GAP BÖLGESİNDE HAYVANCILIĞIN GELİŞİMİ VE TÜRKİYE İÇİNDEKİ KONUMU

Yıl 2007, Cilt: 6 Sayı: 22, 13 - 37, 01.05.2007

Cahit Aydemir - Murat Pıçak Murat Pıçak

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

GAP BÖLGESİNDE HAYVANCILIĞIN GELİŞİMİ VE TÜRKİYE İÇİNDEKİ KONUMU

Öz

Türkiye’de hayvancılık; artan nüfusun hayvansal protein ihtiyacının karşılanması, ihracatın arttırılması, sanayi sektörüne hammadde sağlanması, bölgeler ve sektörler arası dengeli kalkınma ve kalkınmanın istikrarı, gizli işsizliğin önlenmesi, sanayi ve hizmet sektörlerinde istihdam olanaklarının yaratılması ve kalkınma finansmanının öz kaynaklara dayandırılması açılarından önemli bir potansiyele sahiptir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin hayvan varlığındaki değişim, Türkiye’nin genel tablosu ile benzer bir eğilim göstermesine rağmen; genel olarak Türkiye ortalamasının üzerinde bir azalma gerçekleşmiştir. Bölge’nin ekonomik açıdan geri kalmışlığı, hayvansal üretimin kapalı ekonomi içinde yer alması ve terör olayları sonucu meraların boşaltılmasıyla artan göçler hayvancılığın gelişmesini sınırlayan önemli etkenlerdir. Ayrıca Bölge’de; hayvan ıslahı, bakım ve besleme, hayvan hastalıklarıyla mücadele, verim düşüklüğü, örgütlenme ve pazarlama, eğitim, destekleme politikaları ve finansman kaynaklarına erişim alanlarında ciddi sorunlar bulunmaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki hayvancılık potansiyelinin akılcı plan, strateji ve desteklemelerle geliştirilmesi gerekmektedir. Özellikle ticari hayvancılığın geliştirilmesine yönelik bir dizi çalışmanın yapılması, Bölge’yi canlı hayvan, hayvansal ürünler ve hayvan yeminde ihracatçı konumuna getirecektir. Bu çalışmada; hayvancılığın insan beslenmesindeki ve ekonomik yapıdaki önemi; Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde hayvancılık sektöründe yaşanan değişimler kısaca irdelenecek ve bu değerlendirmelerden hareketle Bölge hayvancılığının geliştirilmesi için öneriler getirilecektir

