TEACHER SELF-EFFICACY PERCEPTIONS OF TEACHER CANDIDATES

Yıl 2013, Cilt: 12 Sayı: 45, 88 - 104, 01.01.2013

Etem Yeşilyurt

Öz

Abstract
This study aims to determining the self-efficacy teacher self-efficacy perception of teacher candidates. It is a survey model. Population of the study consists of teacher candidates in 2010-2011 academic years at Ahmet Keleşoğlu Education Faculty of Education Formation of Selçuk University. A simple random sample was selected as sampling method and the study was conducted on 312 teacher candidates. The data of this study was obtained by "teacher self-efficacy scale" which was developed by Tschannen-Moran and Hoy (2001) and adapted into Turkish by Çapa, Çakıroğlu and Sarıkaya (2005). This scale consisted of three sub-dimensions which were "student participation", "learning strategies", and classroom management" and 24 items. Reliability value of the dimensions were 82; ,86; ,84 respectively. Cronbach Alfa reliability value of the dimensions become 82; ,86; ,86 as the result of the data analysis of the study. SPSS package program was used to analyse the data; and the data analysis, frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, independent samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and LSD test were used. When the findings of the research were considered in general, the results showed has shown that the teacher self-efficacy perception level of the candidates was at desired level. However, teachers' views about the teacher self-efficacy perception level showed that most of them preferred lower level option "adequate", instead of "totally adequate" option that was the highest degree of participation of five likert-type scales. This illustrated that their perception about this issue was not at a very high level. When independent variables were taken into account, among the teacher self- efficacy perception levels of teacher candidates, a significant difference was detected in terms of gender, working as a teacher or not and type of education program variables but it revealed no significant difference in terms of academic achievement variable. Based on obtained results, several suggestions are made.
Key Words: Self-efficacy, teacher self-efficacy, perception of teacher self-efficacy, teacher candidates.

Anahtar Kelimeler

Self-efficacy, teacher self-efficacy, perception of teacher self-efficacy, teacher candidates.

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMEN ÖZ-YETERLİK ALGILARI

Öz

Öz
Bu araştırma, öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algısını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, tarama modelinde olup, betimsel bir nitelik arz etmektedir. Araştırmanın evrenini, 2010–2011 akademik yılı bahar döneminde Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmada örnekleme yöntemi olarak "basit rastlanstısal (tesadüfi) örnekleme yöntemi" seçilmiş ve araştırma 312 öğretmen adayı üzerinde yürütülmüştür. Bu araştırmanın verileri, Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen, Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan "Öğretmen Öz-yeterlik Ölçeği" ile elde edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde SPSS paket programı kullanılmış ve verilerin analizi frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi (anova) ve LSD testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular genel olarak ele alındığında, ortaya çıkan sonuç, adayların öğretmen öz-yeterlik algı düzeyinin istenilen seviyede olduğunu göstermektedir. Ancak, öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine ilişkin görüşlerin, beşli likert türünde olan ölçeğin en yüksek katılım derecesi olan "çok yeterli" seçeneği yerine, bir alt seviyede yer alan "oldukça yeterli" seçeneğinde birleşmesi, aynı zamanda bu konuda onların algı düzeyinin çok üst seviyede olmadığını da resmetmektedir. Bağımsız değişkenler dikkate alındığında, öğretmen adaylarının öz-yeterlik algı düzeyleri arasında cinsiyet, öğretmen olarak görev yapma-yapmama ve öğrenim görülen program türü değişkenleri açısından anlamlı fark tespit edilirken, akademik başarı notu değişkeni açısından anlamlı bir fark ortaya çıkmamıştır. Araştırmanın son bölümünde, ulaşılan sonuçlar dikkate alınarak çeşitli öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Öz-yeterlik, öğretmen öz-yeterliği, öğretmen öz-yeterlik algısı, öğretmen adayları.

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik, öğretmen öz-yeterliği, öğretmen öz-yeterlik algısı, öğretmen adayları.

