TOPLAM KALİTE YÖNELİMLİ EĞİTİM KURUMLARINDA EĞİTİM YÖNETİCİLERİNİN DÖNÜŞTÜRÜCÜ VE SÜRDÜRÜMCÜ LİDERLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: M.E.B. MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATINDAKİ ÖRGÜTLERDE AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 30, 181 - 199, 01.04.2009

Ramazan Erturgut

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

TOPLAM KALİTE YÖNELİMLİ EĞİTİM KURUMLARINDA EĞİTİM YÖNETİCİLERİNİN DÖNÜŞTÜRÜCÜ VE SÜRDÜRÜMCÜ LİDERLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: M.E.B. MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATINDAKİ ÖRGÜTLERDE AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Gittikçe küreselleşen dünyamızda eğitim kurumları için kaliteli hizmet üretmek, bir ihtiyaçtan öte, zorunluluk halini almıştır. Bu süreçte, kaliteyi kendine vizyon edinen örgütlerde, liderliğin sürdürümcü içeriğinin, değişim ve dönüşüm merkezli olmaya doğru evrildiği gözlemlenmektedir. Bu araştırma, kalite konusundaki başarıları yetkin örgütler tarafından ulusal anlamda ödüllendirilmiş olan eğitim kurumlarından M.E.B. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Daire Başkanlığı (Ankara) ve Eskişehir Şehit Ali Gaffar Okkan İlköğretim Okulu’nda yapılmıştır. Araştırmada ödül alan eğitim kurumlarındaki eğitim yöneticilerinin kendi algılamalarına ve astların yöneticilerini değerlendirmelerine göre dönüştürücü ve sürdürümcü liderlik düzeylerinin ölçülmesine çalışılmıştır. Bunun yanında, bu kurumlarda başarıyı yönlendiren yönetsel ve örgütsel motivlerin hem yöneticiler hem de çalışanlar açısından tespitine ilgi duyulmuştur. Araştırma bulguları, Ulusal Kalite Ödülü alan ve Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı eğitim kurumlarından, taşrada yer alan kurumların dönüştürücü liderlik düzeylerinin daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Merkez teşkilatındaki kurumların dönüştürücü liderlik düzeyleri orta düzey kabul değerleri aralığında olmakla birlikte bu kurumda görev yapan yöneticilerin sürdürümcü liderlik özelliklerine daha fazla sahip olduğu anlaşılmaktadır. Taşra teşkilatındaki örgütlerde görev yapan yönetici ve çalışanların toplam kalite yönetimi ile ilgili bilinçlilik seviyeleri merkez teşkilatı örgütüne göre daha yüksektir. Ayrıca araştırmanın yapıldığı kurumlarda görev yapan eğitim yöneticilerinin kamunun yapısal sorunlarından etkilendiği anlaşılmaktadır. (Bu makalenin ilk versiyonu Eylül 2008 tarihinde Sakarya Üniversitesi’nde düzenlenen 17 nci Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.)

Anahtar Kelimeler

Toplam Kalite Yönetimi, Eğitim Yöneticisi, Dönüştürücü Liderlik, Sürdürümcü Liderlik

Kaynakça

• Akdemir, A. (1997) “Yönetim Düşüncesindeki Dönüşümler ve Dönüştürücü Liderlik Profili”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, İstanbul.
• Aşar, M. (2004), “Dönüşümcü Liderlik Davranışının Entelektüel Sermaye Üzerindeki Etkisi” (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, DEÜ., SBE.
• Bass, BM. (1990), “From Transactional to Transformational Leadership: Learning to Share The Vision” Organizational Dynamics, Vol. 19, Issue 3.
• Büyüköztürk, Ş. (2006), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. 6.b., Ankara: Pagem Yayınları, Çakar, U. (2002), “Duygusal Zekanın Dönüşümcü Liderlik Davranışı Üzerindeki Etkisi” (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, DEÜ, SBE).
• Doğan, E. (2002), “Çalışanın İşine Cezbolması: Dönüştürücü Liderlik Tarzının, Lidere Olan Güvenin, Güçlenmenin ve Duygunun Etkileri”, (Yayımlanmış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Eraslan, L. (2006), “Liderlikte Post-Modern bir Paradigma: Dönüşümcü Liderlik” www.insanbilimleri.com, 2006.
• Erçetin, Ş. (2000), Lider Sarmalında Vizyon, 2.b., Ankara: Nobel Yay. 2000.
• Eren, E. (1998) Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, 1.b., İstanbul Beta Yayınları, 1998, s. 370.
• Erturgut, R. (2007), Toplam Kalite Yönetimi Uygulamaları İle Dönüştürücü Liderlik Arasındaki İlişki: Ulusal Kalite Ödülü Almış Olan Kamu Örgütlerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, SBE.
• Shrıberg, A.; Lloyd, C. (2002) Practicing Leadership: Principles And Applications, John Wiley&Sons İnc. New York, Felfe, J. (2002) “The Relatıonshıp Between Employees' Occupatıonal Self-Effıcacy And Perceıved Transformatıonal Leadershıp-Replıcatıon And Extensıon Of Recent Results”, Current Research in Social Psychology, Volume 7, Number: 9.
• Leithwood K.; Steinbach, R.(1993), “Total Qality Leadership: Expert Thinking Plus Transformational Practice”, Annual Meeeting of The American Educational Research Association, Atlanta, Georgia.
• İşcan, ÖF. (2006), “Dönüştürücü /Etkileşimci Liderlik Algısı ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinde Bireysel Farklılıkların Rolü”, Akdeniz Ü. İ.İ.B.F. Dergisi,
• Özalp, İ. (1999), İşletme Yönetimi, 1.b., Eskişehir: A.Ü. Yayınları.
• Leitwood KD.;Genge, M. (1996), “Transformational Leadership” İnternational Handbook of Educational Leadership and Administration, Kluwer Academic Publishers, Netherlands, s. 839.
• Şahin, S. (2003), “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Okul Kültürü Arasındaki İlişkiler”, (Yayımlanmış Doktora Tezi, DEÜ. Eğitim Bilimleri Enstitüsü) Tengilimoğlu, D. (2005), “Kamu ve Özel Sektör Örgütlerinde Liderlik Davranışı Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Güz.
• Tichy MN.;Devana, MA. (1986), “The Transformational Leader”, Training and Development Journal, July, 30-2.
• Laohavichien, T; Fredendall L. (2005), “Influence of Leadership Style on Quality Management Practices” Sixteenth Annual Conference of POMS, Chicago.