Yöneticilerin Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisi

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 32, 17 - 30, 01.06.2010

Ali Taş Emine Önder

Öz

Bu araştırma ile Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörlük yöneticilerinin gerçekleştirmiş oldukları liderlik davranışları ve bu davranışların çalışan iş doyumu üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma grubunu Rektörlükteki 143 çalışan oluşturmaktadır. Yönetici liderlik davranışları ve iş doyumu ölçeği ile 101 çalışandan toplanan veriler analiz edilmiştir. Veriler frekans, aritmetik ortalama ( ), korelasyon ve regresyon analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Yöneticiler liderliğin bütün boyutlarındaki davranışları "çoğu zaman" düzeyinde göstermektedirler. Liderlik davranışı boyutları ile iş doyumu arasında anlamlı bir ilişki vardır. Liderlik davranışı boyutlarından iş odaklı liderlik davranışlarının iş doyumu üzerindeki etkisi diğer liderlik davranışı boyutlarından daha fazladır.

Anahtar Kelimeler

-

The Effect Administrators Leadership Behaviors on Staff Job Satisfaction

Öz

This study aims to determine the leadership behaviors of Süleyman Demirel University Rectorate administrators and the effect of these behaviors on staff job satisfaction. The study group is composed of 143 personnel who works for Rectorate. The data of 101 personnel has been analyzed with Administrator Leadership Behaviors and Job Satisfaction Scale. Data were analyzed by using frequency, mean, correlation and regression analysis. Administrators "mostly" demonstrate the leadership behaviors in all dimensions. There is a significant relationship between the leadership behavior all dimensions and job satisfaction. Job-oriented leadership behaviors on job satisfaction are more effective than other dimensions of leadership behaviors.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Leadership Behaviors, Job Satisfaction