Kaynakça

• Ağgül Yalçın, F. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bazı değişkenlere göre öz yeterlik inançlarının incelenmesi, International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1046-1063.
• Ak, B. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ş. Kalaycı (Ed.) Hipotez testi (ss. 63-69), Ankara, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Akbaş, A., & Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98–110.
• Akkoyunlu B., & Orhan F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (BÖTE) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz-yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(3), 86-93. Antalyalı, Ö. L. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ş. Kalaycı (Ed.) Varyans analizi (ss. 130-183), Ankara, Asil Yayın Dağ. Ltd. Şti.
• Aypay, A. (2010). Genel öz-yeterlik ölçeği’nin (GÖYÖ) Türkçe’ye uyarlama çalışması, Đnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 113-131.
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 235–252.
• Aziz, A. (2008). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri, Ankara, Nobel Yayın.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler, Ankara, Pegem A Yay Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change, Psychological Review, (84), 191-215.
• Başer, N., Günhan, B. C., & Yavuz , G. (2005). Đlköğretim öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin öğretmen yeterlik algılarının karşılaştırılması üzerine bir araştırma, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28-30 Eylül 2005 (s.515-521), Pamukkale Ünv.
• Baykara, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişötesi öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma, Hacettepe Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 80-92.
• Bozdoğan, E. A., & Öztürk, Ç. (2008). Coğrafya ile ilişkili fen konularının öğretimine yönelik öz-yeterlilik inanç ölçeğinin geliştirilmesi, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 66-81.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara, Pegem A Yay.
• Camadan, F. (2012). Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ve BEP hazırlamaya ilişkin öz-yeterliklerinin belirlenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 128-138.
• Cerit, Y. (2010). Öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması ve sınıf öğretmeni adaylarının öz-yeterlik inançları, Eğitimde Kuram ve Uygulama, 6(1), 68-85 Çakıroğlu, J., Çakıroğlu, E., & Bone, W. J. (2005). Pre-service teacher self-efficacy beliefsregarding science teaching: A comparison of pre-service teachers in Turkey and the USA, Science Educator, 14(1), 31-40.
• Çalışkan, S., Sezgin Selçuk, G., & Özcan, Ö. (2010). Fizik öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançları: cinsiyet, sınıf düzeyi ve akademik başarının etkileri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 449-466.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J., & Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale, Education and Science 30(137), 74-81.
• Çapri, B., & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi, Đnönü Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33–53.
• Çapri, B., & Kan, A. (2006). Öğretmen kişilerarası öz-yeterlik ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması, Mersin Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 48-61.
• Çevik, D. B. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimi özyeterlik düzeylerinin incelenmesi, Ahi Evran Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 145-168.
• Demirgil, H. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ş. Kalaycı (Ed.) Parametrik olmayan hipotez testleri (ss. 83-112), Ankara, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti. Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançları üzerine bir araştırma, Eğitim Araştırmaları, (24), 87-96.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi, Hacettepe Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 98-110.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş, Đstanbul, Alkım Yayınevi.
• Erişen, Y., & Çeliköz, N. (2003). Öğretmen adaylarının öğretmenlik davranışları açısından kendilerine yönelik yeterlilik algıları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4), 427-439.
• Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P., & Soran, H. (2006). Biyoloji eğitimi öğretmen adaylarının öğretiminde öz-yeterlik inançları, Anakara Ünv. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 57-73.
• Gürlen, E. (2011). Probleme dayalı öğrenmenin öğrenme ürünlerine, problem çözme becerilerine, öz-yeterlik algı düzeyine etkisi, Hacettepe Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 221-232.
• Gürol, A., Altunbaş, S., & Karaarslan, N. (2010). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançları ve epistemolojik inançları üzerine bir çalışma, e-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 1395-1404.
• Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş., & Dalgıç, G. (2011). Eğitim yöneticileri teknoloji liderliği öz-yeterlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(2), 145-166.
• Harurluoğlu, Y., & Kaya, E. (2009). Biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları, Uludağ Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII(2), 481-496 Kafkas, M. E., Açak, M., Çoban, B., & Karademir, T. (2010). Beden eğitimi öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ile mesleki kaygıları arasındaki ilişki, Đnönü Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 93–111.
• Karadeniz, C. B. (2011). Öğretmenlerin coğrafya özyeterlik inançları, Eğitim Bilim ve Toplum Dergisi, 9(35), 28-47.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılınç, M. (2011). Öğretmen adaylarının eğitimde ölçme ve değerlendirmeye yönelik özyeterlik algı ölçeği, Ahi Evran Ünv. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4), 81-93. Kiremit, H. Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması, Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Ünv., Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kurt, T. (2012). Öğretmenlerin öz-yeterlik ve kolektif yeterlik algıları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 195-227.
• Maskan, A. (2010). Fizik ve matematik öğretmen adaylarının fiziğe karşı öz-yeterlik inançlarının değerlendirilmesi, Uludağ Ünv. Eğitim Fak. Dergisi, XXIII(1), 31-42.
• Orhan, F. (2005). Bilgisayar öğretmen adaylarının, bilgisayar kullanma öz-yeterlik inancı ile bilgisayar öğretmenliği öz-yeterlik inancı üzerine bir çalışma, Eğitim Araştırmaları, (21), 173-186.
• Özçelik, H., & Kurt, A. A. (2007). Đlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar öz-yeterlilikleri: Balıkesir örneği, Đlköğretim Online, 6(3), 441-451.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (54), 277-306.
• Saracaloğlu, A. S., & Aydoğdu, B. (2012). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin kişilerarası özyeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi, International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 1(1), 21-35.
• Saracaloğlu, A. S., & Yenice, N. (2009). Fen bilgisi ve sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi, Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(2), 244-260.
• Şeker, H., Deniz, S., & Görgen, Đ. (2005). Tezsiz yüksek lisans öğretmen adaylarının öğretmenlik yeterlikleri üzerine değerlendirmeleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (42), 237-253.
• Taşkın, Ç. Ş., & Hacıömeroğlu, G. (2010). Öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve sınıf öğretmeni adaylarının öz-yeterlik inançları, Dokuz Eylül Ünv. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (27), 63-75.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi, Ankara, Nobel Yayınları.
• Tekinarslan, E. (2011). Faculty of educatıon students’ self-effıcacy perceptıons toward onlıne technologıes, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 120-134.
• Yaman, S., Koray, Ö. C., & Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma, Türk Eğitim bilimleri Dergisi, 2(3),355-364.
• Yavuz, D., & Memiş, A. (2010). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve üstbilişsel farkındalıklarının incelenmesi, The International Journal of Research in Teacher Education, 1(1), 12-27.
• Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
• Yenilmez, K., & Kakmacı, Ö. (2008). Đlköğretim matematik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öz yeterlilik inanç düzeyleri, Eskişehir Osmangazi Ünv. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-21.
• Yılmaz, K., & Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2008). Đlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları, Ankara Ünv. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-167.
• Yılmaz, M., & Gürçay, D. (2011). Biyoloji ve fizik öğretmen adaylarının öğretmen özyeterliklerini yordayan değişkenlerin belirlenmesi, Çukurova Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 53-60.
• Yücel, C., & Yalçın, M. (2009). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışı, Manas Ünv. Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 221-235.