CURRENT SITUATIONS, EXPECTATION AND SUGGESTIONS CONCERNING SCHOOL MANAGER TRAINING AND ASSIGNMENT IN TURKEY

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 37, 244 - 266, 01.02.2011

Veysel Okçu

Öz

Abstract
This study aims to train school managers to be real leaders by determining national standards, and contribute to educational policy that is going to be prepared in that field by providing views and suggestions so that they can be assigned objectively. It is seen that there is not a developed management trainee program in current education system in our country. That brings databases of training management and standards of training managers into question. Also, it is seen that duty and responsibilities of school managers in the hierarchical structure is too much, but their authorities are limited. In that study, a literature review were made concerning qualifications that a school manager should have, and concerning school manager selecting, training and assignment system in our country and in the World. An alternative model was offered related to school manager selecting, training and assignment system in our country. There are a lot of suggestion in that model; collaboration between Higher Education Institution and the Ministry of National Education, establishment of manager training academy within the scope of the Ministry of National Education, acknowledgement of management as an occupation, and manager selection examination to be vice manager.
Keywords: School managers, selection, education, assignment

Anahtar Kelimeler

-

TÜRKİYE'DE OKUL YÖNETİCİLERİNİN YETİŞTİRİLMESİ VE ATANMASINAİLİŞKİN MEVCUT DURUM, BEKLENTİLER VE ÖNERİLER

Öz

Özet
Bu araştırmada okul yöneticilerinin ulusal standartlar belirleyerek gerçek bir lider olarak yetişmelerinin sağlanması ve objektif ölçütlere dayalı olarak okullara atanmaları için görüş ve önerilerde bulunmak suretiyle bu alanda hazırlanacak eğitim politikalarına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Ülkemizde ve mevcut hiyerarşik yapı içerisinde eğitim sisteminde yönetici yetiştirme felsefe ve yapısının tam oturmamış olduğu görülmektedir. Bu durum, eğitim yönetiminin bilgi temellerini ve eğitim yöneticilerinin yetiştirilmeleri konusundaki standartları yeniden gündeme getirmektedir. Ayrıca okul yöneticilerinin mevcut hiyerarşik yapı içerisinde görev ve sorumlulukları çok fazla ama yetkilerinin kısıtlı olduğu görülmektedir. Bu çalışmada okul yöneticilerinin sahip olması gereken nitelikler, dünyada ve ülkemizde okul yöneticisi yetiştirme ve atama uygulamalarına ilişkin literatür taraması yapılmıştır. Ülkemizde okul yöneticisi seçme, yetiştirme ve atama sistemine ilişkin olarak alana alternatif bir model önerisi daha sunulmuştur. Bu model önerisi içerisinde; YÖK-MEB işbirliğinin sağlanması, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde "Yönetici Yetiştirme Akademisinin" kurulması, yöneticiliğin bir meslek olarak kabul edilmesi ve müdür yardımcılığı için yönetici seçme sınavının yapılması gibi birçok öneri yer almaktadır.
Anahtar kelimeler: Okul yöneticisi, seçme, yetiştirme, atama

