THE EFFECT OF THE THOUGHT OF OTTOMANISM IN THE EDUCATION POLICIES DURING THE PERIOD OF REFORMS

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 31, 284 - 294, 01.05.2010

Şerif Demir

Öz

ABSTRACT
The period of Reforms was one of the most important time because some important changes were carried out in the Ottoman political life during this period. In this period, the thought of Ottomanism was the main idea and it was felt in very area. Education was one of the most important area in which the Ottomanism was felt and seen. While radical changing living in education, the idea of Ottomanism had a great influence in this changing. This thought formed the foundation of broadening the rights of non-Muslims in the education area and the opinion of National Education.
Key Words: Reforms, Ottoman, Ottomanism, Education, Non-Muslim

Anahtar Kelimeler

-

TANZİMAT DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARINDA OSMANLICILIK DÜŞÜNCESİNİN ETKİSİ

Öz

Öz
Tanzimat dönemi Osmanlı yapısında önemli değişimin yaşandığı bir zaman dilimidir. Dönemde hâkim olan temel düşünce Osmanlıcılık, her alanda da kendisini hissettirmiştir. Osmanlıcılığın en fazla görüldüğü ve hissedildiği alanların başında eğitim gelmektedir. Eğitim'de köklü bir değişim ve dönüşüm yaşanırken, bu değişimdeki Osmanlıcılığın önemli bir yeri vardır. Bu düşünce; gayrimüslimlerin eğitim alanındaki haklarının genişletilmesine ve Milli Eğitim anlayışının temelini oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Tanzimat, Osmanlı, Osmanlıcılık, Eğitim, Gayrimüslim

