HALK BİLMECELERİNDE RENKLERİN KULLANIM SIKLIĞI VE İŞLEVSELLİĞİ

Yıl 2007, Cilt: 6 Sayı: 21, 192 - 211, 01.04.2007

Dr. Fevzi Karademir

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

HALK BİLMECELERİNDE RENKLERİN KULLANIM SIKLIĞI VE İŞLEVSELLİĞİ

Öz

Renk kullanımları, milletlerin hayata bakışını, tabiatı algılayışını göstermesi bakımından önemlidir. Halk edebiyatının önemli türlerinden olan bilmecelerde, renkler yoğun olarak geçer. Bu çalışmada renklerin halk bilmecelerindeki kullanım sıklığı tespit edilmiş, işlevlerine dikkat çekilmiştir. Buna göre bilmecelerde en çok kullanılan renklerin sırasıyla ak, kara ve kırmızı grubu renkler olduğu görülmüştür. Bilmecelerdeki renklerin daha çok, muhataba ip ucu vermek ve cevap ile cevabı imgeleyen varlığın niteliğini karşılamak amacıyla kullanıldığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

renkler, halk, bilmeceler

Kaynakça

• Acıpayamlı, Orhan (1978), Halkbilim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
• Aksan, Doğan (1996), Türkçenin Sözvarlığı, Engin Yayınevi, Ankara.
• Aksan, Doğan (1999), Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Engin Yayınevi, Ankara.
• Atakay, Kemal (2004), “İmge”, Kitap-lık, İstanbul, S. 74, s. 67-73.
• Ayvazoğlu, Beşir (2006), “Çiçek ve Renk Adlarına Dair”, Turkoloji.cu.edu.tr.
• Başgöz, İlhan (1974), “Türk Bilmecelerinin Fonksiyonları”, Folklora Doğru-Bilmece Sayısı, (Çeviren: A. Levent Alpay), İstanbul, S. 37, s. 29-38.
• Başgöz, İlhan; Tietze, Andreas (1999), Türk Halkının Bilmeceleri (THB), Kültür Bakanlığı yayınları, Ankara.
• Bayraktar, Nesrin (2004), “Kara ve Siyah Renk Adlarının Türkçedeki Kavram ve Anlam Boyutu Üzerine” TÖMER Dil Dergisi, S. 126, s. 56-77.
• Bayraktar, Nesrin, “Kavram ve Anlam Boyutunda Gök, Mavi, Yeşil ve Mor” Bilig Dergisi’nde yayıma hazırlanıyor.
• Bayraktar, Nesrin (2006) “Kavram ve Anlam Boyutunda Sarı ve Tonları” Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi (TÜBAR) Prof.Dr. Tuncer Gülensoy Armağanı, S. 20, s. 209-218.
• Bayraktar, Nesrin (2005), “Kavram ve Anlam Boyutunda Al, Kırmızı ve Kızıl” International Journal of Central Asian Studies Mustafa Canpolat Armağanı, Vol: 10-1, Seoul, s. 145-165.
• Bayraktar, Nesrin (2003), “Renk Adlarının Türkçenin Söz Varlığına Katkıları” VIII. Uluslar Arası KIBATEK Edebiyat Şöleni, 16-20 Ekim 2003, Çanakkale.
• Boratav, Pertev Naili; Başgöz, İlhan (1974), “Türk Halk Bilmeceleri” Folklora Doğru-Bilmece Sayısı, (Çeviren: Vedat Aydınoğlu), İstanbul, S. 37, s. 2-13.
• Çelebioğlu, Amil; Öksüz, Yusuf Ziya (1979), Türk Bilmeceler Hazinesi (TBH), Ülker Yayınevi, İstanbul.
• Eyüboğlu, Sabahattin (1992), “Bilmecelerin Cennetinde”, Atatürk Devri Türk Edebiyatı-II, (Haz. Mehmet Kaplan ve diğerleri), Kültür Bakanlığı yayınları, Ankara, s. 1165- 1170.
• Gözaydın, Nevzat (1985), “Çocuk ve Folklor”, Türk Dili, Ankara, S. 400, s. 326-352.
• K. Langer, Susanne (2004), “Benzerlik”, Kitap-lık, İstanbul, S. 74, s. 95-97.
• Kurnaz, Cemal (1990), Halk ve Divan Şiirinin Müşterekleri Üzerine Denemeler, Akçağ yayınları, Ankara.
• Önder, Ali Rıza (1983), “Türklerde Renk Geleneği”, Türk Folkloru Araştırmaları,1982, Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları, Ankara, s. 125-131.
• Özçelik, Sadettin (2005), Dede Korkut-Araştırmalar, Notlar / Dizin / Metin, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Tansuğ, Sabiha (1992), “Anadolu Halk Dilinde Türkçe Çiçek Adları”, IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri, Kültür Bakanlığı yayınları, Ankara, Cilt: I, s. 84-87.
• Toklu, M. Osman (2003), “Alışılmamış Bağdaştırmaların Anlam Yapısı”, II. Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu 9-10 Mayıs 2002, Çukurova Üniversitesi Yayınevi, Adana, s. 144-153. Kısaltmalar S.: Sayı s.: sayfa THB: Türk Halkının Bilmeceleri (1999) TBH: Türk Bilmeceler Hazinesi (1979)