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, seçme, yetiştirme, atama

Kaynakça

• Açıkgöz, K. (1994).Eğitimde Etkili Yönetici Davranışları.1.Baskı. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Aydın, İ. (2003). Eğitim ve Öğretimde Etik. (1. Baskı). Ankara:PegemA Yayıncılık.
• Açıkalın, A. (1998). Toplumsal Kuramsal ve Teknik Yönleriyle Okul Yöneticiliği.Ankara:Pegem Yayıncılık. Arslan, H. YöneticilerininYetiştirilmesi Sempozyumu (16-17 Mayıs 2002). Bildiriler. Ankara:Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. No:191, 83-92. 21.YY. Eğitim
• Aykut, C. M. (2006). Türkiye ve A.B.D.’de Okul Yöneticilerinin Yetiştirilmesinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Balcı, A. (2002). Etkili Okul, Okul Geliştirme Kuram Uygulama ve Araştırma. (3. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Balcı, A. (2003). Türkiye’de Eğitim Yönetici ve Eğitim Müfettişi Yetiştirme Uygulamaları:
• Sorunlar ve Öneriler. Eğitimde Yansımalar:VII. “Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme” Ulusal Sempozyumu. 21-23 Mayıs Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim araştırma Geliştirme Vakfı Yayınları: 8
• Balcı, A. (2008). Türkiye’de Eğitim Yönetiminin Bilimleşme Süreci. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14 (54), 181-209.
• Balcı, A. ve Çınkır, S. (2002). Türkiye’de Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi. 21. YY Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu (16-17 Mayıs 2002). Bildiriler. Ankara:Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No:191, 211-236.
• Başar, H. (2001). Türk Eğitim Sisteminde Okul Örgütünün Yapısı, İşleyişi, Sorunları ve Öneriler. Ankara. 2000 Yılında Türk Milli Eğitim Örgütü ve Yönetimi Ulusal Sempozyumu. Hüseyin Hüsni Tekışık Vakfı Yayınları.
• Bulut, Y. ve Bakan, I. (2002). Yöneticilerin eğitimi. Amme İdaresi Dergisi, 35 (2), 93-116.
• Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara:Pegem Yayınları.
• Bursalıoğlu, Z. (1997). Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama.Ankara:Pegem Yayınları.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara:Pegem Yayınları.
• Bush, T. (1998). The National Professional Qualifications For Headship: The Key To Effective School Leadership. School Leadership and Management, 18 (3).
• Can, H. (1999). Yönetim ve Organizasyon. Ankara:Siyasal Kitabevi
• Can, N. ve Çelikten, M. (2000). Türkiye’de Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Süreci. Milli Eğitim Dergisi, 148.
• Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye’de Okul Yöneticisi Yetiştirme ve İstihdamı: Varolan Durum, Gelecekteki Olası Gelişmeler ve Sorunlar. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25( 2), 249-274.
• Çelik, V. (1990). Okul Yöneticilerinin Eğitim Yöneticisi Yetiştirme Politikasına İlişkin Görüşleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Çelik, V. (2002). Okul Kültürü ve Yönetimi. Ankara:Pegem A Yayıncılık.
• Davis, K. (1998). İşletmede İnsan Davranışı.(Çev:Kemal Tosun ve diğerleri). İstanbul:İşletme Fakültesi Yayınları No:199.
• Güçlü, N. (1997).Eğitim Lideri Olarak Okul Yöneticisi. Milli Eğitim Dergisi, 134, 50-54.
• Gümüşeli, A. D. (2001). Çağdaş Okul Müdürünün Liderlik Alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28, 531-548.
• Gümüşeli, A. E. (1996). Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliğini Sınırlayan Etkenler. Eğitim Yönetimi Dergisi, 2.
• Işık, H. (2003). Okul Müdürlerinin Yetiştirilmelerinde Yeni Bir Model Önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 206-211.
• Karip, E. ve Köksal, K. (1999). Okul Yöneticilerinin Yetiştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18, 193-205.
• Kaya, Y. K. (1999). Eğitim Yönetimi:Kuram ve Türkiye’deki Uygulama. (7. Baskı). Ankara:Bilim Yayıncılık.
• Kayıkçı, K. (2001). Yönetici Yetiştirme Sorunu. Milli Eğitim Dergisi, 150.
• Korkmaz, M. (2005). Okul Yöneticilerinin Yetiştirilmesi: Sorunlar- Çözümler ve Öneriler. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 ( 3), 237-252.
• Kurşunoğlu, A. (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Yönetici Seçme, Yetiştirme ve Atamasına İlişkin Görüşleri. IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 14-15 Mayıs 2009, Denizli.
• Livingston, M; Davis, L; Green, R. G. ve DeSpain, B.C. (2001). Strengthening the professional role through collaboration:A guide for school administrators. Journal of Education, 122 (1).
• MEB, (1998). Milli Eğitim Şuraları. İstanbul:Milli Eğitim Basımevi.
• MEB, (2009). Milli Eğitim Bakanlığı Mevzuat Bankası. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmelik. (www.meb.gov.tr.). ErişimTarihi: 15. 05. 2010.
