MEKÂNLA BELİRLENEN YAŞAMLAR: GÜVENLİKLİ KONUTLARDA YAŞAMAK

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 77, 340 - 355, 03.01.2021

Yakup Azak , Göklem Tekdemir

https://doi.org/10.17755/esosder.625950

Öz

Bu çalışmada, gündelik hayata “sadece ev değil bir yaşam tarzı satın alma” söylemiyle dahil olan güvenlikli ve kapalı konutların, kendi sakinlerinin yaşam tarzlarında ne tür yeni düzenlemelere yol açtığı sorusuna odaklandık. Sakinlerinin konut yaşamı dışındakiler ile sosyal karşılaştırmaları, tüketim, sosyal ve mekân bağlamında yeni kimlik inşalarına sosyal psikolojik perspektiften açıklamalar getirdik. Çalışma için, İstanbul’un farklı ilçelerindeki güvenlik elemanlı kapalı konut yaşam alanı sakini farklı politik yönelim ve sosyo-demografik özelliklere sahip toplam yedi evli çiftle görüşmeler yaptık. Odak grup görüşme tekniği ile topladığımız verileri, Maxqda 2018 programı üzerinden kategori aşamalı tematik analiz yöntemi ile analiz ettik.
Katılımcıların konut yaşamını, şehir hayatında zorunlu bir ihtiyacı karşılayan tüketim olarak anlamlandırdıklarını gözlemledik. Bu zorunlu algıladıkları tüketim pratiği içinde, çocuk yetiştirirken yaşanan endişe ve korku ile şehir hayatında kendini değerli hissetmek gibi duygu deneyimlerinin birlikte yaşandıklarını tespit ettik. Mekânın güvenlik işleyişleri, fiziksel imkânları, yüksek duvarlarla çevrili kapalı alan mimarisi, sakinlerine güvenli ve ayrıcalıklı olma hissi dışında izole olma, hapsolma da içeren sembolik anlamlandırmalara neden olmaktadır.
Temelde iddiamız bu mekanların kendi sakinlerini çeşitli olumsuz duygu deneyiminden uzak tutma iddiasıyla mekâna özgü yeni normlarla sakinlerinin yaşam tarzlarında yeni düzenlemelere ve değişimlere gitmelerine neden olduğu yönündedir.

Anahtar Kelimeler

tüketim kimliği, tematik analiz, güvenlikli konutlar, sosyal kimlik, mekan kimliği

Teşekkür

Makale ilk yazarın yüksek lisans tezinin bir bölümü kapsamında oluşturulmuştur.

LIVES DETERMINED BY PLACES: LIVING IN GATED RESIDENTIAL PLACES

Öz

In this study, we focused on the question of kinds of new arrangements that gated residential places with private security that were introduced into daily life with a discourse of “not only buying a house but a lifestyle” caused in daily lives of their residents. We have offered explanations about these residents’ life in their houses, their comments based on comparisons they made in terms of people living outside these closed places, behaviours of consumption and their construction of new identities concerning social context and place using a social psychological approach. Fort his study, we have carried out focus group interviews with 7 married couples who were residents of such places located in different districts of Istanbul. We have analyzed the data gathered in focus group interviews using the method of categorical thematic analysis utilizing the MAXQDA 2018 software.
We observed that the participants regarded their life in providing such places as a consumer behaviour ensuring an indispensable necessity. We determined that along with the perception of living in these places as an indispensable necessity, the residents experienced anxiety and fear of raising children in a city coupled with emotions of feeling valuable. The security conditions, physical conditions and architectural characteristics providing a closed space separated from outside with high walls of these places brought forth feelings of being safe and privileged along with feelings of being isolated and imprisoned for the participants. Our main claim is that these residential places with their offers of distancing the residents from various negative feelings cause new arrangements and changes in the daily lives of their residents because of establishing specific and new norms

Anahtar Kelimeler

Place identity, consumption identity, social identity, thematic analysis, gated residential places