Anahtar Kelimeler

Hayvancılık, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Kırsal Kalkınma

Kaynakça

• Akın, Emine. Bir Bölgesel Kalkınma Yönetimi Örnek Olayı “GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı”, Ankara: Başbakanlık GAP-BKİ Başkanlığı, 1999.
• Akman, Numan ve Ali Murat Tatar. Türkiye ve AB’de Hayvancılık, Pankobirlik Dergisi. Yıl:17. Sayı:85. Ankara, 2006, ss. 40-47.
• Anonim, GAP Bölgesi’nde Hayvancılığın Geliştirilmesi, Başbakanlık GAP-BKİ Başkanlığı, Ankara, 2004.
• Silaj: Su içeriği yüksek yeşil yem bitkilerinin, havasız ortamda süt asidi bakterilerinin etkinliğine bırakılarak
• fermantasyona uğratılmaları suretiyle elde edilen; bir nevi hayvan turşusu da denilebilecek yem çeşididir.
• Anonim, GAP Yöresinde Hayvan Yetiştiriciliği-V, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2006.
• Aslan, Seyfettin, “Tarım Sektöründe Hayvancılık ve 50. Yılında EBK. Et ve Balık Ürünleri A.Ş. Genel Müdürlüğü”, Ankara, Aralık 2002.
• Başbakanlık GAP-BKİ Başkanlığı, GAP Durum Raporu 1992, Ankara, 1993.
• Cangir, Cemil ve Duygu Boyraz. “Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Arazi Varlığı ve Tarım Topraklarının Konumu ve Yörede Çevre Düzeni Planı ve Toprak Amenajmanı Projelerinin Önemi”, 3. GAP ve Sanayi Kongresi Bildiriler El Kitabı, Diyarbakır: TMMOB Makina Mühendisleri Odası, 18-19 Ekim 2003, ss. 403-426.
• Dağ, Rıfat, Ersin İstanbulluoğlu, İnci Avşar, Taner Söylemez, GAP Bölgesinde Hayvancılık, GAP Hedefleri ve Gelişme Koşulları, Başbakanlık GAP-BKİ Başkanlığı, Ankara, 2002.
• Demir, Nazmi. “Güneydoğu Projesiyle İlgili Üretim Politikalarımız”, GAP’ta Tarım, Tarıma Dayalı Endüstriler ve Finansmanı Sempozyumu Bildiriler El Kitabı, Şanlıurfa: Ziraat Bankası, 4-5 Ekim 1989, ss. 81-98.
• DPT, Sekizinci BYKP Deri ve Deri Mamulleri Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın Nu. DPT: 2519-ÖİK: 537, Ankara, 2000.
• DPT. “Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. 2001.
• DPT. GAP Master Planı, Nippon Koei Co.Ltd., Yüksel Proje Co., Ankara, 1990.
• Foastat, http://faostat.fao.org/site/381/default.aspx. (Erişim: Kasım 2006).
• GAP-BKİ Başkanlığı, http://www.gap.gov.tr/gap.php?sayfa=altm/m_projef_tr.html (Erişim: Kasım 2006).
• GAP-BKİ, Dünyada, Türkiye’de ve GAP’ta Tarım, Ankara, Mayıs 2005.
• GAP-BKİ, GAP Bölgesel Ulaşım ve Altyapı Geliştirme Çalışması Nihai Raporu-Yöneticiler İçin Özet, Başbakanlık GAP_BKİ Başkanlığı, Ankara, Temmuz 1993.
• GAP-BKİ, GAP Pazarlama ve Ürün Deseni Çalışmaları, C. 2, Ankara, Ağustos 1992.
• İnan, İ. Hakkı. “GAP Bölgesi Tarımsal Kalkınmasında Kooperatifçilik”, 3. GAP ve Sanayi Kongresi Bildiriler El Kitabı, Diyarbakır: TMMOB Makina Mühendisleri Odası, 18-19 Ekim 2003, ss. 171-173
• Karlı, Bahri. “GAP Bölgesi Tarımının Sosyo-Ekonomik Yapısı”, GAP ll. Tarım Kongresi Bildiriler Kitabı. Şanlıurfa: Hr. Ü. Ziraat Fakültesi-Başbakanlık GAP-BKİ Başkanlığı, 24-26 Ekim 2001, ss. 543-553.
• Karlı, Bahri. GAP Bölgesinde Üniversite İle Tarıma Dayalı Sanayi İşletmeleri Arasındaki İşbirliği ve İlişki Düzeyinin Belirlenmesi ve Geliştirilmesi, Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları, Şanlıurfa, 2004.
• Kaya, İbrahim. Büyükbaş Hayvan Yetiştirme ve Islahı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Ders Notları No:14. İzmir, 1994.
• Özçelik, Ahmet, Erdoğan Güneş ve M. Metin Artukoğlu. “Türkiye'de Tarımsal Kredi: Sözleşmeli Tarım ve Üretici Örgütleri Üzerinden Kredi Uygulamaları”, Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 3-7 Ocak 2005, Ankara, ss.961-985 (1-3).
• Paksoy, H. Mustafa. “GAP Kapsamındaki İllerde Sosyo-Ekonomik Göstergeler ve Türkiye
• Karşılaştırması”, 2. GAP ve Sanayi Kongresi Bildiriler El Kitabı. Diyarbakır:
• TMMOB Makina Mühendisleri Odası, 29-30 Eylül 2001, ss. 239-252.
• Pıçak, Murat. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Ekonomik Gelişiminde Tarıma Dayalı Sanayilerin Etkisi (1990-2000 Dönemi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 2007.
• Saçlı, Yurdagül. “AB’ye Uyum Sürecinde Hayvancılık Sektörünün Dönüşüm İhtiyacı” DPT Uzmanlık Tezleri, Yayın: DPT: 2707, Ankara, Nisan 2007.
• Saçlı, Yurdagül. “Türkiye Sığırcılığında Alternatif Gelişme Olasılıkları ve Geleceğe İlişkin Politikaların Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma”. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2005.
• Şahinöz, Ahmet. “GAP Sürecinde Tarımsal Kalkınma Politikalarına Bakış ve Tarımsal Sanayileşme” GAP ve Sanayi Kongresi, TMMOB, 23-24 Eylül 2005, Diyarbakır. ss. 160-174.
• TUİK,Tarımİstatistikler,http://www.tuik.gov.tr/BolgeselIstatistik/tabloYilSutunGetir.do?duru m =acKapa&menuNo=191&altMenuGoster=1, (Erişim 2007).
• Tüzün, A. Mekin ve Ruhsar Yenigün, Gap’ta Hayvansal Üretimin Yeri ve Önemi. Başbakanlık GAP-BKİ Başkanlığı, Ankara, 2002.
• Wikipedia, http://tr.wikipedia.org/wiki/Hayvanc%C4%B1l%C4%B1k (Erişim: Mayıs 2007).
• Yavuzer, Gülşah Bengisu, Ümit Yavuzer, Ali Rıza Öztürkmen, Tahir Polat ve Harun Baytekin.
• “GAP Bölgesi’nde Çayır-Mera Alanlarının Bugünkü Durumu, Sorunları ve Çözüm
• Önerileri”, 3. GAP ve Sanayi Kongresi Bildiriler Kitabı. Diyarbakır: TMMOB
• Makina Mühendisleri Odası, 18-19 Ekim 2003, ss. 205-216.
• Yıldırım, Ahmet. “Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Meteorolojik ve Klimatolojik Özellikleri”, Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı: 292 (Mart 1992), ss. 52-61.