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi. Amos uygulamaları. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Marsh, C. (2014). Perspectives: key concepts for understanding the curriculum. Routledge.
• MEB. (2008). Öğretmen yeterlikleri. Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara.
• MEB. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. (Erişim: 1 Nisan 2017 http://otmg.meb.gov.tr/Yet Genel.html.
• Murphy, G.L. (2002). The Bigbook of concepts. England, The MIT Press, London.
• Nsibande, R. N. and Modiba, M. M. (2012). ‘I just do as expected’. Teachers’ implementation of Continuous Assessment and challenges to curriculumliteracy. Research Papers in Education, 27(5), 629-645.
• Nunnally. J. C. ve Bernstein. I. H. (1994). Psychometric theory. New York: McGraw-Hill.INC.
• OECD (2000). Literacy ın the ınformation age fınal report of the ınternatıonal adult lıteracy survey. France, Paris.
• Öner, D. (2010). Öğretmenin bilgisi özel bir bilgi midir? Öğretmek için gereken bilgiye kuramsal bir bakış. Bogazici University Journal of Education, 27(2), 23-32.
• Ornstein, A. C., and Hunkins, F. P. (2014). Eğitim programı: temeller, ilkeler ve sorunlar. Çeviri: Asım Arı. Eğitim Yayınevi, Konya.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi II. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Resmi Gazete, Milli Eğitim Temel Kanunu, Tarih: 24.6.1973, Sayı: 14574.
• Sağ, R. (2010). Etkinlik teorisine göre zenginleştirilmiş birleştirilmiş sınıflarda öğretim uygulamalarının adayların özyeterlik algılarına Etkisi. Eğitim ve Bilim, 35, 158, 44-57.
• Sağ, R. ve Sezer, R. (2012). Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin mesleki eğitim ihtiyaçları”. Elementary Education Online, 11(2), 491-503.
• Seçer, İ. (2015). Spss ve lısrel ile pratik veri analizi. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Sezer, R. (2010). “Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin mesleki ihtiyaçları analizi.” (Yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Selvi, K. (2010). Teachers’ competencies. International Journal of Philosophy of Cultureand Axiology, 7(1), 167-175.
• Semerci, Ç. (2007). Program Geliştirme Kavramına İlişkin Metaforlarla Yeni İlköğretim Resim Programlarına Farklı Bir Bakış. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 125-140
• Senemoğlu, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi, Ankara.
• Smith, M. K. (2000) Curriculum theory and practice. the encyclopaedia of informal education. Erişim tarihi: 23.03.2019. http://infed.org/mobi/curriculum-theory-and-practice/
• Snavely, L. and Cooper, N. (1997). The information literacy debate. The Journal of Academic Librarianship, 23(1), 9-14.
• Stabback, P. (2016). What makes a quality curriculum? Current and critical issues in curriculum and learning. UNESCO International Bureau of Education.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Tanner, D. and Tanner, L. (1995). Curriculum development: theory into practice. Englewood Cliffs, NJ: Merrill.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Yargı yayınevi, Ankara.
• Thornton, S. J. (2005). Teaching social studies that matters: Curriculum for activelearning. New York, NY: Teachers College Press.
• UNESCO (2004). The Plurality of literacy and its implications for policies and programmes: position paper. UNESCO document. Erişim tarihi: 27.11.2018. http://unesdoc.unesco.org/images/ 0013/001362/136246e.pdf
• Unruh, G. G. and Unruh, A. (1984), Curriculum Development, Problems, Processand Progress, California: McCutchan Publishing Carparation.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Ülgen, G. (2004). Kavram geliştirme. Nobel Yayıncılık, Ankara
• Wang, H. and Cheng, L. (2009). Factors Affecting Teachers' Curriculum Implementation. Linguistics Journal, 4(2). 135-166
• Wiles, J. (2016). Eğitim program liderliği. (Çeviri Editörü: Bahaddin Acat). Nobel Yayınları, Ankara.
• World Economic Forum. (2015). New vision for education: Unlocking the potential of technology. Prepared in collaboration with The Boston Consulting Group.
• Yaşar, Ş. (2013). Eğitimde program geliştirmeyi etkileyen sosyo-kültürel etmenler. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 3(6), 1-8.
• Yazıcı, S., Başol, G. ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim tutumları: bir güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 229-242.
• Yenilmez, K. ve Ata, A. (2013). Matematik okuryazarlığı dersinin öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterliğine etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1803-1816.
• Yüksel, S. (1998). Program geliştirme sürecine öğretmen katılımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(1), 99-106.