SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KÜLTÜRDEN YARARLANMA: ÖĞRETMEN ADAYLARININ KÜLTÜR PORTFOLYOLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 28, 1 - 19, 01.02.2009

Handan Devec

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KÜLTÜRDEN YARARLANMA: ÖĞRETMEN ADAYLARININ KÜLTÜR PORTFOLYOLARININ İNCELENMESİ

Öz

Sosyal bilgiler, insanları, insanların birlikte oluşturdukları yaşamı anlamayı ve bireylere toplumsal bir kişilik kazandırmayı sağlar. Bu nedenle, sosyal bilgiler ile toplumsal bir ürün olan ve insanlar arası etkileşim sonucu doğup gelişen kültür arasında yakın bir ilişki vardır. Bu çalışmada öğretmen adaylarına göre sosyal bilgiler dersi ile kültür arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma doküman incelemesine dayalı nitel yöntemle gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programında Özel Öğretim Yöntemleri I dersi kapsamında 35 öğretmen adayının hazırladıkları kültür portfolyoları incelenmiştir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının kendi kültürlerini tanımlarken yemek, düğün, geçim kaynağı gibi çeşitli kültür ögelerinden yararlandıkları, sosyal bilgiler dersi ile kültür arasındaki ilişkiyi konu, amaç, program, öğretmen gibi çeşitli boyutlarda açıkladıkları bulgusu elde edilmiştir. Yine, öğretmen adayları sosyal bilgiler dersinde kültürel ögelerden yararlanılması ancak kültür ögelerinden yararlanılırken kimi noktalara dikkat edilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Öğretmen adaylarının kültürel ögelerle ilişkili olarak hazırladıkları ders planları incelendiğinde ise çeşitli sınıf, kazanım, öğrenme alanı ve üniteler kapsamında çeşitli etkinliklerden yararlandıkları bulgusu elde edilmiştir. Bu sonuçlara dayalı olarak, farklı kültürlere ilişkin örnekler verilerek öğrencilerin farklı kültürleri tanımalarının sağlanması ve çeşitli değerleri kazanmasına yönelik olarak sosyal bilgiler dersinde kültürel ögelerden yararlanılması gerektiği söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, kültür, öğretmen adayı

Kaynakça

• Andersen, M. L ve Taylor, H. F. (2006). Sociology: Understanding a diverse society (4th ed). Australia: Thomson/Wadsworth.
• Aydın, M. (1987). Kültür ve eğitim. Eğitim sosyolojisi seçme yazılar içinde (19-48). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Barker, C. (2008). Cultural studies: Theory and practice (3rd ed.). London: Sage.
• Bozkurt, V. (2006). Değişen dünyada sosyoloji: Temeller, kavramlar, kurumlar (İkinci baskı). Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Demir, N. (2004). Birey, toplum, bilim: Sosyoloji temel kavramlar. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Doğanay, A. (2002). Sosyal bilgiler öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (15-46). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Fichter, J. (2004). Sosyoloji nedir? (7.Baskı). Çev. N. Çelebi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gülüm, K. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler dersinde göç konusunun işlenişinde halk türkülerinin kullanılması (örnek bir çalışma). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 7, 26 (112-127).
• Güvenç, B. (2002). İnsan ve kültür (9. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Inglis, F. (2004). Culture. Cambridge: Polity.
• Janesick, J. V. (2007). Oral history as a social justice project: Issues for the qualitative researcher. (The qualitative report, 12,1, 111-121). Nova Southeastern University, 3301 College Avenue, Fort Lauderdale, March 2007. (ERIC Document Reproduction Service No. EJ800166).
• Kendall, D. (2007). Sociology in our times (6th ed). Australia: Thomson/Wadsworth.
• Michaelis, J. U. ve Garcia, J. (1996). Social studies for children a guide to basic instruction (Eleventh edition). Boston: Allyn And Bacon.
• Maxim, G. W. (2006). Dynamic social studies for constructivist classrooms: Inspiring tomorrow's social scientists (8th ed.). Upper Saddle River, N.J.: Prentice Hall.
• MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4. ve 5. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis (Second edition). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• NCSS (Tarihsiz). Expectations of excellence: Curriculum standards for social studies-executive summary. 16.01.2009 tarihinde http://www.Socialstudies.org/standards/ strands internet adresinden ulaşılmıştır.
• Özkalp, E. (2005). Sosyolojiye giriş (Genişletilmiş 13. Basım). Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Öztürk, C. (2006). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. C. Öztürk, (Ed.), Hayat Bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (21-50). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. B. Tay ve A.Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (1-19). Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, V. (2005). Hayat ve sosyal bilgiler öğretimi öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sözer, E. (2008). Sosyal Bilgiler dersinin tanımı, kapsamı ve ilköğretim programındaki yeri. Ş. Yaşar, (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (41-55). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Tezcan, M. (1996). Eğitim sosyolojisi (10. Baskı). Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.