Anahtar Kelimeler

Tanzimat, Osmanlı, Osmanlıcılık, Eğitim, Gayrimüslim

Kaynakça

• AHMED HAMDİ-Mustafa Muhsin, Türkiye Tarihi, İstanbul 1926.
• AKYÜZ Yahya, Türk Eğitim Tarihi, İstanbul 1994.
• ANTEL Sadrettin Celal, “Tanzimat Maarifi”, Tanzimat I, İstanbul 1940, s 444-465.
• AYDIN Mahir, Şarkî Rumeli Vilâyeti, Ankara 1992.
• BAYSUN Cavit, “Mescid”, İslam Ansiklopedisi., c. VII, s 74-90.
• BERKES Niyazi, Türkiye de Çağdaşlaşma, İstanbul 1978.
• BİLİM Cahit Yalçın, Tanzimat Devrinde Türk Eğitiminde Çağdaşlaşma (1839-1876), Eskişehir 1984.
• BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVİ, İrade-i Hariciye No. 1936.
• BOZKURT Gülnihal, Alman- İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığı Altında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu (1839-1914), Ankara 1996.
• ÇADIRCI Musa, “Tanzimat‟ın İlanı Sıralarında Osmanlı İmparatorluğunda Kadılık Kurumu ve 1838 Tarihli Tarik-i İlmiye‟ye Dâir Ceza Kânunnamesi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, XIV/25, Ankara 1982.
• DAVİSON Roderic H., Osmanlı İmparatorluğu‟nda Reform , çev: Osman Akınhay, II, İstanbul 1997.
• DEMİR Şerif, Osmanlı Devleti‟nin Gayrimüslim Politikasındaki Değişiklikler (1839–1871), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih ABD, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Van 1999.
• DOĞAN İsmail, Tanzimat‟ın İki Ucu: Münif Paşa ve Ali Suavi, İstanbul 1991.
• ENGİN Vahdettin, “Galatasaray Mekteb-i Sultanisi”, Tarih ve Medeniyet, S. 35, Şubat 1997.
• EREN Cevad, “Tanzimat”, İslam Ansiklopedisi, IX, Eskişehir 1997, s 715-735.
• ERGİN Osman Nuri, Türk Maarif Tarihi, c. I-II, İstanbul 1977.
• ERYILMAZ Bilal, Osmanlı Devletinde Gayri Müslim Teb‟a nın Yönetimi, İstanbul 1990.
• ---------------------, Osmanlı Devletinde Millet Sistemi, İstanbul 1992.
• FORTUNA Benjamin C., Mekteb-i Hümayun, çev. P. Siral, İstanbul 2005.
• GEORGEON Francois, Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri Yusuf Akçura (1876-1935), çev: Alev Er, İstanbul 1996.
• HALAÇOĞLU Yusuf, XIV-XVII Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, İstanbul 1986.
• İHSANOĞLU Ekmeleddin, “Tanzimat Döneminde İstanbul‟da Darülfünun Kurma Teşebbüsleri”, 150. Yılında Tanzimat, Haz: Hakkı Dursun Yıldız, Ankara 1992.
• --------------------------------, “Tanzimat Öncesi ve Tanzimat Dönemi Osmanlı Bilim ve Eğitim Anlayışı”, 150. Yılında Tanzimat, haz: Hakkı Dursun Yıldız, Ankara 1992.
• İNALCIK Halil, “Sened-i İttifak ve Gülhane Hatt-ı Hümâyunu”, Belleten, XXVIII/112 Ankara1964.
• “Islahata Dair Taraf-ı Vekalet-i Mutlakaya Hitaben Bâlâsı Hattı Hümâyun”, Düstur , I. cilt 1. Tertip, İstanbul 1289.
• KOÇAK Cemil, “Tanzimat‟tan Sonra Özel ve Yabancı Okullar”, Tanzimat‟tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, II, İstanbul 1985.
• KURAN Ercüment, Türkiye‟nin Batılılaşması ve Milli Meseleler, Der: Mümtaz‟er Türköne, Ankara 1994.
• “Maarif-i Umumiye Nizamnamesi”, Düstur, 3. cilt 1. Tertip, İstanbul 1289, s. 184-219.
• NAFİ ATUF, Türkiye Maarif Tarihi, [ Ankara] 1930.
• ORTAYLI İlber, “Osmanlı Devletinde Lâiklik Hareketleri Üzerine”, Türk Siyasal Hayatının Gelişimi, (Ed. Ersin Kalaycıoğlu- A. Y. Sarıbay), İstanbul 1986.
• ------------------, “Tanzimat Döneminde Tanassur ve Din Değiştirme Olayları” Tanzimat‟ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara 1994.
• ------------------, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul 1995.
• ÖZBEK Nihat, Türkiye‟de Yabancıların Öğrenim ve Öğretim Özgürlüğü, Ankara 2000.
• RODRİGUE Aron, “Çok Dilli Bir Cemaatin Oluşumu”, Tarih ve Toplum, VI/31, Temmuz 1986.
• SHAW S.J.– SHAW E.K., Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, çev: Mehmet Harmancı, II, İstanbul 1986.
• SONYEL Salâhi R. , Minorities And The Destruction Of The Ottoman Empire, Ankara 1993.
• SUNGU İhsan, “Galatasaray Lisesinin Kuruluşu”, Belleten, VII/28, Ankara 1943, s 315-347.
• ŞİMŞİR Bilal N., İngiliz Belgelerinde Osmanlı Ermenileri (1856-1880), Ter: Şinasi Oral, Ankara 1986.
• ŞİŞMAN Adnan, “Tanzimat Döneminde Fransa‟ya Gönderilen Gayr-i Müslim Osmanlı Öğrencileri”, X. Türk Tarih Kongresi, V, Ankara 1994.
• “Tabiiyet-i Osmaniye Kanunnamesi”, Düstur, I. cilt 1. Tertip, İstanbul 1289.
• TEKELİ İlhan, “Tanzimat‟tan Cumhuriyet‟e Eğitim Sistemindeki Değişmeler”, Tanzimat‟tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, III, İstanbul 1985.
• TEKİN Rahmi, Osmanlı Devletinde Gayrimüslimlerin Gündelik Yaşamları, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih ABD, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Erzurum 2008.
• TEKİN Zeki, “Tarih Eğitimi Hakkında Bir Vesika”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, I/1, Van 1994.
• UBICINI M.A., Türkiye 1850, çev: Cemal Karaagaçlı, c. I, İstanbul Tarihsiz.
• ULUNYAN A.A., “Bulgarskay‟a Molodyoj Vı Uçepnık Zavedeniyak Rossii (1854-1877)”, İstoriya İ Kultura Bulgarii, SSCB İlimler Akademisi Slavyan ve Balkan Enstitüsü, Moskva1981.
• UZUNÇARŞILI İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti‟nin İlmiye Teşkilatı, Ankara 1988
• VAHAPOĞLU M. Hidayet, Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar, İstanbul 1992.
• YURDAKUL İlhami, Osmanlı İlmiye Merkez Teşkilatında Reform (1826-1876), İstanbul 2008.