Kaynakça

• Acar, E. (2007). Uzmanlık alanında çalışmanın iş doyumuna etkisi. Paradoks, Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, yıl 3,(1).
• Açıkalın, A. (2006). Çağdaş örgütlerde insan kaynağının yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Akdemir, A. (1998). Vizyon yönetimi. İstanbul: Bayrak Matbaa Ltd. Şti.
• Akdoğan, E. (2002). Öğretim elemanlarının algıladıkları liderlik stilleri ile iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Akgemci, T., Öğüt, A. ve Demirsel, M. T. (2007). Akademik personelin mesleki tükenmişlik düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Selçuk Üniversitesi İİBF örneği. 15. Ulusal Yönetim Ve Organizasyon Kongresi, 25-27 Mayıs 2007. Sakarya: Sakarya Üniversitesi,
• Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe iş tatminini etkileyen faktörler: beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 4, 1-25.
• Akiş Toduk, Y. (2004). Türkiye’nin gerçek liderlik haritası. İstanbul: Melisa Matbaacılık.
• Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik sendromu akademisyenler üzerinde bir uygulama (GOÜ Örneği). Gazi İİBF Dergisi, 10(2), 69-96.
• Atay, K. (2001). İlköğretim sınıf ve branş öğretmenlerinin iş doyumu ve iş stresinin karşılaştırılmalı analizi. Eğitimde 2000 Yılında Türk Milli Eğitim Örgütü ve Yönetimi, ss..412-425.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M.E. ve Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
• Awamleh, R., Evans, J. & Ashraf, M. (2005). A test of transformational and transactional leadership styles on employees‟ satisfaction and performance in the uae banking sector. Journal of Comparative İnternational Management, http://goliath.ecnext.com
• Aytaç, S. Fırat, Z. ve Keser, A. (2001). Akademisyenlerin iş tatminine yönelik ampirik bir değerlendirme. MPM, 8. Ulusal Ergonomi Kongresi, 25-26 Ekim 2001, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Balcı, A. (2006). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemler teknikler ilkeler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Balcı, A. (2002). Örgütsel gelişme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Başaran, İ.E. (1998). Yönetimde insan ilişkileri. Ankara: Gül Yayınevi.
• Barker, K.J.& Emery, C.R. (2007). The effect of transactional and
• transformational leadership
• styles on the organizational commitment and jop satisfaction of customer contact personel.
• Journal of Organizational Culture,
• Communications and Conflict, Vol., January
• Bartolo, K. & Furlonger, B. (2000). Leadership and jop satisfaction among aviation fire fighters in Australi., Journal of Management Psychology, 15 ( 1), 87-93.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Bayrak Kök, S. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 20 (1). http://194.27.49.253/iibf/MG19.pdf
• Bender, K. A. ve Heywood, J. S. (2006). Job satisfaction of the highly educated: the role of gender, academic tenure, and comparison ıncome. Scottish Journal of Political Economy, 53 (2), 253- 279.
• Berns, S.S. (1984). Jop stisfaction and conflict managemen. Toronto: The Mosby Company,.
• Bilge, F., Akman, Y. ve Kellecioğlu, H. (2007). Öğretim elemanlarının iş doyumlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 32-41.
• Bogler, R. (2001). The ınfluence of leadership style on teacher job satisfaction. Educational Administration Quarterly, Vol.. 37, S. 5, ss.662-683.
• Brooke, S.L. (2007). Leadership and jop satisfaction. AcademicLleadership, Vol. 4, www.academicleadership.org.
• Bovee, C.L., Wood, J.V.T. &Dovel, G.P. (1993). Management. New York: McGraw-Hill Inc.
• Can, H., Akgün, A. ve Kavuncubaşı, Ş. (1998). Kamu ve özel kesimde personel yönetimi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çarıkçı, H. İ. (2005). Kariyerlerinin ilk dönemlerindeki akademisyen adaylarında iş güvensizliğinin işten alınan tatmin ve örgütsel bağlılıkla etkileşimi. 13. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 12-14 Mayıs 2005. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Chiok, F.L.J. (2001). Leadership behaviours: effeccts on jop satisfaction, productivity. A Service of the National Library of Medicine and the National İnstitutes of Health, S.Jul.9(4), 191-204.
• Çimen, M. ve Şahin, İ. (2005). Bir kurumda çalışan sağlık personelinin iş doyum düzeyinin belirlenmesi. (Erişim tarihi: 10.01.2008).
• Doğan, S. (2001). Liderlik mi? yöneticilik mi? geleneksel liderlik davranış tarzları ve bu konudaki yeni yaklaşımlara bir bakış. Atatürk Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 15 (3-4).
• Erdoğan, İ. (1999). İşletme yönetiminde örgütsel davranış. İstanbul: Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri.
• Ergeneli, A. ve Eryiğit, M. (2001), Öğretim elemanlarının iş tatmini: Ankara‟da devlet ve özel üniversite karşılaştırması. H.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 2(19), 159-178.
• Eren, E. (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Ferik, I.F. (1997). Örgüt büyüklerine bağlı olarak liderlik tarzları ve iş tatmini arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Fincham, R. & Rhodes, P. S., (1988). The individual, work and organisation. London: Weidenfield & Nicholson.
• Hampton, R., Dubinsky, A. J. & Skinner, S.J. (1986). A model of sales supervisor leadership behavior and retail salespeople‟s jop- related outcomes. Academi of Marketing Science, 14(3), 33-43.
• Hecht, M. L. (1978c). “The conceptualization and measurement of interpersonal communication satisfaction. Human Communication Research, 4 (3), 253-264.
• Heller, H.W., Clay, R. & Perkins, C. (1993). The relationship between teacher jop satisfaction; leadership styles; princippals; teacher administrator relationship; teachers. Journal of School Leadership, 3(1), 74-86.