• Memduhoğlu, H. B. (2007). Türk Eğitim Sisteminde Okulların yönetimi ve Okul Yöneticilerinin Sorunsalı. Milli Eğitim Dergisi, 176, 86-96.
• Mestry, R.ve Grobler, B. R. (2004). The Training and Development of Principals to Manage Schools Effectively Using the Competence Approach. ISEA, 32 (3), 2-19.
• Murphy, J. ve Hallinger, P. (1992). The Principalship in an Era of Transformation. Journal of Educational Administration, 30 (3), 77-82.
• Onural, H. (2005). Üst Düzey Yöneticilerin Eğitim Yönetimi Alanındaki Yeterlik Sorunu ve Nedenleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim Dergisi, 11 (41), 69-85.
• Özdemir, S. (1988). Eğitim Yöneticisinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özden, Y. (2002). “Eğitimde Yeni Sistem Arayışları”. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. (Ed:Yüksel Özden). 1. Baskı. Ankara:Pegem A Yayıncılık.
• Pehlivan, İ. (1997). Cincinnati Üniversitesi yönetici Yetiştirme Akademisi: Okul Müdürü Yetiştirme Farklı Bir Yaklaşım. Eğitim Yönetimi Dergisi, 3 (1), 83-94.
• Pehlivan, İ. (1999). Eğitim ve Okul Yönetimi. Yönetici Adaylarının Eğitim Semineri. Ankara:Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Pehlivan Aydın, İ. (2002). Amerika Birleşik Devletlerinde Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi ve Yönetici Geliştirme Akademisi Örneği. 21.YY Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu (16-17 Mayıs 2002). Bildiriler. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. No:191, 274-292.
• Peterson, K. (2002). The Professional Development Of Principals:İnnovations And Opportunities. Educational Administration Quarterly, 38(2), 213-232.
• Sezgin, F. (2007). “Okul Yöneticisi ve Liderlik”. Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. (Edit:Servet Özdemir). Ankara:Nobel Yayıncılık.
• Şekerci, M. ve Aypay, A. (2009). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Yönetim Becerileri ile Grup Etkililiği Arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (57), 133-160.
• Şeren, M. (2000). Okul Yöneticisi Yetiştirme Programının Düşündürdükleri. Toplumsal Düşünce Dergisi, 1(1), 22-25.
• Şimşek, H. (2003). Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi:Karşılaştırmalı Örnekler ve Türkiye İçin Çıkarsamalar. Eğitimde Yansımalar:VII. “Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme” Ulusal Sempozyumu. 21-23 Mayıs Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim araştırma Geliştirme Vakfı Yayınları: 8
• Şimşek, H. (2004). Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi: Karşılaştırmalı Örnekler ve Türkiye İçin Öneriler. Çağdaş Eğitim Dergisi, 29 (307).
• Şimşek, H. (2007).Okul Yöneticiliğine Atama Yönetmelik Değişikliği:Bir adım İleri, İki Adım Geri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 32 (342), 4-7.
• Şişman, M. (2002). Öğretim Liderliği. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2004a). Dünyada Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesine İlişkin Başlıca Yönelimler ve Türkiye İçin Çıkarılabilecek Bazı Sonuçlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 13-26.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2004b). “Eğitim ve Okul Yönetimi”. Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı. (Edit:Yüksel ÖZDEN). 1. Baskı. Ankara:PegemA Yayıncılık.
• Taymaz, H. (1986). Okul Yönetimi ve Yönetici Yetiştirme. Eğitim Bilimleri Dergisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Taymaz, H. (2000). Okul Yönetimi. 5. Baskı. Ankara:Pegem Yayıncılık.
• Töremen, F. ve Kolay, Y. (2003). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Sahip Olması Gereken Yeterlikler. Milli Eğitim Dergisi, 160.
• Turan, S. ve Şişman, M. (2000). Okul Yöneticileri İçin Standartlar: Eğitim Yöneticilerinin Bilgi Temelleri Üzerine Düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 68-87.
• Trnavcevic, A. ve Vaupot, S. R. (2009). Exploring Aspiring Principals’ Perceptionsof Principalship Educational Management Administration and Leadership.BELMAS, 37 (1), 85-105.
• Uluğ, F. (2010). Eğitimde Sistem Reformu bağlamında Yönetici Yetiştirme ve İstihdamı. V. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Bildiriler Kitabı 1-2-Mayıs 2010 Antalya. Ankara:Nobel Akademik Yayıncılık.
• Wong, P. M. (2004). The Professional Development of School Principals: Insights From Evaluating A Programme In Hong Kong. School Leadership And Management, 24 (2).
• Yolcu, H. ve Kavalcılar, M. (2005). Okul ve Kurum Yöneticiliği Seçme Sınavı Kapsamında Yapılan Değişiklikler Öncesi ve Sonrası Seçme sınavına Giren Yönetici Adaylarının Başarı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 11 (41), 87- 111.