Kaynakça

• Alver, K. (2013). Steril hayatlar. İstanbul: Hece Yayınları.
• Azak, Y. (2020). İstanbul’da yaşayan orta yaş ve üzeri yerleşik ailelerin Suriyeli göçmenler bağlamında kolektif sahiplik algısı. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, basım aşamasında
• Bali, R. (2002). Tarz-ı hayat’tan life style’a yeni seçkinler, yeni mekânlar, yeni yaşamlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baudrillard, J. (1997). Tüketim toplumu: Söylenceleri, yapıları. (A. Şenel Çev.). İstanbul: Ayrıntı. (Orijinal eserin yayın tarihi 1970)
• Baudrillard, J. (2004). Nesneler sistemi. (O. Adanır, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1968).
• Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum. (Y. Alogan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı. (Orijinal eserin yayın tarihi 2001)
• Bilgin, N. (1991). Eşya ve insan. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Bocock, R. (1997). Tüketim. (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi. (Orijinal eserin yayın tarihi 1993).
• Chaney, D. (1999). Yaşam tarzları. (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi. (Orijinal eserin yayın tarihi 2001).
• Dittmar, H. (2008). To have is to be? Psychological functions of material possesions. H. Dittmar (Der.) Consumer culture, identity and well-being içinde (ss. 25-43). New York: Taylor ve Francis Group.
• Dittmar, H. (2008). Understanding the impact of consumer culture. H. Dittmar (Der.), Consumer culture, identity and well-being içinde (ss. 1-25). New York: Taylor ve Francis.
• Douglas, M. ve Isherwood, B. (1999). Tüketim antropolojisi. (E. Aytekin Çev.). Ankara: Dost Kitabevi, (Orijinal eserin yayın tarihi 1996).
• Dovey, K. (1985). The house as symbol of social structure. C. M. Werner (Der.), Home environment içinde (s. 33-64). New York: Plenum Press.
• Ehwi, Richmond J., Morrison N. ve Tyler P. (2019) Gated communities and land administration challenges in Ghana: reappraising the reasons why people move into gated communities, Housing Studies, doi: 10.1080/02673037.2019.1702927
• Elo, S. ve Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62 (1) 107-115. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569
• Elo, S., Kääriäinen, M., Kanste, O., Pölkki, T., Utriainen, K. ve Kyngäs, H. (2014). Qualitative content analysis: A focus on thrustworhtiness. SAGE Open, 11 (4) 67-82. https://doi.org/10.1177/2158244014522633
• Erlingsson, C. ve Brysiewicz, P. (2017). A hands-on guide to doing content analysis. African Journal of Emergency Medicine, 7(1) 93–99. https://doi.org/10.1016/j.afjem.2017.08.001
• Featherstone, M. (1996). Tüketim toplumu ve postmodernizm. (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık. (Orijinal eserin yayın tarihi 2007).
• Fried, M. (2000). Residential attachment: Sources of residential and community satisfaction. Journal of Social Issues, 3(38), 107-119.
• Firth, H. ve Gleeson, K. (2004). Clothing and embodiment: Men managing body image and appearance. Psychology of Men and Masculinity. https://doi.org/10.1037/1524-9220.5.1.40
• Göregenli, M. (2010). Çevre psikolojisi: İnsan ve mekan ilişkileri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Hogg, M. ve Abrams, D. (1992). Social identifications: A social psychology of intergroup relations and group process (3 b.). New York: Routledge.
• Krippendorff, K (2004). Content analysis: An introduction to its methodology. London: Sage Publications.
• Nasır, E. B., Öğüt, Ş., & Gürel, M. (2015). Changing uses of the middle-class living room in Turkey: The transformation of the closed-salon phenomenon., 15-19. Intercultural Understanding, 15-19
• Neuendorf, K. A. (2012). The content analysis guidebook. London: Sage Publications
• Orçan, M. (2004). Osmanlı’dan günümüze, modern Türk tüketim kültürü. Ankara: Kadim Yayınevi.
• Öncü, A. (1999). İdealinizdeki ev mitolojisi. Birikim Dergisi, 123, 26-34.
• Öncü, A. (2005). "İdealinizdeki ev" mitolojisi kültürel sınırları aşarak İstanbul'a ulaştı. A. Öncü, ve P. Weyland (Der.) Mekan, kültür, iktidar: Küreselleşen kentlerde yeni kimlikler içinde (ss. 85-103). İstanbul: İletişim.
• Reicher, S. D., Spears, R., ve Postmes, T. (1995). A social identiy model of deindividuation phenomena. European Review of Social Psychology, 6(1), 161-198.
• Robinson, O. C. (2014). Sampling in interview-based qualitative research: A theoretical and practical guide. Qualitative Research in Psychology, 11(1), 25-41.
• Sixsmith, J. (1986). The meaning of home. Journal of Environmental Psychology,6, 281-298.
• Tajfel H. ve Forgas J. (1981). Social categorizations: Cognitions, values and groups. J. Forgas (Der.), Perspectives of everyday understandings içinde (ss. 114). London: London Academic Press.
• Tanhan, A. (2020). COVID-19 sürecinde online seslifoto (OSF) yöntemiyle biyopsikososyal manevi ve ekonomik meseleleri ve genel iyi oluş düzeyini ele almak: OSF’nin Türkçeye uyarlanması. [Utilizing online photovoice (OPV) methodology to address biopsychosocial spiritual economic issues and wellbeing during COVID-19: Adapting OPV to Turkish.] Turkish Studies, 15(4), 1029-1086. doi: 10.7827/TurkishStudies.44451
• Tanhan, A., Yavuz, F. K., Young, S. J., Nalbant, A., Arslan, G., Yıldırım, M., . . . Çiçek, İ. (2020). A proposed framework based on literature review of online contextual mental health services to enhance wellbeing and address psychopathology during COVID-19. Electronic Journal of General Medicine, 17(6). doi:10.29333/ejgm/8316
• Taylor, S. (2005). Identity trouble and opportunity in women’s narratives of residence. Auto Biography Journal, (13), 249-265.
• Turner, H. T. (1986). The social identity theory of intergroup behavior. S. W. Austin (Der.), Psychology of intergroup relations içinde (ss. 72- 85). Chicago: Nelson-Hall.
• Turnock, R. (2007). Television and consumer culture. Newyork: I.B.Tauris.