• Karaköse, T, ve Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 2(1),.3-14.
• Karaman, F ve Altunoğlu, A. E. (2007). Kamu üniversiteleri öğretim elemanlarının iş tatmini düzeyini etkileyen faktörler. Yönetim ve Ekonomi, 14 (1).
• Kaya, Y. K. (1999). Eğitim yönetimi kuram ve Türkiye’deki uygulama. Ankara: Bilim Yayıncılık.
• Keçecioğlu, T. (2003). Lider liderlik. İstanbul: Okumuş Adam Yayıncılık.
• Kemaloğlu, E. (2001). Job satisfaction a research on the job satisfaction of the instructors of english at yıldız tecnical university basic english department. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Keser, A. (2006). Çalışma yaşamında motivasyon. İstanbul: Alfa Aktüel Yayınları.
• Kılınç, T. (1997). Durumsallık ötesi liderlik (II), karizmatik liderlik yaklaşımı. 21.Yüzyılda Liderlik Sempozyumu, 5-6 Haziran 1997 . İstanbul: Deniz Harp Okulu.
• Koçak, T. (2006). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Ankara il örneği). Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Koçel, T. (1998). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Landy, F. J. (1978). An opponent process theory of job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 63 (5), 533-547.
• Likert, R. (1961). New patterns of management. New York: McGraw Hill Book Company.
• Luthans, F.(1995). Organizational behavior. New York: Mcgraw Hill Book Company,
• Mcneese-Smith. D. K. (1991). The Impact of Leadership Behaviors Upon Jop Satisfaction, Productivity and Organizational Commitment of Followers, School of Education
• Mottaz, C. (1986). Gender differences in work satisfaction, work-related rewards and values, and determinants of work satisfaction. Human Relations, 39(4), 359-378.
• Northouse, P. G. (2001). Leadership theory and practice. Thousand Oaks: Sage Publications
• Northouse, P. G. (1994). Organization Behaviour, Orlando: The Dryden Press.
• Owen, H., Hodgson, V. ve Gazzard, N. (2007). Liderlik el kitabı. Çeviren: Münevver Çelik, İstanbul: Optimist Yayım Dağıtım.
• Özgüven, E. (2003). Endüstri psikolojisi. Ankara: Pdrem Yayınları.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (1996). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
• Pool, S.W. (1997). The relationship of jop satisfaction with substitutes of leadership, leadership behavior and work motivation. Journal of Psychology, 131(3), 271-282.
• Rafferty, A. E. ve Griffin, M. A. (2004). Dimensions of transformational leadership: conceptual and empirical extensions. The Leadership Quarterly, (15), 329-354.
• Serinkan, C., Bardakçı, A. (2007). Pamukkale üniversitesi‟nde çalışan öğretim elemanlarının iş tatminlerine ilişkin bir araştırma. Karaman İİBF Dergisi, (12).
• Sertçe, S. (2004). Kamu kuruluşlarında yöneticilerin iş doyumu üzerine bir araştırma (İzmir Emniyet Teşkilatı örneği), Erişim: 13 Ağustos 2009 tarihinde http://www.egm.gov.tr/egitim/dergi/eskisayi/34/yeni/web/Selahattin_SERTCE.htm, adresinden alınmıştır.
• Sezgin, F. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel ve örgütsel değerlerinin uyumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Spector, P.E. (1997). Job satisfaction: application, assessment, cause, and consequences. California: SAGE Publications.
• Suar, D., Tewari, H.R. & Chaturbedi, K.R. (2006). Subordinates‟ perception of leardership sttles and their work behaviour. Psychology Developing Societies, (18), 95-114.
• Szilagyi, A. (1990). Organization behaviour, New York:Harper Collins Pub. Co.
• Tannenbaum, A.S. (1966). Social psychology of the work organization, California: Wadswoth Publishing Co., Inc. Belmont.
• Tekarslan, E. (1989). Sosyal psikoloji. İstanbul: Filiz Kitapevi.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Hizmet işletmelerinde liderlik davranışları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Gaz Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 23-45.
• Türkiye İstatistik Kurumu(TUIK). http://www.tuik.gov.tr adresinden 27.06.2009 de alınmıştır.
• Turan, S., Durceylan, B. ve Şişman, M. (2005). Üniversite yöneticilerinin benimsedikleri idari ve kültürel değerler. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (13), 181-202.
• Turmuş, E. K. (2005). İş tatmini (iş doyumu) ve sanayi müsteşarlığında bir
• Uygulama. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Vural, G., Eroğlu, K. Ve Kavuncubaşı, Ş. (1999). Hemşirelikte önderlik davranışı ve iş doyumu. Modern Hastane Yönetimi Dergisi, 3(3), 14-17.
• Werner, L. (1993). Liderlik ve yönetim. Çev. Vedat Üner, İstanbul: Rota Yayınları.
• Wright, P., Kroll, M. J. & Pparnell, J. (1996). Strategic management concept and cases. New Jersey: Prentice Hall Inc.
• Wycoff, M.A. & Skogan W.G. (1994). The effect of community policing management style on officers‟attitudes, Crime &Delinquency, (40), 371-383.
• Yeniçeri, Ö. (Ed.). (2006). Değişim sürecinde insan kaynakları yönetimi ve insan kaynakları yöneticilerinin yeni rolle yönetimde yeni yaklaşımlar. İstanbul: Kültür Sanat Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, A. (2004). Hastanelerde liderlik davranışlarının personel iş doyumuna etkisi belirlemeye yönelik bir alan çalışması. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yousef, D.A. (2000). Organizational commitment: a mediator of the relationships of leadership behavior with jop satisfaction and performance in a non western country. Journal of Management Psychology, 15(1), 6-28.
• Yukl, G. (2002). Leadership in organizations. New Jersey: Upper Saddle River.
• Zel, U. (2001). Kişilik ve liderlik (evrensel açıdan araştırmalar, teoriler ve yorumlar). Ankara: Seçkin Yayıncılık.